ED05 คณะครุศาสตร์ ตำบลเจริญสุข อำเภอเฉลิมพระเกียรติ
โครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ
(มหาวิทยาลัยสู่ตำบลสร้างแรกแก้วให้ประเทศ)
ข้าพเจ้า นางสาววรรณิกา ศรีมะเรือง ภาคประชาชน
ความเชื่อของชาวอีสานในการดำเนินชีวิตนั้น ชาวอีสานจะมีความเชื่อที่ได้รับการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษกล่าวคือ ความเชื่อในอำนาจลี้ลับที่เหนือธรรมชาติ และเชื่อในการครองเรือน การทำมาหาเลี้ยงชีพ สิ่งใดที่โบราณห้ามว่าเป็นโทษ และเป็นความเดือดร้อนมาให้ก็จะละเว้นและไม่ยอมทำสิ่งนั้น
สำหรับความเชื่อในการตั้งหมู่บ้านก็ไม่ต่างกันนัก ชาวอีสานมีการนับถือ”ผีบ้าน” และแถนหรือ “ผีฟ้า”มีการเซ่นสรวงดวงวิญญาณบรรพบุรุษเพื่อให้ช่วยปกป้องรักษาลูกหลาน มีการตั้ง “ศาลเจ้าปู่” ไว้ที่ดอนปู่ตา ซึ่งมีชัยภูมิเป็นโคก น้ำท่วมไม่ถึง มีต้นไม้ใหญ่หนาทึบ มีการก่อสร้าง “ตูบ” เป็นที่สถิตของเจ้าปู่ทั้งหลาย ตลอดจนการตั้ง “บือบ้าน”(หลักบ้าน)เพื่อเป็นสิริมงคลของหมู่บ้าน และมีการเซ่น “ผีอาฮัก” คือเทพารักษ์ให้ดูแลคุ้มครองผู้คนในหมู่บ้านให้อยู่ดีมีสุขตลอดไป
ศาลตาปู่ คือผีที่คุ้มครองหมู่บ้านหรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า ตาปู่ ตาปู่เจ้าบ้าน คนในชุมชนเจริญสุขมีการจัดหาสถานที่ที่เหมาะสม แล้วมีการเสี่ยงทายหาที่จัดตั้งศาล โดยการโยนไข่ต้มเสี่ยงทาย
ความสำคัญ
ตามความเชื่อของคนในชุมชน เชื่อว่าตาปู่เป็นผู้คุ้มครองภยันตรายทุกด้านแก่ลูกหลานชาวบ้าน ชาวบ้านจะเคารพตาปู่อย่างจริงใจ เมื่อเดินทางออกจากหมู่บ้านถ้าผ่านศาลตาปู่ ส่วนมากทุกคนจะยกมือไหว้ แล้วอธิษฐานบอกกล่าวให้ตาปู่คุ้มครองปกปักรักษาลูกหลานให้เดินทางปลอดภัย
พิธีกรรม
ช่วงหลังสงกรานต์หรือประมาณเดือนพฤษภาคมของทุกปี จะมีปราชญ์ชาวบ้านและผู้นำชุมชน ประชุมกำหนดวันเลี้ยงตาปู่บ้าน ก่อนวันชาวบ้านจะมาช่วยกันทำความสะอาดรอบๆศาล และเตรียมเครื่องเซ่น ได้แก่ หัวหมู ไก่ต้ม ไข่ต้ม เหล้าขาว น้ำหวาน น้ำเปล่า ข้าว ดอกไม้ธูปเทียน ฯ
ส่วนของกรรมการหมู่บ้าน จะเตรียมบั้งไฟขนาดเล็กจำนวน 3 บั้งเพื่อบอกกล่าวตาปู่
บั้งแรก เพื่อให้ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาล
บั้งที่ 2 เพื่อปกปักรักษาคุ้มครองให้ลูกหลานทุกคนในชุมชนอยู่เย็นเป็นสุข
บั้งที่ 3 เพื่อคุ้มครองสัตว์เลี้ยงในชุมชน
ตามความเชื่อของคนในชุมชนเชื่อว่า ตาปู่บ้านเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์และเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจของคนในชุมชน
