ข้าพเจ้านางสาวจิระนันต์ ผลชู ประเภทบัณฑิตจบใหม่ ปฏิบัติงานประจำตำบลยายแย้มวัฒนา อำเภอเฉลิมพระเกียรติ ตามโครงการการยกเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ 1 มหาวิทยาลัย 1 ตำบล (มหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ)
เนื่องจากชาวบ้านตำบลยายแย้มวัฒนา ประกอบอาชีพเกษตรกรเป็นหลัก ซึ่งเป็นอาชีพที่สำคัญต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์ โดยใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตปัจจัย 4 คือ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัยและยารักษาโรค โดยมนุษย์รู้จักเก็บเกี่ยวผลผลิตทางเกษตร นำไปประกอบอาหารรับประทาน สร้างความเจริญเติบโตแก่ร่างกาย นำส่วนต่าง ๆ ของพืชเส้นใยไปผลิตสิ่งทอหรือใช้หนังสัตว์ทำเครื่องนุ่งห่ม ปลูกป่าเพื่อนำไม้ไปเป็นอุปกรณ์การก่อสร้าง สร้างที่พักอาศัย อาคารสถานที่ ทำเฟอร์นิเจอร์ เครื่องใช้ต่าง ๆ และปลูกพืชสมุนไพร เพื่อนำไปใช้เป็นยารักษาโรค ในปัจจุบันเกษตรกรยังประสบกับปัญหาต่าง ๆ เช่น สภาพอากาศที่ไม่แน่นอน พื้นที่ไม่พียงพอ ผลผลิตจำหน่ายไม่ได้ เป็นต้น
ทั้งนี้ทีมงานและคณาจารย์ประจำตำบลยายแย้มวัฒนา ได้เล็งเห็นความสำคัญและปัญหาของเกษตร จึงจัดกิจกรรมการส่งเสริมการเพาะปลูกไม้ดอกไม้ประดับและพืชผักสวนครัว ณ ศูนย์มีชัย อำเภอนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งเป็นแหล่งการศึกษาขั้นพื้นฐาน มุ่งสร้างคนให้เกิดความรู้ความสามารถ และประสบการณ์ทางธุรกิจ โดยอาศัยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม ใส่ใจสิ่งแวดล้อม สุขภาพอนามัย มีความสุขและมีความประณีต ซึ่งกิจกรรมนี้จัดขึ้นเป็นระยะเวลา 2 วัน จะอบรมให้ความรู้เรื่องมินิฟาร์ม การจัดการน้ำ ดิน และคน แบ่งเป็นฐานเรียนรู้เชิงปฏิบัติการ ได้แก่ เกษตรแปลงยกสูง/เกษตรลอยฟ้า, การผสมดิน, การเตรียมดินสำหรับเพาะกล้า, วิธีการเพาะเมล็ดแบบอบร้อน อบเย็น ก่อนลงถาดเพาะ, การย้ายต้นกล้าปลูก การให้น้ำ ให้ปุ๋ย, การเพาะถั่วงอก, การขยายพันธุ์ (ปักชำมะนาววัยใส/การตอนมะละกอ), การปลูกพืชในเข่ง, การปลูกผักไฮโดรน้ำนิ่ง, การทำกุยช่ายขาว, การทำน้ำยาไล่แมลงและการเลี้ยงไส้เดือน ทำให้ผู้เข้าร่วมได้มีส่วนร่วมกับกิจกรรมทั้งหมด ทั้งด้านทฤษฎีและด้านปฏิบัติ สามารถนำไปปรับใช้ให้เหมาะสมกับสภาพต่างๆ เช่น ที่ดิน พืชผัก เป็นต้น
การผสมดิน
ดินร่วน 3 ส่วน, ขี้วัว 2 ส่วน, แกลบดิบ 1 ส่วน, แกลบดำ 1 ส่วน
ถ้าดินที่ผสมออกไปทางดินเหนียวให้เพิ่ม แกลบดิบและแกลบเผา อีกอย่างละ 1 ส่วน
การตอนมะละกอ
วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ตอนกิ่งมะละกอ
ขุยมะพร้าว, เศษไม้เนื้อแข็ง, เชือกฟาง, ถุงพลาสติก, น้ำยาเร่งราก
วิธีการตอนกิ่งมะละกอ
- เลือกกิ่งมะละกอสำหรับตอน โดยเลือกกิ่งมะละกอที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2-3 นิ้ว วัดความยาวจากยอดประมาณ 1 ฝ่ามือ แล้วทำการใช้มีดเจาะเข้าในต้นมะละกอ โดยให้มีความหนาประมาณ 1:3 ส่วน ของกิ่งมะละกอ
- นำไม้เนื้อแข็งท่อนเล็กๆ ไปขั้นระหว่างรอยผ่ากิ่งมะละกอ ที่จำเป็นต้องเลือกไม้เนื้อแข็งเพราะต้องทำการตอนเป็นเวลาถ้าใช้ไม้ชนิดอื่นอาจจะย่อยสลายได้ (การขั้นไม้เนื้อแข็งกับรอยแยกมะละกอเพื่อปกป้องไม่ให้เนื้อเยื่อกิ่งมะละกอติดกัน
- จากนั้นนำน้ำยาเร่งรากมาทาบางๆรอบๆ รอยแยก เพื่อเร่งรากให้ขึ้นบริเวณนี้
- นำขุยมะพร้าวใส่ถุงพลาสติกแล้วทำการนำมาครอบรอยแยก โดยให้รอยแยกอยู่ตรงกลางขุยมะพร้าว เมื่อครอบจนมิดรอยแยกแล้ว ให้นำเชือกฟางมารัดถุงขุยมะพร้าวกับกิ่งมะละกอให้แน่น
- ทิ้งไว้ประมาณ 30-45 วัน จะพบรากขึ้นเต็มถุงแล้ว เมื่อรากขึ้นเต็มแล้ว ให้ทำการตอนกิ่งมะละกอ โดยเว้นจากส่วนที่ตอนออกมาประมาณ 5 นิ้ว แล้วนำไปปลูกได้เลย
การทำมะนาววัยใส (การปักชำแบบควบแน่น)
- เตรียมอุปกรณ์เช่น แก้วพลาสติก ขุยมะพร้าวละเอียด,ถุงร้อน,หนังยาง
- นำขุยมะพร้าวแช่น้ำให้ได้ความชื้น 60 % ใส่ในแก้วที่เตรียมไว้
- เลือกยอดมะนาวที่ไม่อ่อนและแก่มากเกินไป ตัดประมาณ 15-16 ซม. ทำปลายเป็นลิ่มเฉียง ประมาณ1 นิ้ว เสียบลงขุยมะพร้าวที่ใส่ไว้ในแก้วพลาสติก นำถุงร้อนมากรอบรัดด้วยหนังยางเก็บไว้ที่มีแสงรำไร
- ทิ้งไว้งดน้ำงดอากาศ 1 เดือน จากนั้น เอาถุงครอบออก แล้วย้ายลงปลูกในเข่งหรือวงบ่อ เริ่มให้ปุ๋ย 15-15-15 +ยูเรีย
ข้อดี “การปักชำาแบบควบแน่น” หากเรามีต้นพันธุ์ที่ดี เพียงต้นเดียว แต่เราต้องการขยายพันธ์ในปริมาณมาก ถ้าเราใช้การตอนกิ่งจะได้จำนวนไม่มาก แต่หากเราใช้วิธีการปักขำด้วยวิธีนี้ สามารถขยายพันธุ์ได้จำนวนมาก
การเพาะถั่วงอกคอนโด/ขวดน้ำ
อุปกรณ์สำคัญในการเพาะถั่วงอกคอนโด
- เมล็ดถั่วเขียวคุณภาพดี โดยถั่วเขียว 1 กิโลกรัมจะสามารถเพาะถั่วงอกได้ ประมาณ 5 กิโลกรัม
- ถังพลาสติกสีดำ เส้นผ่าศูนย์กลาง 12 นิ้ว เจาะรูระบายน้ำที่กันภาชนะ 1 รู (ขนาด 5 นิ้ว)
- ตะแกรงลวดวงกลม เส้นผ่าศูนย์กลาง 10 นิ้ว ชาสูง ประมาณ 5 นิ้ว
- ตะแกรงพลาสติกสีดำ ตัดเป็นวงกลม ขนาดเท่าภาชนะเพาะ จำนวน 4 ชิ้น
- กระสอบป่าน ตัดเป็นวงกลม ขนาดเท่าภาชนะเพาะ จำนวน 5 ชิ้น
- อุปกรณ์อื่นๆ เช่น ถังแช่เมล็ด สายยาง น้ำสะอาดกะละมัง ตะแกรงล้างถั่วงอก
อุปกรณ์สำคัญในการเพาะถั่วงอกในขวดน้ำ
- ขวดน้ำเจาะก้นขวดและรอบขวด เพื่อให้น้ำระบายได้
วิธีการเพาะถั่วงอกคอนโด/ขวดน้ำ
- ใช้เมล็ดถั่วเขียว ประมาณ 500 กรัม แช่เมล็ดในน้ำธรรมดาประมาณ 6-8 ชั่วโมง หรือน้ำอุ่น 2 ชั่วโมง
- ล้างเมล็ดถั่วเขียวที่แช่ในน้ำสะอาด โดยล้างเอาสิ่งเจือปนและเมล็ดพองตัวออกทิ้ง
- นำเมล็ดถั่วเขียวที่ล้างสะอาดแล้ว ใส่ในภาชนะที่เตรียมเพาะ โดยโรยและเกลี่ยเมล็ดให้เสมอกันบนตะแกรงพลาสติกชั้นแรกล่างสุด (ความหนาของเมล็ดที่เพาะ ประมาณ 1 เซนติเมตร) ปิดทับด้วยกระสอบ จากนั้น ชั้นที่ 2-4 ทำเหมือนกับชั้นแรก รวม 4-5 ชั้น แต่ไม่เกิน 5 ชั้น สำหรับขวดน้ำนำเมล็ดถั่วเขียวใส่ขวดประมาณ ¼ ของขวดน้ำ นำไปไว้ในที่ร่มและเย็น รดน้ำทุกวัน วันละ 3-4 ครั้ง
- เมื่อเพาะถึงวันที่ 3 นำถั่วงอกที่ได้มาตัดราก ล้างเอาเปลือกถั่วเขียวออกจะได้ถั่วงอกสำหรับบริโภค ประมาณ 2-2.5 กิโลกรัม
นอกจากนี้ยังมีการทำน้ำด่างทับทิม ป้องกันเชื้อรา จุลินทรีย์สังเคราะห์แสง ช่วยตรึงไนโตเจนในดิน เพิ่มไนโตเจนให้กับพืช เร่งการเจริญเติบโตทำให้พืชแข็งแรงโตเร็ว เมื่อใช้ทางดินจะทำให้รากพืชแข็งแรงและอาหารได้ดีขึ้น ใช้กับนาข้าวช่วยเร่งการแตกกอข้าว ช่วยในการย่อยธาตุอาหารและวัตถุอินทรีย์ในดิน เพื่อให้พืชดูดซึมไปใช้ได้อย่างง่าย ป้องกันการเกิดโรคในพืช
ฐานการเรียนรู้ตลาดออนไลน์ การขายสินค้าทางออนไลน์ให้ประสบความสำเร็จ จะต้องสร้างประสบการณ์ใหม่ มีเรื่องราวที่โดดเด่น น่าสนใจ เพื่อให้ลูกค้าประทับใจและกลับมาซื้อซ้ำเป็นลูกค้าประจำ โดยเริ่มจากหาจุดเด่นของสินค้า สร้างสตอรี่บอกเล่าเรื่องราวผ่านวิถีชีวิตและเกษตรอินทรีย์ สร้าง facebook page จัดขายให้เหมาะสมกับกลุ่มผู้ซื้อ และที่สำคัญคือ คุณภาพของสินค้าและบริการ
ในวันที่สอง ออกเดินทางไปยังบ้านหนองตะไก้ เป็นกลุ่มเกษตรปลูกไม้ดอกไม้ประดับ เช่น แคคตัส ต้นไม้มงคล กล้วยไม้ เป็นต้น เพื่อเรียนรู้วิธีการดำเนินงานเชิงธุรกิจ จากนั้นเดินทางกลับศูนย์มีชัยนางรองเพื่อสรุปผลการอบรมกิจกรรมครั้งนี้ รวมถึงการประเมินผล และมอบใบประกาศนียบัตรให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรม นอกจากนี้ทางศูนย์มีชัยมีกิจกรรมให้ผู้เข้าร่วมได้ลองทำยางมัดผมด้วยตัวเอง เป็นความรู้เพิ่มเติมและสามารถนำไปทำเป็นรายได้เสริมได้อีกด้วย
ขอขอบคุณศูนย์มีชัยที่ให้ความรู้ใหม่ ๆ วิธีการปลูกพืชแบบใหม่ วิธีทำสารป้องกันแมลงต่าง ๆ แนวทางช่องทางตลาดออนไลน์ ผู้เข้าร่วมกิจกรรมทุกท่าน
