ข้าพเจ้านางสาว นิภาพร ฉ่ำโสฬส (ภาคประชาชน) ผู้ปฏิบัติงาน โครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ ๑ ตำบล ๑ มหาวิทยาลัยจากมหาวิทยาลัยสู่ตำบล เพื่อสร้างรากแก้วให้ประเทศ ตำบลเจริญสุข อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์

ตำบลเจริญสุขเป็นตำบลที่อุดมบูรณ์ไปด้วยแร่ธาตุมากมายซึ่งเหมาะสำหรับการเจริญเติบโตของพืช ชาวบ้านตำบลเจริญสุขจึงนิยมปลูกพืช ผักสวนครัว ผลไม้ต่างๆไว้ตามบ้าน ต้นชูรสเป็นพืชชนิดนึงที่ได้รับความนิยมกันอย่างแพร่หลาย ในตำบลเจริญสุขจะได้พบเห็นต้นชูรสอยู่บ่อยครั้ง บางบ้านปลูกไว้ตามรั้วข้างบ้าน บางบ้านปลูกไว้หน้าบ้าน บางบ้านปลูกในแปลงผักสวนครัว เป็นพืชที่ปลูกง่ายมีรสชาติดี ชาวบ้านนิยมนำมาลวกกินกับน้ำพริก

“ผักชายา” ต้นผงชูรสของคนรักสุขภาพ

มารู้จักต้น ผักชายา กันเถอะ

“ผักชายา” นั้น มีชื่อภาษาอังกฤษเรียกว่า “Chaya Spinash” เป็นผักพื้นถิ่นในประเทศเม็กซิโก แถบรัฐยูกาตัง ซึ่งเป็นพืชที่ว่ากันว่าเก่าแก่เชื่อมโยงไปถึงชนเผ่ามายา บ้างเรียกว่า เป็น “Maya Miracle Plant” หรือพืชวิเศษของชาวมายา เพราะชาวมายาใช้ปรุงเป็นยาใช้ทางการแพทย์

พักหลังมานี้หลายคนอาจเคยได้ยินชื่อผักชนิดหนึ่งที่มีหลายชื่อเหลือเกิน บ้างเรียกว่า “ผักชายา” หรือ “ผักไชยา” บางคนเรียก “มะละกอกินใบ” ลามไปถึง “คะน้าเม็กซิโก” ทว่าชื่อเสียงที่ดูจะสะดุดหูที่สุดของผักชนิดนี้ก็คือ “ต้นผงชูรส” ซึ่งเป็นผักโดนใจสำหรับคนรักสุขภาพ และผู้ที่ต้องการรสอูมามิแบบไม่ต้องพึ่งผงชูรส

ต้นชายา เป็นพืชในวงศ์เดียวกันกับ มันสำปะหลัง ยางพารา ฝิ่นต้น สลัดได สบู่ดำ หนุมานนั่งแท่น ลักษณะของต้นชายา นั้น เป็นพืชที่ทรงพุ่ม สูงได้ถึง 3 เมตรเลยทีเดียว ลักษณะหน้าตาของใบพืชชนิดนี้ ฝรั่งบอกเหมือนใบเมเปิ้ล แต่สำหรับคนไทยมองๆไปแล้วเปรียบเทียบอย่างที่คุ้นเคยก็คือใบมะละกอ นั่นเอง 

https://acuisineth.com

 

ชื่ออื่นๆ :  ผักชายา ผักโขมต้น  ต้นผงชูรส ต้นมะละกอกินใบ  ต้นคะน้าเม็กซิโก

ต้นกำเนิด : ถิ่นกำเนิดอยู่ในเขตร้อนของประเทศเม็กซิโก ในแถบของคาบสมุทรยูกาตัน พบมีการกระจายพันธุ์อยู่ในกัวเตมาลา และอเมริกากลาง

ชื่อสามัญ : PruniflorumGogel

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cnidoscolus chayamansaMcVaugh

ชื่อวงศ์ : EUPHORBIACEAE

ลักษณะของไชยา

เป็นไม้พุ่ม อายุหลายปี ลำต้นมีลักษณะอวบน้ำ มีความสูงของลำต้นประมาณ 2-6 ม. เปลือกลำต้นเป็นสีน้ำตาลมีน้ำยางสีขาวอยู่ภายใน ลักษณะของใบคล้ายกับใบเมเปิ้ล ขอบใบแยกออกเป็น 3-4 แฉก ดอกมีสีขาว ออกดอกเป็นช่อบริเวณปลายกิ่ง ในแต่ละช่อประกอบไปด้วยดอกย่อยจำนวนมาก โดยทั่วไปมักตัดแต่งเป็นทรงพุ่มให้มีความสูงประมาณ 2 ม.

การขยายพันธุ์ของไชยา

การตอนกิ่ง ปักชำ และ เพาะเมล็ด

ธาตุอาหารหลักของไชยา

flavonoids , phenolic acids , saponins ,alkaloids

ประโยชน์ของไชยา

สมุนไพร ก้านและใบ ช่วยบำรุงร่างกาย มีสารต้านอนุมูลอิสระ ป้องกันมะเร็ง ช่วยบำรุงเลือด ทำให้เลือดหมุนเวียนดี ช่วยลดคอเลสเตอรอล เพิ่มธาตุเหล็กให้กับเลือด ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ลดการอักเสบในเส้นเลือด ช่วยบรรเทาโรคไขข้ออักเสบ บำรุงระบบทางเดินอาหาร ช่วยการย่อยอาหาร ช่วยบรรเทาริดสีดวงทวาร บำรุงสายตา ช่วยในการมองเห็น บำรุงกระดูก เพิ่มแคลเซียมให้กระดูก รักษาโรคกระดูกพรุน

อาหาร ลำต้นผักไชยา นำมาตากแห้ง บดให้เป็นผง ใช้แทนผงชูรสได้ดี ใช้ผสมกับอาหาร ช่วยให้มีรสชาติกลมกล่อม ผักไชยา นิยมนำมารับประทานเป็นอาหารโดยใช้ส่วนของยอดอ่อนและใบ เมื่อเด็ดยอดอ่อนแล้วต้องนำมาปอกเปลือกออก

ต้นไชยามีพิษ เนื่องจาก มีสารกลูโคไซด์ เป็นสารที่อยู่ในผักไชยาดิบ การนำผักไชยามารับประทานต้องทำให้สุกก่อน เพื่อทำลายฤทธิ์ของสารพิษ ให้นำไปต้ม หรือ ผัด อย่างน้อย 1 นาที และ  ห้ามต้มในภาชนะอะลูมิเนียม เพราะ อาจทำให้น้ำพิษ ทำให้ท้องร่วงได้

 สรรพคุณทางยาของไชยา

มีฤทธิ์ต้านจุลชีพหลายชนิด  ต้านการอักเสบ ช่วยปกป้องหลอดเลือดและหัวใจ ต้านอนุมูลอิสระ เป็นยาระบาย ขับปัสสาวะ เพิ่มการไหลเวียนโลหิต ช่วยย่อยอาหาร ลดน้ำตาลในเลือด และลดไขมันในเลือด 

คุณค่าทางโภชนาการของไชยา

เป็นผักที่มีคุณค่าทางอาหารสูง ใบคะน้าเม็กซิโก 100 ก. ประกอบด้วย น้ำ 85.3%, คาร์โบไฮเดรตรวม 4.2%, โปรตีน 5.7%, ไขมัน 0.4%, ใยอาหาร 1.9% มีแร่ธาตุต่างๆ เช่น แคลเซียม 199.4 มก., โพแทสเซียม 217.2 มก., ฟอสฟอรัส 39.0 มก., เหล็ก 11.4 มก. มีวิตามิน เช่น วิตามินซี 164.7 มก. และวิตามินเอ 0.085 มก. นอกจากนี้ยังมีการรายงานว่าคะน้าเม็กซิโกเป็นผักที่มีคุณค่าทางอาหารสูงกว่าผักใบเขียวอื่นๆ 2-3 เท่า

การแปรรูปของไชยา

นิยมนำมารับประทานคือใบและยอดอ่อน เช่นเดียวกับผักคะน้าหรือผักทั่วๆ ไป เช่น ผัดน้ำมันหอย ชุบแป้งทอด ลวกทำยำหรือจิ้มกับน้ำพริก ผัดเผ็ด ผัดน้ำมันจิ้มน้ำพริก ทำราดหน้า ผัดกับไข่ หรือเนื้อสัตว์ต่างๆ หรือทำแกงส้ม ผงผักชายาสำหรับปรุงอาหาร ผงผักชายาสำหรับชงดื่ม

https://www.kasettambon.com

จากการลงพื้นที่ ได้พบวิถีชีวิตของชาวบ้านตำบลเจริญสุขชาวบ้านบางรายยังใช้วิถีชีวิตที่เรียบง่ายปลูกผักสวนครัว เก็บพืชผักตามริมรั้วมาประกอบอาหาร ต้นชูรสถือเป็นผักริมรั้วที่ชาวบ้านนิยมปลูกและนำมารับประทานเป็นพืชที่มี่ประโยชน์มีคุณค่าทางอาหารมากและยังเป็นการประหยัดค่าใช้จ่ายในครัวเรือนอีกด้วย

แหล่งที่มา

ผักชายาต้นผงชูรสของคนรักสุขภาพ

สืบค้นเมื่อ 9 ธันวาคม ๒๕๖๔ https://www.acuisineth.com
ประโยชน์ของไชยา,สรรพคุณทางยาของไชยา,คุณค่าทางโภชนาการของไชยา,ลักษณะของไชยา
การแปรรูปของไชยา,การขยายพันธุ์ของไชยา
สืบค้นเมื่อ ๙ ธันวาคม 2564 https://www.kasettambon.com
รูปภาพต้นผงชูรส
สืบค้นเมื่อ ๙ ธันวาคม ๒๕๖๔ https://www.sentangsedtee.com

อื่นๆ

เมนู