ดิฉัน นางศรัณย์พร พลแสน ประชาชนตำบลบ้านคู อำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์ กลุ่มทอผ้าไหมบ้านทุ่งบ่อย้อมสีที่ได้จากธรรมชาติ เป็นความรู้ดั้งเดิมสืบทอดกันมาแต่โบราณ การย้อมสีธรรมชาติโดยส่วนใหญ่ได้มาจากส่วนต่างๆของพืช เช่น เปลือกไม้ ใบไม้ ผล ลำต้น แก่น ต้นไม้ และรากไม้ ซึ่งจะมีกรรมวิธีในการเตรียมน้ำย้อมสีและวิธีการย้อมสีที่แตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับชนิดของพืชและส่วนที่นำมาใช้ในการย้อมสี แหล่งวัตถุดิบของสีธรรมชาติสามารถหาได้จากในชุมชน และหาได้ง่ายซึ่งปัจจุบันมีการส่งเสริมให้ใช้วัสดุจากธรรมชาติมากขึ้น กลุ่มทอผ้าไหมบ้านทุ่งบ่อก่อตั้งขันเมื่อวันที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2549 ประธานกลุ่มคือนางโฉมงาม อักษรเสือ เป็นประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ประกอบไปด้วยสมาชิกทั้งหมด 13 คนที่ทำเป็นประจำ
วัตถุประสงค์ในการก่อตั้งกลุ่ม
- เพื่อให้ชาวบ้านได้มีอาชีพและมีรายได้เสริม
- เพื่อสืบสานภูมิปัญญาบรรพบุรุษ
- เพื่อนำทรัพยากรที่มีในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด
- เพื่อให้เห็นคุณค่าและรู้จักใช้ประโยชน์ของทรัพยากรธรรมชาติและไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพของผู้ผลิตและผู้บริโภค
ซึ่งจะนำเสนอการย้อมสีธรรมชาติด้วยแก่นขนุนที่ให้สีเหลือง
วัตถุดิบ แก่นขนุน
ส่วนที่ใช้ แก่น ต้น
เทคนิควิธีการย้อมสี การย้อมสีเหลืองจากแก่นขนุน นำแก่นขนุนที่แห้งแล้วมาหั่นหรือไสด้วยกบเบาๆ ใฃ้มือขยำให้ป่นละเอียด ห่อด้วยผ้าขาวบางแล้วนำไปต้ม ชั่วโมง ดูว่าสีนั้นออกตามความต้องการหรือไม่ เมื่อใช้ได้แล้วให้ช้อนเอากากทิ้ง กรองเอาน้ำใส เติมน้ำสารส้มเล็กน้อยเพื่อให้สีติดดีเอาเส้นไหมที่ชุบน้ำพอหมาด จุ่มลงในอ่างย้อม กลับเส้นใยไปมา นาน 1 ชั่วโมง เอาขึ้นจากอ่างย้อมซักน้ำสะอาดและกระตุกตาก
การย้อมไหมด้วยสีธรรมชาติ
1) เตรียมน้ำประมาณ 1 ลิตร ต่อไหม 1 กิโลกรัม
2) เตรียมแก่นขนุนที่สับละเอียดแล้วประมาณ 1 กิโลกรัม
3) เมื่อน้ำเดือดให้ใส่แก่นขนุนที่สับละเอียดแล้วคนให้เข้ากันกับน้ำในหม้อ
4) นำไหมมาจุ่มลงในหม้อ ประมาณ 30 นาที สีจากแก่นขนุนก็จะติดกับเส้นไหมเป็นสีเหลือง
การทอผ้าไหมและการย้อมด้วยสีธรรมชาติบ้านทุ่งบ่อ สร้างรายได้และความเข้มแข็งให้กับชุมชน เพื่ออนุรักษ์และสืบทอดภูมิปัญญาการทอผ้าและย้อมด้วยสีธรรมชาติให้คงอยู่สืบไป
สิ่งที่ได้เรียนรู้
– การทำงานเป็นทีมมีความรักความสามัคคีเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่และให้ความช่วยเหลือซึ่งกันและกัน
– วิถีชีวิตของคนในชุมชนเรียบง่ายและอยู่อย่างพอเพียงและมีวิสาหกิจชุมชนที่เข้มแข็ง
– ชุมชนมีส่วนร่วมในการปฏิบัติงานมากขึ้น
– การพัฒนาอาชีพด้านปศุสัตว์
– เทคนิควิธีการย้อมไหมด้วยสีธรรมชาติ
แผนการในการดำเนินงานต่อไป
คณะผู้ปฏิบัติงาน AG01(2) ตำบลบ้านคู อำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์ มีการวางแผนการดำเนินงานต่อไป ดังนี้
1. คืนองค์ความรู้ทั้งหมดให้กับชุมชน เพื่อเป็นการนำองค์ความรู้ที่ได้ไปพัฒนาต่อไป
2. จัดกิจกรรม One Day Trip ท่องเที่ยวศูนย์การเรียนรู้และแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจของตำบล โดยการพาเยี่ยมชมสถานที่ท่องเที่ยวและผลิตภัณฑ์ชุมชนที่น่าสนใจแบบวันเดียวไปเช้าเย็นกลับ ตามแผนที่วางไว้
3. จัดทำรายงานสรุปแผนการดำเนินงาน เพื่อจัดทำรูปเล่มรายงานปิดโครงการ
4. นำเสนอผลการปฏิบัติงานประจำเดือนธันวาคมต่อคณะกรรมการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ภายใต้โครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ 1 มหาวิทยาลัย 1 ตำบล (มหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ)
