ข้าพเจ้านางสาวจิระนันต์ ผลชู ประเภทบัณฑิตจบใหม่ ปฏิบัติงานประจำตำบลยายแย้มวัฒนา อำเภอเฉลิมพระเกียรติ ตามโครงการการยกเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ 1 มหาวิทยาลัย 1 ตำบล (มหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ)
พื้นที่ตำบลยายแย้มวัฒนาส่วนใหญ่เป็นดินดำจากภูเขาไฟ ใช้ปลูกข้าว ผลผลิตเก็บไว้สำหรับทานและจำหน่ายเป็นผลิตภัณฑ์ข้าวหอมมะลิ, ข้าวเหนียวภูเขาไฟไปรบัด ซึ่งทางทีมงานร่วมกับคณาจารย์ประจำตำบลยายแย้มวัฒนา จึงได้จัดกิจกรรมการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากข้าวเหนียวภูเขาไฟไปรบัด ให้เป็นข้าวแต๋นภูไปรบัด เป็นการต่อยอดจากผลิตภัณฑ์เดิม วัตถุดิบ และอุปกรณ์ สามารถหาได้ทั่วไปในท้องถิ่น จัดขึ้น ณ บ้านโนนเจริญ หมู่ที่ 5 ตำบลยายแย้มวัฒนา อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นระยะเวลา 2 วัน ซึ่งแบ่งเป็นกิจกรรมย่อยได้ดังนี้
ในวันแรก เป็นกิจกรรมให้ความรู้เกี่ยวกับการทำข้าวแต๋น และทดลองทำด้วยตัวเอง
โดยก่อนเข้ารับการอบรมทุกครั้งได้ ทีมทางได้มีมาตรการป้องกัน covid 19 โดยการวัดอุณหภูมิ ใช้เจลแอลกอฮอล์ล้างมือ เว้นระยะห่าง และสวมใส่หน้ากากอนามัยตลอดเวลาในการทำกิจกรรม วิทยากรในครั้งนี้ ได้รับเกียรติจาก นางหอม ชุมรัมย์ (ป้าหอม) ซึ่งเป็นผู้ที่มีความรู้และเชี่ยวชาญในการทำข้าวแต๋นเป็นอย่างดี มาถ่ายทอดวิธีการทำให้กับชาวบ้านที่เข้าร่วมกิจกรรม ในแต่ละขั้นตอนผู้เข้าร่วมกิจกรรมจะได้ลงมือทำด้วยตัวเอง โดยให้สูตร ดังนี้
ส่วนผสม
1.ข้าวเหนียว 4 กก. 2.น้ำแตงโม 1 ลูก (ปั่นเอาแต่น้ำกลองเมล็ดออก)
3.น้ำตาลทราย 7 ขีด 4.เกลือ 1 ถุงเล็ก
5.งาดำ 6.น้ำมันพืช (ใช้สำหรับทอด 3 ขวด )
วิธีทำ
-นำข้าวเหนียวที่แช่น้ำไว้ 1 คืน จากนั้นมานึ่งให้สุก
-ระหว่างที่รอให้ข้าวเหนียวสุก ให้คั่วงาดำรอ ใช้ไฟอ่อน คั่วจนงาสุก มีกลิ่นหอม และกรอบ ระวังอยาให้งาดำไหม้
-นำข้าวที่นึ่งสุกแล้วมาเทไว้ในถาด ใช้ไม้พายมาคนข้าวเพื่อระบายความร้อนและไอน้ำออกไป ปล่อยทิ้งไว้ให้ข้าวเหนียวเย็น
-จากนั้นนำน้ำแตงโมน้ำ ตาลทราย เกลือและงา ลงไปตามสัดส่วนที่เตรียมไว้
-แล้วคลุกเคล้าให้ส่วนผสมทั้งหมดเข้ากันจนเม็ดข้าวไม่เหนียวติดกันถ้าข้าวเหนียวติดกันก็พรมน้ำอีก
-เมื่อเข้าได้ที่แล้วนำเข้าลงในพิมพ์แบบต่าง ๆ การเอาข้าวลงในพิมพ์อย่ากดข้าวเหนียวแรงหรือวางข้าวเหนียวหนาจนเกินไป เพราะจะทำให้แห้งยาก และเวลาทอดข้าวจะไม่ฟูพอง
-นำไปตากแดด 2 แดด แล้วจึงนำไปทอด หรือสามารถเก็บไว้ทอดครั้งต่อไปได้ ในการทอดจะต้องใช้ไฟระดับปานกลางเพราะถ้าใช้ไฟแรงจะทำให้ไหม้ก่อนสุก
-ทิ้งไว้ให้สะเด็ดน้ำมันแล้วนำมาบรรจุใส่ถุงที่เตรียมไว้ หรือจัดใส่จานพร้อมรับประทาน
วันที่สอง เป็นกิจกรรมการวางแผน
โดยให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมแบ่งกลุ่มกัน เป็น 5 กลุ่ม ร่วมกับทีมงานช่วยกันวางแผนตั้งแต่ช่วงระยะเวลาทั้งหมดให้ทำเพื่อออกจำหน่าย การขั้นตอนผลิตข้าวแต๋น การออกแบบผลิตภัณฑ์ที่แปลกใหม่ ออกแบบบรรจุภัณฑ์ โลโก้และสโลแกน เพื่อให้จุดเด่นที่สามารถดึงดูดผู้บริโภคได้ทุกเพศทุกวัย รวมไปถึงช่องทางการขาย ทำให้ผู้คนที่ต้องการซื้อสามารถเข้าถึงสินค้าได้หลากหลายช่องทาง
หลังจากจบการอบรมการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากข้าวเหนียวภูเขาไฟไปรบัดเป็นข้าวแต๋นภูไปรบัด มีการติดตามผลงานการผลิตเป็นระยะ ๆ พบว่ามียอดสั่งซื้อเข้าเรื่อย ๆ ทำให้ในตอนนี้ชาวบ้านได้มีรายได้เพิ่มขึ้น
