การสำรวจตามโครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ
(มหาวิทยาลัยสู่ตำบลสร้างรากแก้วในประเทศ)
พื้นที่รับผิดชอบ 
ตำบลเจริญสุข อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.บุรีรัมย์

ชื่อเจ้าของบทความ นางสาวกานดา  ก้อนเสมา

                    ต้นกก เป็นวัชพืชน้ำที่เจริญได้ดีในช่วงฤดูฝนมีลักษณะแตกกอ ลำต้นเหนียว เมื่อออกดอกปลายฤดูฝน เมล็ดก็จะร่วงลงดินและขึ้นมาใหม่ในฤดูฝนปีถัดมา ในพื้นที่ตำบลเจริญสุขพบต้นกกเป็นจำนวนมากตามแหล่งน้ำภายในชุมชนในทุกพื้นที่ กกที่มีเส้นใยเหนียว แข็งแรงและทนทาน ยิ่งเป็นต้นกกที่ขึ้นน้ำกร่อยจะยิ่งมีเส้นใยที่เหนียวและแข็งแรงมากขึ้น คนเฒ่าคนแก่จึงใช้ประโยชน์จากคุณสมบัติพิเศษนี้ในการนำมาทำเครื่องจักรสาน ไม่ใช่แค่เสื่อ แต่ยังนำมาทำเป็นข้าวของเครื่องใช้ในครัวเรือนชนิดอื่น ๆ เช่น กระเป๋า หมวก หมอน กระจาดผลไม้ เป็นต้น แต่ที่เป็นที่นิยมมากที่สุด คือ เสื่อ

                  การทอเสื่อกก  เป็นภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่น  ที่นำเอาต้นกกมาแปรสภาพให้เป็นเส้น ย้อมสี  แล้วสานทอให้เป็นแผ่นผืน  เพื่อนำมาใช้ปูลาดรองนั่งหรือนอน เสื่อกก  เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีใช้กันอยู่ทั่วไป เพราะต้นกกเป็นพืชธรรมชาติที่ขึ้นอยู่ทั่วทุกภูมิภาค และภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่นที่นำต้นกกมาแปรสภาพก็มีลักษณะคล้ายกัน การทอเสื่อ เป็นไปเพื่อการใช้สอยในครัวเรือน และยังนำเสื่อที่ทอไปซื้อขายแลกเปลี่ยนกับหมู่บ้านใกล้เคียงอีกด้วย ทำให้ชุมชนเล็งเห็นความสำคัญของภูมิปัญญาของท้องถิ่น  มีการเชิญให้ผู้ประกอบการเป็นวิทยากรสอนความรู้แก่คนในชุมชนและผู้สนใจทั่วไป

ขั้นตอนและวิธีการทอเสื่อ
วัสดุอุปกรณ์ในการทำ

1.กรรไกร 2. กกหรือไหล  3. เชือกไนลอนหรือเชือกเอ็น  4. ฟืมทอเสื่อ 1 เมตร 5. โฮมทอเสื่อ กว้าง 1 เมตร ยาว 2 เมตร 6. ไม้สอดกกขั้นตอนและวิธีการทอเสื่อ

วิธีการย้อมสีกก
1.ต้มน้ำให้ร้อนและผสมสีลงไป  2.นำต้นกกที่เตรียมเอามาลงต้มให้สีเข้ากับเนื้อกก 3.เอาขึ้นมาตากให้แห้ง  4.ตากให้แห้งแล้ว(สามารถเอามาทอได้

ขั้นตอนการทำ
1.นำกกหรือไหลมากรีดออกเป็นเส้นไปตากแดดประมาณ 1 อาทิตย์
2.เมื่อแห้งแล้วนำมาย้อมสีตามต้องการ โดยสีที่ย้อมเป็นสีเคมีอย่างดี ส่วนมากจะย้อม สีน้ำตาลและสีขาว สีแดง สีน้ำเงิน
3.นำเชือกไนลอนหรือเชือกเอ็นขึงที่โฮมทอเสื่อให้เป็นเส้นตามโฮมและฟืม
4.นำกกหรือไหลสอดเข้ากับไม้สอดเพื่อที่จะสอดเข้ากับโฮมทอเสื่อ
5.เมื่อสอดกกหรือไหลเข้าไปแล้วผลักฟืมเข้าหาตัวเองให้กกหรือไหลแน่นติดกัน เป็นลายต่าง ๆ
6.ลายที่ทอเป็นประจำและเป็นที่นิยมคือ ลายมัดหมี่ ลายธรรมดา ลายกระจับ
7.จากนั้นก็นำเสื่อกกที่ทอแล้วมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เช่น หมอน อาสนะ หนอนทอฟฟี่(หมอนข้าง) เสื่อพับ ที่รองแก้ว หมอนสามเหลี่ยม ฯลฯ

ความรู้เหล่านี้เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดจากบรรพบุรุษอันเกิดจากการปรับตัวให้เขากับธรรมชาติที่อยู่รอบ ๆ เรียนรู้ที่จะใช้ประโยชน์จากธรรมชาติ มองหาคุณค่าในสิ่งเล็กสิ่งน้อยและใช้มันอย่างคุ้มค่า เกิดเป็นวิถีชีวิตเฉพาะถิ่นที่มีเอกลักษณ์และเต็มไปด้วยเสน่ห์ ถึงแม้บางอย่างจะคล้ายกันบ้าง แต่นั่นก็เป็นเรื่องปกติของวัฒนธรรมที่สืบทอดกันมา

 

 

 

 

 

 


แหล่ง
อ้างอิง http://weavinto.blogspot.com/

 

 

อื่นๆ

เมนู