บทความประจำเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2564
เขียนโดย : นางสาวกานดา ก้อนเสมา ( ภาคบันทิต) เจ้าหน้าที่ตำบลเจริญสุข
อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์
ในโครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการมหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์
เรื่อง การแปรรูปผลิตภัณฑ์จากเสื่อกก กลุ่มสตรีบ้านหนองจอก
ในตำบลเจริญสุขการทอเสื่อเป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่ใช้เวลาว่างจากการทำไร่ทำนามาถักทอ คนบางส่วนทอเก็บไว้เพื่อทำบุญช่วงเทศกาลตามประเพณี โดยใช้วัตถุดิบที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น คือใช้ต้นกกโดยการเก็บต้นกกมาจากคลองน้ำตามทางและปลูกต้นไหลไว้ใช้เองตลอดปี ได้ คิดค้นลวดลายให้ แปลกใหม่ ถักทอจนเป็นผืนสวยงาม พัฒนาต่อยอดโดยการ แปรรูปให้เป็นผลิตภัณฑ์ที่ทันสมัย และสามารถใช้งานได้หลากหลายรูปแบบ เช่น กระเป๋าจากเสื่อกก
กระบวนการผลิต
วัตถุดิบและส่วนประกอบ
- วัตถุดิบในการทอเสื่อกก
- เส้นกก
- สีเคมี หรือสีธรรมชาติ
- ด้าย หรือเส้นเอ็น
- อุปกรณ์ในการทอเสื่อกก ได้แก่ กาละมังย้อมสี ฟืมทอเสื่อกก หลอดด้าย กระสวย กี่ทอเสื่อกก
ขั้นตอนการผลิต
- นำต้นกกที่โตได้ขนาดมาจักโดยแยกใจกลางออกเอาแต่เปลือกนอก
- นำไปตากแดกให้แห้ง ๑-๓ แดด เก็บไว้ย้อมสีตามความต้องการ
- การย้อมสีกก ละลายสีในน้ำให้เข้มข้นต้มให้เดือด หย่อนกกในน้ำต้มเดือด สังเกตการอิ่มตัวของสี ยกกกที่ย้อมขึ้นดูน้ำที่หยดลงพื้นจะใสไม่มีสี เป็นอันว่ากกกินสีได้เต็มที่ นำกกออกไปผึ่งลมให้แห้ง เตรียมไว้ทอ
- ขั้นตอนการมัดหมี่/มัดย้อม หากต้องการลวดลายที่เป็นมัดหมี่หรือมัดย้อม ขบวนการขั้นตอนเหมือนการมัดหมี่ผ้าไหม ลวดลายที่ได้บางลายขึ้นอยู่กับขั้นตอนการเก็บตะกอ เหมือนกับการทอผ้าไหมมัดหมี่
- ขั้นตอนการทอ ฟืมที่ใช้ทอเสื่อกกมีหลายชนิด มีการพัฒนารูปแบบอย่างต่อเนื่อง ปัจจุบันใช้การทอเหมือนกับการทอผ้า
- การแปรรูป นำเสื่อกกมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ได้หลากหลายชนิด
ขั้นตอนการแปรรูปผลิตภัณฑ์
- สร้างแบบของผลิตภัณฑ์ที่เราต้องการขึ้นมา
- เมื่อได้แบบที่ต้องการนำเสื่อกกมาตัดตามแบบที่วางไว
- นำเสื่อกกที่ตัดไว้มาอัดกาวเพื่อความแน่นหนา
- นำแบบที่อัดกาวเสร็จแล้วมาเย็บตามที่ต้องการ
จากการลงพื้นที่สำรวจข้อมูลของทีมงาน u2t มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ ทางทีมงานจึงได้มีการสานต่อกลุ่มทอเสื่อกกบ้านหนองจอก ตำบลเจริญสุข ขึ้นอีกครั้งโดยกลุ่มของสตรีบ้านหนองจอก กลุ่มจึงมีความคิดที่จะหาสินค้าหลากหลายรูปแบบ เพื่อทำการตลาดให้กับสมาชิก สร้างรายได้ให้กับครอบครัว และได้มองเห็นต้นทุนที่มีอยู่ในพื้นที่ คือ ภูมิปัญญาท้องถิ่น คือภูมิปัญญาด้านการทอผ้า มีแหล่งทรัพยากรธรรมชาติ เช่น แหล่งน้ำ พื้นที่สำหรับปลูกต้นกก และพันธุ์ต้นกกที่มีอยู่อย่างมากมายในชุมชน จึงได้รวบรวมภูมิปัญญาเหล่านี้มาทำกิจกรรมร่วมกัน ให้เป็นกลุ่มทอเสื่อกกและผลิตภัณฑ์จากเสื่อกกโดยใช้สถานที่ศาลาชุมชนบ้านบ้านหนองจอก ตำบลเจริญสุข เป็นสถานที่ทำงานและเป็นที่ทำการกลุ่ม มีสมาชิกภายในหมู่บ้านที่มีอาชีพทอเสื่อกกร่วมเป็นสมาชิก
อ้างอิง
https://sites.google.com/site/buriramot/phumipayya-thxng-thin-2/seux-kk-laea-phlitphanth-cak-seux-kk
