ED01 การพัฒนาผลิตภัณฑ์สิ่งทอเสื่อกก และอบรมเชิงปฏิบัติการเรียนรู้สื่อออนไลน์
ข้าพเจ้านางสาวสุภาพร ปักกาสาร เจ้าหน้าที่ดำเนินงาน ตำบลถลุงเหล็ก อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ โครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ (1 ตำบล 1 มหาวิทยาลัย) การปฏิบัติงานครั้งนี้ได้รับมอบหมายให้ลงพื้นที่สำรวจและเก็บข้อมูลการพัฒนาผลิตภัณฑ์สิ่งทอเสื่อกก และอบรมเชิงปฏิบัติการเรียนรู้สื่อออนไลน์ ชาวบ้าน ตำบลถลุงเหล็ก อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นชาวไทยอีสานจะมีวัฒนธรรมความเป็นอยู่แบบเรียบง่าย คือ ช่วยเหลือตนเอง พึ่งพาอาศัยกัน และจะมีการทำสิ่งของไว่ใช้เองไม่ว่าจะเป็นการทอผ้าไหม ผ้าพื้นเมือง หรือการท่อเสื่อ นอกจากจะเอาไว้ใช้เองแล้วยังเก็บไว้สำหรับมอบให้เป็นของที่ระลึกกับแขกที่มาเยือนอีกด้วย
กกเป็นพืชชนิดหนึ่งที่สามารถนำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ได้มากมายหลายแบบหลายชนิด ชาวบ้านได้ปลูกต้นกกไว้ โดยใช้พื้นที่ว่างจากบริเวณบ้านให้เกิดประโยชน์ และนำกกที่ปลูกไว้มาทอเป็นเสื่อกก ไว้ใช้ปูนั่ง ปูนอน จากทอใช้เองแล้วก็เริ่มมีการวมกันเป็นกลุ่มเพื่อทอจำหน่ายหารายได้ให้ครอบครัว ซึ่งเดิมการทอเสื่อนั้นจะทอเสื่อแบบราบโบราณ และลักษณะของเสื่อที่ทอจะเป็นเสื่อผืนใหญ่
กระบวนการผลิต
วัตถุดิบและส่วนประกอบ
-เส้นกก
-สีเคมีหรือสีธรรมชาติ
-ด้ายหรือเส้นเอ็น
อุปกรณ์ในการทอเสื่อกก
-ปี๊บหรือกาละมังยอมสี
-ฟืมทอเสื่อกก
-หลอดด้าย
-กระสวย
-กี่ทอเสื่อกก
ขั้นตอนในการผลิต
-ตัดต้นกกที่ปลูกไว้นำมาผ่าให้เป็นซีกเล็กๆ และนำไปตากให้แห้ง
-ตั้งเตาไฟเพื่อผสมน้ำสีย้อมในปี๊บ และตั้งไฟให้เดือด
-นำกกที่แห้งแล้วใส่ลงในปิ๊บเพื่อย้อมสีตามที่ต้องการ
-นำกกที่ย้อมแล้วตากไว้ให้แห้ง
-ขึ้นด้ายกับกี่ทอเสื่อ
-นำกกที่ย้อมสีเสร็จเรียบร้อยแล้วมาทอเป็นเสื่อ
-นำเสื่อที่ทอได้ ซึ่งเป็นผืนใหญ่ไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ในรูปแบบต่างๆ ตามที่ต้องการ
การออกแบบลายสร้างอัตลักษณ์ (เอกลักษณ์) จุดเด่นของผลิตภัณฑ์ ไม่เพียงการถักทอตัดเย็บที่ปราณีต และการเพิ่มพูนทักษะการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากกกให้มีรูปแบบหลากหลาย เพื่อสร้างรายได้แล้ว ทาง U2T มหาวิทยาลัยสู่ตำบล เพื่อสร้างรากแก้วให้ประเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ และชุมชนเห็นฟ้องในการสร้าง อัตลักษณ์ ให้กับผลิตภัณฑ์เพื่อสะท้อนรากฐานแห่งภูมิปัญญาในการพึ่งพาธรรมชาติ ด้วยการทักทอ ชาวบ้านก็ช่วยกันคิดว่าจะทำอย่างไรให้รู้ว่าผลิตภัณฑ์จากกกเหล่านี้มาจาก ตำบลถลุงเหล็ก อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ จะให้เป็นอัตลักษณ์ของชุมชนเลยมีแนวความคิดว่าจะท่อเสื่อเป็นลายชุมชนสายยาว ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของ ตำบลถลุงเหล็ก และเลือกใช้สี น้ำตาล แดง เขียว เพื่อสะท้อนถึงพื้นที่อาศัยของชุมชน ลายกระทง ก่อกองทราย ซึ่งเป็นเอกลักษณ์วัฒนธรรมประเพณี ของตำบลถลุงเหล็ก และเลือกใช้สีน้ำตาล แดง เขียว เพื่อสะท้อนถึงประเพณี ของตำบลถลุงเหล็กและเลือกใช้สีน้ำตาลส้ม เขียวอ่อน เพื่อสะท้อนถึงประเพณีวัฒนธรรมของชมชน ลายต้นข้าว ต้นอ้อย ซึ่งเป็นพืชเอกลักษณ์ของตำบลถลุงเหล็ก และเลือกใช้สีน้ำตาล ส้ม เหลื่อง เขียว เพื่อสะท้อนถึงพืชเศรษฐกิจของชุมชน
การเรียนรู้สื่อออนไลน์เพิ่มกลยุทธ์ทางการตลาด แม้กลุ่มเป้าหมายจะพยายามฝึกฝนทักษะจนสร้างผลิตภัณฑ์จากกก เพื่อจำหน่ายได้แล้ว แต่เพื่อให้รายได้อย่างต่อเนื่องและยั่งยืนทาง U2T มหาวิทยาลัยสู่ตำบลเพื่อสร้างรากแก้วให้ประเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ จัดอบรมให้ความรู้ทั้งด้านการตลาด การบริหารจัดการเงิน การขายออนไลน์ ซึ่งจะได้เรียนรู้ ในเรื่องขยองการทำสื่อการขาย การถ่ายภาพ เพื่อเพิ่มช่องทางการจำหน่าย รวมถึงการพัฒนาศักยภาพชุมชนโดยการถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์