โครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ (1ตำบล 1 มหาวิทยาลัย)
“โครงการมหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้กับประเทศ”
หลักสูตร HS05 การทอผ้าไหมขิดยกดอก เพื่อเพิ่มรายได้ในครัวเรือนอย่างยั่งยืน
ตำบลเมืองแฝก อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์
ข้าพเจ้านางสาวชุติกาญจน์ ปาสานัย กลุ่มHS05 ประเภทบัณฑิตจบใหม่ ตำบลเมืองแฝก อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ หลักสูตรการทอผ้าไหมยกขิดดอก
เมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2564 เวลา 8.00 – 15.00 นาฬิกา ข้าพเจ้าและทีมผู้ปฏิบัติงานได้เข้าร่วมกิจกรรมการออกแบบลวดลาย โดยมี ดร.สิรินาฏ รามฤทธิ์ ซึ่งมาเป็นวิทยากรให้ความรู้ในวันนี้ ณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเมืองแฝก อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ โดยรายละเอียดในการอบรมครั้งนี้เป็นการออกแบบลวดลาย การทอผ้าไหมลายขิดยกดอกในแบบต่างๆ เช่น ลวดลายประจำตำบล ลวดลายดอกไม้ ต้นไม้ สัตว์ต่างๆ และวัฒนธรรม เป็นต้น เพื่อเป็นการผสมผสานการออกแบบลวดลาย ในผ้าผืนเดียว ซึ่งทำให้ผ้าผืนนั้น มีคุณค่า และมีความเป็นมาที่โดนเด่นของแต่ละชุมชนที่ทอผ้าไหม
หลักการออกแบบลวดลายผ้า
ลวดลาย ลายผ้าเป็นการผสมผสานกัน ระหว่าง เทคนิคการผลิต และ ความคิดสร้างสรรค์ ให้ตรงกับ ความต้องการ ของผู้บริโภค
การออกแบบสิ่งทอ เริ่มต้นจากการพิจารณาวัตถุดิบ อันได้แก่ เส้นใย เส้นด้าย ผ้า และการตกแต่ง การปฏิบัติงานแต่ละขั้นตอน ต้องมีผู้ชำนาญงานแต่ละอย่างช่วยกัน แม้กระทั่ง การจัดจำหน่าย ก็ต้องมี ผู้ชำนาญ อยู่ด้วย เพื่อให้สิ่งทอนั้นๆ เป็นที่ต้องการ ของผู้บริโภค
ผ้าแต่ละชนิด มีประโยชน์ใช้สอยแตกต่างกัน ผู้บริโภคสามารถเลือกซื้อ ตาม วัตถุประสงค์ ที่จะนำไปใช้งาน การเลือกซื้อ และพิจารณาทั้ง คุณสมบัตของผ้า ความสวยงาม เหมาะสม กับประโยชน์ใช้สอย และกำลังซื้อ
ในปัจจุบัน แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ
ลวดลายที่เกิดจากสี
การใช้สีทำ ลวดลาย บนผืนผ้า แม้จะเป็นสีขาว บนสีขาว ก็ยังเห็น ลวดลายได้ชัด หาก ลวดลาย นั้นหลุดไป ผ้าก็ยังคงเป็น ผืนผ้าอยู่ และใช้ประโยชน์ได้ เรียก ลวดลาย ประเภทนี้ว่า ลวดลายตกแต่ง ( Decorative design ) เกิดจากการย้อม และพิมพ์พลิกแพลง แบบต่างๆ จึงปรากฏมีผ้านับพันชนิด จำหน่ายโดยทั่วไป
ลวดลายที่เกิดจากการขัดกันของเส้นด้าย
ทำให้รูปแบต่างกัน บนผิวผ้าหากดึงเอาเส้นด้าย ที่เป็นลวดลายออก ลายผ้า บริเวณนั้น เสื่อมสภาพไป ใช้ประโยขน์ไม่ได้ เรียกว่าลวดลายโครงสร้าง ( Structural ) ซึ่งเกิดจาก การทอ การถักนิต หรือการทำ ผ้าลูกไม้ บางวิธี
ลวดลายตกแต่ง นั้น โดยเนื้อแท้ ตัวของมันเองมิใช่วัสดุ แต่เป็นการตกแต่งวัสดุ ต้องการเนื้อที่ สำหรับตกแต่ง เลือกลักษณะของ ลวดลาย เช่น เส้น รูป บางทีก็รวมสีด้วย ทำให้น่าดู จัดวางอย่างมีระเบียบ เหมาะสม กับวัสดุ ที่ต้องการผลิต
ผ้าขิดมีความสัมพันธ์กับประเพณีและความเชื่อในการดำรงชีวิตของท้องถิ่น อาจเรียกได้ว่าผ้าขิดมีสกุลสูงกว่าผ้าทั่วไปเนื่องจากนิยมใช้กันในงานทางศาสนา ผ้าขิดทอขึ้นเพื่อใช้ในโอกาสพิเศษเกี่ยวกับพิธีทางศาสนาและงามงคลมักใช้เป็นผ้ากราบ ผ้าห่อคัมภีร์
ประเภทลายผ้า ลวดลายแบบธรรมชาติ สิ่งของเครื่องใช้ ความเชื่อทางศาสนา ลายประดิษฐ์หรือลายเรขาคณิต ซึ่งลายเหล่านี้สะท้อนถึงภูมิปัญญาและขนบธรรมเนียมของท้องถิ่น
ในการอบรมครั้งนี้ข้าพเจ้าและทีมงานทุกคนได้ร่วมกันออกแบบลวดลายประจำถิ่นของตนเองนั่นก็คือ ลวดลายประจำตำบลเมืองแฝกซึ่งลวดลายประจำตำบลคือ กอหญ้าแฝกที่เป็นชื่อเรียกประจำตำบลและการออกแบบลวดลายต่างๆตามความคิดของแต่ละคนที่ได้ออกแบบมา
เมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน 2564 เวลา 8.30 – 15.00 นาฬิกา ข้าพเจ้าได้เข้าร่วมอบกรมโครงการ กิจกรรมการส่งเสริมการอยู่ได้อย่างพอเพียง ณ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเมืองแฝก อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ ทั้งนี้ได้รับเกียรติจาก คุณอุทัยทิพย์ บุญญาคุณานนท์ (พี่เอมมี่) ซึ่งเป็นผู้ทำโครงการเกษตรทฤษฎีใหม่ การเป็นครัวต้นแบบและมีอาชีพเสริมคือการดูดวงเพิ่มอีกด้วยถือวาเป็นอาชีพที่ทำเงินและยังเป็นอาชีพอิสระในการดำรงชีวิตอีกด้วยในช่วงโควิดเช่นนี้
อาชีพอิสระในช่วงโควิด คือ การขายของออนไลน์ การขายแบบเดลิเวอรรี่ การทำยูทูปเบอร์ การออกแบบ การประดิษฐ์ การตัดเย็บ การให้คำปรึกษา เช่นหมอดู ทนายความ การเขียนบทความ การเขียนรีวิว เช่นรีวิวร้านอาหาร รีวิวสินค้า การเกษตร เช่นการเพาะต้นไผ่ และการใช้เทคนิคด้านความรู้และความเก่งเฉพาะด้าน เป็นต้น
นอกจากนั้น เมื่อวันที่ 21 ธันวาคม พ.ศ. 2564 ได้มีการจัดกิจกรรมอบรมหลักสูตรระยะสั้น โดยมีตัวแทนในทีมผู้ปฏิบัติงานตำบลเมืองแฝก 2 คน ชื่อ นางสาว วรดา ตอรบรัมย์ และ นางสาวณัฐธิดา เธียรวรรณ ได้ไปเข้าร่วมกิจกรรมในครั้งนี้
วีดีโอประจำเดือนธันวาคม
