การเลี้ยงตัวไหมสร้างอาชีพ
หมู่บ้านหนองถนนกลาง หมู่ที่ 12 ต. นาโพธิ์ อ. นาโพธิ์ จ. บุรีรัมย์ ส่วนใหญ่คนในชุมชนจะมีอาชีพที่หลากหลายที่แตกต่างกันออกไป หลังจากเสร็จจากการทำนาซึ่งถือได้ว่าเป็นอาชีพหลักของคนในชุมชน และมีอาชีพหนึ่งที่คนในชุมชนมีความสนใจและประกอบเป็นอาชีพเสริมเพื่อเป็นรายได้ เป็นอาชีพการเลี้ยงตัวไหม คนในชุมชนสามารถดำเนินการเลี้ยงตัวไหมได้ เพราะมีเนื้อที่บริเวณบ้านกว้างและเป็นอาชีพของคนในชุมชนซึ่งมีมาตั้งแต่โบราณปู่ย่า ตา ยาย แล้ว ในการเลี้ยงไหม ก็จะมีขั้นตอนการเลี้ยงที่สามารถทำได้ง่ายๆ
ในการเตรียมตัวเลี้ยงไหม จากการสัมภาษณ์ชาวบ้าน
- กระด้งในการเลี้ยงไหม มีด เขียง ตาข่ายถ่ายมูล จ่อ ตะเกียบ เข่งหรือตะกร้าใส่ใบหม่อน ปูนขาว และห้องเลี้ยงไหม เป็นต้น ในส่วนอุปกรณ์และห้องเลี้ยงไหม เราต้องทำความสะอาดล้างด้วยผงซักฟอก แล้วนำอุปกรณ์บางอย่างนำไปตากแดดให้แห้ง เพื่อเป็นการป้องกันและกำจัดเชื้อโรค
- ไข่ไหมพันธุ์ดี
- แปลงปลูกหม่อนที่สมบูรณ์ ที่เราเตรียมไว้ปลูกใบหม่อนในการเลี่ยงไหม
เมื่อเตรียมทุกอย่างเรียบร้อยแล้ว ในการจัดการไหมแรกฟักที่เราได้อบตัวไหมเรียบร้อยแล้ว จะนำแผนไข่ไหมที่ได้ทำการอบแล้ว มาวางลงบนกระด้งที่เลี้ยงไหม เพื่อพร้อมเปิดการเลี้ยงไหมในวันรุ่งขึ้น แผ่นไข่ไหมจะถูกหุ้มด้วนกระดาษแก้วใสขุ่นข้างใน ส่วนด้านนอกจะหุ้มด้วยกระดาษสีดำ
ในวันรุ่งขึ้น จะทำการแกะกระดาษดำออกเพื่อให้ไข้ไหมได้รับแสงแดด จากนั้นจะเริ่มแตก เพื่อให้ตัวอ่อนออกจากไข่ ให้เวลาผ่านไปประมาน5 หรือ 6 ชม. คือประมาณ 10 หรือ 11 นาฬิกา จะปิดกระดาษแผ่นในออก แล้วนำใบหม่อนที่หั่นเป็นชื้นเล็กๆ ไปโรยในหนอนไหม ประมาณ 15 นาที และทำการเคาะไข่ไหมด้านตรงกันข้ามกับด้านที่มีหนอนไหมอยู่ เพื่อให้หนอนไหมล่วงลงมาในกระด้งที่เตรียมไว้ จากนั้นใช้ไม้ขนไก่ป้องตัวอ่อนไหมที่เหลืออยู่ในแผ่น ไปรวมกันอยู่ในกระด้งเลี้ยงไหม พร้อมทั้งใช้ไม้ขนไก่เกลี่ยตัวหม่อนไหมให้กระจายให้สม่ำเสมอกัน และให้ใบหม่อนอีกครั้ง จากนั้นก็วางไว้จนเวลา 17 นาฬิกาก็เสร็จสิ้นในการเลี้ยงไหมของแต่ละวัน ทำหมุนเวียนกันไป จะใช้ระยะเวลาประมาณ 1 เดือน ก็นะได้ตัวไหม
วงจรชีวิตใช้เวลา 5 ระยะด้วยกัน โดยระยะเริ่มจากวัย 1 วัย 2 วัย 3 วัย 4 วัย5 เมื่อครบประมาณ 1 เดือน ตัวหนอนจะเริ่มจากสีขาว ก็จะเริ่มเปลี่ยนเป็นสีเหลือง ก็จะแยกตัวออกมาสร้างเป็นรังเอง ที่เราเห็นกันเป็นรังไหมสีเหลือง แล้วเราก็จะนำรังไหมเก็บออกจากกระด้ง สำหรับตัวที่ยังเป็นตัวหนอนเราก็จะเลี้ยงต่อไปจนกว่าจะเป็นรังไหม จากนั้นเราก็จะนำรังไหมไปผ่านกรรมวิธีโดยที่เราเรียกว่า การสาวไหมล้วเราก็จะได้เส้นไหมที่สวยงาม
จากนั้นเราก็จะนำเส้นไหมมาทอเป็นผ้าไหมในลวดลายที่หลากหลายสวยงามนั้นเอง และเอามาตัดเป็นชุดหรือเสื้อผ้าที่สวยงาม
