ดิฉัน นางสาวศศิธร ชัยเสน ประเภท บัณฑิตจบใหม่(กพร) ทำงานภายใต้โครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ 1 ตำบล 1 มหาวิทยาลัย เพื่อสร้างรากแก้วให้ประเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ ระยะเวลาโครงการ 11 เดือน เพื่อยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ ซึ่งได้รับมอบหมายในการปฏิบัติหน้าที่ในเขตพื้นที่รับผิดชอบคือ 5 หมู่บ้าน บ้านโนนสะอาด บ้านโนนตะคร้อ บ้านโคกเมฆ บ้านทุ่งบ่อ และบ้านดอนกลาง ตำบลบ้านคู อำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์ โดยแผนการดำเนินงานมีเป้าหมายในการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้และแหล่งท่องเที่ยวของตำบลบ้านคู
กิจกรรมและแผนการดำเนินงานของโครงการ AG01(2)
*********พัฒนาศูนย์การเรียนรู้ผักอินทรีย์ปลอดสารพิษ บ้านโนนสะอาด***********
ชื่อกลุ่ม
- กลุ่มผักอินทรีย์ปลอดสารพิษบ้านโนนสะอาด
ที่อยู่
- แปลงปลูกผักอินทรีย์ปลอดสารพิษ บ้านโนนสะอาด หมู่ 13 ตำบลบ้านคู อำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์ 31230
ประธานกลุ่ม
- นายนิติพงษ์ มนต์ไธสง
ความสอดคล้องของปัญหากับสภาพพื้นที่
แปลงผักอินทรีย์ปลอดสารพิษ บ้านโนนสะอาด ต.บ้านคู อ.นาโพธิ์ จ.บุรีรัมย์ เป็นแปลงผักที่มีพื้นที่ขนาดใหญ่ที่สุดในอำเภอนาโพธิ์ ซึ่งพืชผักเป็นพืชเศรษฐกิจที่มีความสำคัญ จัดอยู่ในกลุ่มพืชอายุสั้นที่ให้ผลผลิตเร็ว เป็นที่นิยมสำหรับการบริโภคทั้งในและต่างประเทศ ทั้งในรูปแบบของผักสด และผลิตภัณฑ์ผักแปรรูป เนื่องจากเป็นแหล่งสำคัญของวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกายให้แข็งแรง และป้องกันโรคต่างๆ
อย่างไรก็ตาม สำหรับค่านิยมในการบริโภคพืชผักนั้น ผู้บริโภคส่วนใหญ่จะเลือกบริโภคพืชผักที่สวยงาม ไม่มีรอยการทำลายของหนอนและแมลงศัตรูพืช ซึ่งส่งผลให้เกษตรกรส่วนใหญ่ที่ปลูกพืชผักมีการใช้สารเคมีป้องกันและกำจัดศัตรูพืชในปริมาณที่มาก เพื่อให้ได้พืชที่สวยงามตามความต้องการของตลาด เมื่อมีการใช้สารเคมีปริมาณมาก ผู้บริโภคก็จะมีโอกาสได้รับอันตรายจากสารเคมีที่ตกค้างอยู่ในพืชผักได้(ถ้าไม่มีการทำความสะอาดพืชผักให้สะอาดเพียงพอก่อนที่จะนำไปบริโภค)
ปัจจุบัน กระแสรักสุขภาพกำลังมาแรง ผู้บริโภคให้ความสำคัญกับการบริโภคผักที่ปลอดภัย ปลอดสารเคมีหรือที่เรียกว่าผักอินทรีย์เพิ่มมากขึ้น ทำให้มีหน่วยงานต่าง ๆ เข้ามาสนับสนุนผักอินทรีย์ปลอดสารพิษ บ้านโนนสะอาดเพิ่มมากขึ้น เช่น เกษตรอำเภอ พัฒนาชุมชน รวมถึงโรงพยาบาลนาโพธิ์ จะมีคุณหมอและพยาบาลเข้ามาที่แปลงผัก 1 ครั้ง/สัปดาห์ เพื่อพาสมาชิกของกลุ่ม ชาวบ้านและลูกค้าที่มาซื้อผัก เต้นแอโรบิคออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ และยังมีดารานักร้อง หญิงลี ศรีชุมพล มาร่วมทำกิจกรรมพร้อมกับโปรโหมดผักอินทรีย์ปลอดสารพิษบ้านโนนสะอาดอีกด้วย
ผักอินทรีย์ปลอดสารพิษบ้านโนนสะอาด คือ ผักที่ผลิตในระบบเกษตรอินทรีย์ ที่เป็นทางเลือกหนึ่งที่นำมาแทนระบบเกษตรที่ใช้สารเคมี โดยเน้นหลักการบำรุงดิน การใช้ปุ๋ยคอก การใช้น้ำปุ๋ยหมักชีวภาพแทนยาฆ่าแมลง เป็นต้น ซึ่งมีผลทำให้ลดต้นทุนการผลิตได้เป็นอย่างดี แต่จะต้องให้ความสำคัญและดูแลอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งสมาชิกกลุ่มผักอินทรีย์จะมีการมาจับตัวหนอนในช่วงเวลาเย็นๆที่ตัวหนอนกำลังขึ้นมากินผัก ทั้งนี้ราคาของผักก็จะค่อยข้างสูงกว่าผักที่มีสารเคมีเล็กน้อย
ข้อมูลและที่มา
แต่เดิมเริ่มต้นที่ดินนี้เป็นผืนป่าของชุมชนบ้านโนนสะอาด และปี พ.ศ. 2538 สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีโครงการเข้ามาให้ขุดสระหมู่บ้านโนนสะอาดในที่ดินผืนป่านี้ จึงได้ถางป่าแห่งนี้ให้โล่ง
เมื่อปี พ.ศ. 2539 ได้ขุดสระ เพื่อให้มีสระน้ำ/น้ำใช้ เนื่องจากบ้านโนนสะอาด เป็นพื้นที่แห้งแล้ง สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จึงเล็งเห็นว่าสระน้ำคือสิ่งสำคัญต่อชุมชนเป็นอย่างมาก
เมื่อปี พ.ศ. 2541 หลวงพ่อสังฆ์ หลวงพ่อที่วัดบ้านโนนสะอาด เริ่มทำการปลูกเกษตรในที่ดินพื้นนี้ โดยการปลูก ต้นกล้วย ต้นมะม่วง เมื่อต้นมะม่วง ต้นกล้วย ตายหมด พื้นที่แห่งนี้ก็ได้กลายเป็นพื้นที่ว่างเปล่า
เมื่อปี พ.ศ. 2547 ได้มีหน่วยงานของรัฐ คือ เกษตรอำเภอนาโพธิ์ เข้ามาดูแปลง เพื่อทำโครงการเกษตรพอเพียง จึงได้เล็งเห็นพื้นที่จุดนี้ ว่าเห็นสมควรที่จะทำโครงการเกษตรพอเพียง จึงได้มีการประชุมหมู่บ้านเพื่อจับจองพื้นที่ปลูก ได้มีจำนวนสมาชิกรวมทั้งหมด 27 คน ต่อมาเกษตรอำเภอนาโพธิ์ ได้มีการเชิญสมาชิกกลุ่ม ไปศึกษาดูงานที่บ้านแดงใหญ่ อำเภอพุทไธสง จากนั้นทางกลุ่มก็ได้กลับมาไถแปลงและพัฒนาแปลงปลูก ตามที่ได้จับจองไว้แล้ว ในช่วงนี้ทางกลุ่มยังใช้น้ำจากสระน้ำหนองแดง และยังหาบน้ำมารดผักปกติ ต่อมาทาง อบต.บ้านคู ได้เล็งเห็นว่ากลุ่มปลูกผักนี้มีความเข้มแข็ง จึงได้เข้ามาพัฒนาในเรื่องของเครื่องสูบน้ำ ท่อน้ำ เพื่อรดน้ำผักได้อย่างสะดวกมากยิ่งขึ้น ต่อมาทางกรมพัฒได้เข้ามาตั้งเครื่องสูบน้ำ และทางกลุ่มจึงได้จัดตั้งประธานกลุ่มคือ นายบรรจบ พิพัฒน์
ต่อมาในปี พ.ศ. 2553 ได้เปลี่ยนประธานกลุ่มเป็น นางละออง ภูพลผัน และมีกลมพัฒนาที่ดินเข้ามาส่งเสริมปุ๋ยพืชสด พร้อมกับตั้งชื่อกลุ่มชื่อ กลุ่มแปลงผักปลอดสารพิษ
ในปี พ.ศ. 2560 ได้มีการประชุมกลุ่มเพื่อให้เพิ่มสมาชิกเข้ากลุ่ม จึงมีการขยายแปลงผักปลอดสารพิษ และเพิ่มจำนวนสมาชิกเป็น 55 คน
ในปี 2563 ทางสำนักงานเกษตรอำเภอนาโพธิ์ ได้เข้ามาพัฒนาปรับเปลี่ยนกลุ่ม แปลงผักปลอดสารพิษ ให้เป็นการปลูกผักอินทรีย์ จึงได้เปลี่ยนชื่อกลุ่มเป็น กลุ่มผักอินทรีย์ปลอดสารพิษ บ้านโนนสะอาด
วัตถุประสงค์ในการก่อตั้งกลุ่ม
- เพื่อให้ชุมชนมีอยู่มีกิน
- เพื่อสร้างรายได้เพิ่มให้กับคนในชุมชน
วันที่ก่อตั้งกลุ่ม
- ปี พ.ศ. 2547
ขั้นตอนการผลิต:
1. เตรียมปุ๋ยหมัก 2-3 เดือน
2. เตรียมแปลง 2 สัปดาห์
3. ปลูกผัก 2-3 สัปดาห์
4. เก็บผลผลิต – พร้อมขาย
5. เก็บเมล็ดพันธุ์ผัก
*********พัฒนาศูนย์การเรียนรู้การมัดย้อมโทนสี บ้านโนนสะอาด***********
*********พัฒนาศูนย์การเรียนรู้การจัดการสีธรรมชาติ/สีเคมีและศูนย์การเรียนรู้การเลี้ยงหม่อนไหม บ้านโนนตะคร้อ***********
*********พัฒนาศูนย์การเรียนรู้การย้อมสีธรรมชาติและการทอผ้าไหมบ้านโคกเมฆ & บ้านทุ่งบ่อ***********
*************************พัฒนาแหล่งท่องเที่ยว************************
สิ่งที่ได้เรียนรู้
- ได้เรียนรู้การทำปุ๋ยแบบอินทรีย์ที่แท้จริง
- ได้เรียนรู้การดำเนินงานของกลุ่มใหญ่ที่เข้มแข็งมาก ๆ
- ได้รู้จักการขายออนไลน์ที่ทันสมัยและมีไหวพริบในการสร้าง Content จำหน่ายสินค้า ผลิตภัณฑ์ ออนไลน์ได้ดีมากยิ่งขึ้น
แผนการในการดำเนินงานต่อไป
คณะผู้ปฏิบัติงาน AG01(2) ตำบลบ้านคู อำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์ มีการวางแผนการดำเนินงานต่อไป ดังนี้
1. คืนองค์ความรู้ทั้งหมดให้กับชุมชน เพื่อเป็นการนำองค์ความรู้ที่ได้ไปพัฒนาต่อไป
2. จัดกิจกรรม One Day Trip ท่องเที่ยวศูนย์การเรียนรู้และแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจของตำบล โดยการพาเยี่ยมชมสถานที่ท่องเที่ยวและผลิตภัณฑ์ชุมชนที่น่าสนใจแบบวันเดียวไปเช้าเย็นกลับ ตามแผนที่วางไว้
3. จัดทำรายงานสรุปแผนการดำเนินงาน เพื่อจัดทำรูปเล่มรายงานปิดโครงการ
4. นำเสนอผลการปฏิบัติงานประจำเดือนธันวาคมต่อคณะกรรมการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ภายใต้โครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ 1 มหาวิทยาลัย 1 ตำบล (มหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ)
