นายวิทยา รักษ์ศรี ตำบลพรสำราญ คณะเทคโนโลยีการเกษตร สาขาวิชาประมง
มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์
การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (Sustainable Tourism) เป็นการดำเนินการด้านการท่องเที่ยวที่คำนึงถึงขีดความสามารถในการรองรับของธรรมชาติ ชุมชน ขนบธรรมเนียมประเพณี และวิถีชีวิตที่เกี่ยวกับการท่องเที่ยว เพื่อปกป้อง สงวนรักษาและพัฒนาสิ่งเหล่านี้ให้อนุชนคนรุ่นหลัง ซึ่งต้องปลูกจิตสำนึกให้แก่ผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสีย (Stakeholders) ทั้ง นักท่องเที่ยว คนท้องถิ่น ผู้ประกอบการและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยว ในปัจจุบันมีรูปแบบการท่องเที่ยวหลายแบบที่มุ่งส่งเสริมสนับสนุนการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน เช่น การท่องเที่ยวเชิงชุมชน (Community based tourism) การท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์(Ecotourism) หรือแม้แต่นโยบายรัฐหรือหน่วยงานท้องถิ่นที่ดูแลรักษาสิ่งแวดล้อมหรือกำหนดจำนวนนักท่องเที่ยวในแต่ละแหล่งท่องเที่ยว เป็นต้น
ซึ่งตำบลพรสำราญ “เสื่อกกทอมือ” ภูมิปัญญาจากกลุ่มเเม่บ้านเกษตรกรบ้านพรสำราญ อ.คูเมือง จ.บุรีรัมย์ ที่นำวัตถุดิบในท้องถิ่นอย่าง กกพันธ์ุน้ำจืด (กกกลม) มาสร้างสรรค์เป็นผลิตภัณฑ์พื้นบ้านที่สืบทอดกันมายาวนานกว่า 60 ปี
“เสื่อกกทอมือ” ภูมิปัญญาที่พร้อมปรับตัวเข้ากับยุคสมัยของกลุ่มเเม่บ้านเกษตรกรบ้านพรสำราญ แรกเริ่มที่มา “เสื่อกกทอมือ” ของกลุ่มเเม่บ้านเกษตรกร ได้เปิดเผยว่าจุดตั้งต้นมาจากมีแม่บ้านส่วนใหญ่ในตำบลพรสำราญ มีความรู้ซึ่งเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นของชุมชนที่เน้นในเรื่องการทอเสื่อกกไว้ใช้ในครัวเรือน และสามารถสร้างอาชีพเสริมในครัวเรือนได้ด้วยการทอเสื่อกก และได้นำพากลุ่มพัฒนาสินค้าออกสู่ตลาดมากขึ้น ซึ่งในช่วงระยะแรก ๆ สินค้าจะมีลวดลายที่ยังเป็นการใช้สีที่อาศัยความนิยมของตลาดส่วนใหญ่ เน้นสีน้ำเงิน สีแดง เหลือง เขียว ขาว สินค้าที่นำออกจำหน่ายก็จะมีเพียงเสื่อกกผืน และเสื่อกกที่ตัดเย็บทำเป็นกระเป๋าจนกระทั่งมีภาครัฐ และเอกชนได้เข้ามาให้การแนะนำ และส่งเสริมสินค้าของกลุ่ม โดยมีการพัฒนารูปแบบสีของสินค้าที่มีอยู่เดิม เปลี่ยนรูปลักษณ์ใหม่ ทั้งสีและรูปทรง ให้หลากหลายขึ้น และเลือกสรรวัตถุดิบที่จะผลิตให้ได้มาตรฐาน และสวยงามเป็นที่ต้องการ
ของตลาด
การปรับตัวของ “เสื่อกกทอมือ” ในวิกฤตโควิด-19
จุดเด่นของเสื่อกกกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรตำบลพรสำราญนั้น จะใช้ ต้นกกพันธ์ุน้ำจืด (กกกลม) ที่โดดเด่นด้วยสีสันที่กลมกลืน ลายมัดหมี่ที่สะดุดตา เนื้อแน่น ละเอียด เพราะมีเคล็ดลับอยู่ที่การผูกเส้นยืน ต้องผูกให้ตรง และนำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ที่จำหน่ายอยู่ ประกอบด้วย ที่รองแก้ว รองจาน เบาะรองนั่ง เสื่อนั่งสมาธิบุฟองน้ำ เสื่อนอนบุฟองน้ำ เสื่อม้วน เสื่อพับ เสื่อชายลุ่ย กระเป๋าถือ กล่องกระดาษทิชชู หมอนอิง ส่วนวิธีการเก็บรักษา หรือทำความสะอาด หากเปียกน้ำให้นำไปผึ่งแดดให้แห้ง ถ้าสกปรกมากก็ใช้แปรงทองเหลืองขัด ก็จะสะอาดเหมือนเดิม
