บทความการปฏิบัติงานเดือนกันยายน พ.ศ. 2564
โครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ (1 ตำบล 1 มหาวิทยาลัย)
ข้าพเจ้านางสาว ชุติกาญจน์ ปาสานัย ประเภทบัณฑิตจบใหม่ ตำบลเมืองแฝก อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ กลุ่ม HS05 โครงการส่งเสริมการทอผ้าไหมลายขิดยกดอกเพื่อรักษาภูมิปัญญาและสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจชุมชน
ผ้าไหมยกดอกจะมีลวดลายของผ้าไหมยกดอกที่ไม่เหมือนกันของในแต่ละจังหวัด ซึ่ง ผ้าไหมยกดอกจะทอด้วยมือ ด้วยเนื้อไหมเล็กละเอียดถึง 100% โดยทอยก ดอกด้วย ลวดลายที่มีความซับซ้อนงดงาม ประณีต สำหรับการทอผ้าไหมยกดอกนี้ ใช้เทคนิคในการทำลวดลายในการทอ โดยการยกเส้นไหมยืนสลับ ขึ้นลงแล้วใช้ไหมเส้นพุ่งพุ่งสอดเข้าไปหรือจะใช้ดิ้นเงิน ดิ้นทองพุ่งเพิ่มเข้าไปในการทอ ก่อให้เกิดลวดลาย นูนเด่น สีสันงดงามตามที่ผู้ทอกำหนด ในลายยกดอกจะมีแซมดิ้นเล็กน้อยหรือสอดดิ้นทั่วดอก เพื่อที่จะสามารถเพิ่มความเป็นประกาย เงางาม ให้แก่ผ้าไหมยกดอก ทำให้ผ้าดูหรูหราและสวยงามมากยิ่งขึ้น และเนื่องจากว่า ผ้าไหมยกดอกถือเป็นผ้าที่มีความละเอียด ต่อเนื่องของลวดลายเป็นอย่างมาก
ดังนั้น การหาผู้ทอผ้าไหมยกดอกนั้น จึงจำเป็นจะต้องใช้ผู้ทอที่มีความชำนาญ มีฝีมือดีและใช้เวลาในการทอนานกว่าผ้าชนิดอื่นได้ มีลวดลายที่วิจิตร สวยงาม มีทั้งลายโบราณที่เป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่น และลายที่ครูผ้าไหมหรือผู้ที่มีความชำนาญเป็นอย่างมากคิดค้นขึ้นมาใหม่ โดยด้านการประดิษฐ์ลวดลายนั้น ผ้าไหมยกดอกนับว่าเป็นศิลปะการทอผ้าที่มีลวดลายงดงามมีเอกลักษณ์เป็นของตนเอง มีรูปแบบลวดลายที่อ่อนช้อย เป็นเรื่องราวของดอกไม้ ใบไม้ เช่น ลายดอกพิกุล ลายกลีบลำดวน ลายใบเทศ ลายเม็ดมะยม และลายพุ่มข้าวบิณฑ์ เป็นต้น
สำหรับลวดลายที่เป็นลายโบราณดั้งเดิมและยังได้รับความนิยมในปัจจุบันคือ ลายดอกพิกุลหรือดอกแก้ว ซึ่งเริ่มแรกในสมัยโบราณไม่มีการบันทึกลวดลายเป็นลายลักษณ์อักษร ต้องจดจำลวดลายไว้ในหัวสมอง ถ้าความจำลบเลือนหรือเสียชีวิตไป ลวดลายที่จดจำไว้นั้นก็สูญหายไปด้วย ทำให้ลายผ้าโบราณหายไปมากเพราะไม่ได้ลอกลายไว้ ต่อมา เจ้าพงศ์แก้ว ณ ลำพูน ได้รับการถ่ายทอดวิชาทอผ้าด้วยกี่พื้นบ้าน และมีความสามารถในการเรียนรู้ลายผ้ายกโบราณที่สวยงามของคุ้มลำพูน จึงได้เริ่มเก็บลวดลายไว้โดยบันทึกไว้ในกระดาษกราฟ เพื่อเป็นต้นแบบและป้องกันการสูญหาย
นอกจากความโดดเด่นด้านลวดลายแล้ว ผ้าไหมยกดอกยังได้รับความนิยมอันมากจากมาตรฐานการคัดเลือกไหมในการทอผ้ายก ซึ่งลักษณะของเส้นไหมมีความสวยงามแวววาว เหนียว คงทน จึงต้านแรงดึงดูดได้สูง เนื้อผ้ามีความหนาแน่น ไม่นำความร้อน จึงทำให้ผู้สวมใส่รู้สึกสบาย และทุกขั้นตอนของการทอนั้นมีความพิถีพิถันสูง โดยการทอผ้าไหมยกดอกนั้นจะใช้กี่พื้นบ้าน (กี่กระทบ) ทอเท่านั้น เพราะจะทำให้เนื้อผ้าแน่นสม่ำเสมอกัน และผู้ทอต้องมีเทคนิคเฉพาะในการกระแทกฟืมจึงจะได้ผ้ายกที่งดงาม
อ้างอิงจาก http://panumat.wordpress.com/2012/01/17/ผ้าไหมยกดอก-จังหวัดลำพูน/
ขั้นตอนในการทอผ้าไหม
การกรอไหม การกรอเส้นไหมเป็นการนำเส้นไหมที่ย้อมแห้งดีแล้วมาปั่นเก็บไว้ อุปกรณ์ประกอบด้วย เครื่องกรอไหม การกรอเส้นไหมมีวัตถุประสงค์ที่จะแยกเส้นไหมให้ออกเป็นเส้นๆไม่ให้ติดหรือพันกัน และเป็นการสำรวจเส้นไหมให้มีความเรียบร้อย ไม่ขาด ซึ่งจะช่วยให้สะดวกในการสาวไหม
การสาวไหม ในภาษาพื้นเมืองเรียกว่า “การโว้นไหม” หรือ “โว้นหูก” คือการนำเส้นไหมยืนที่กรอแล้วไปสางในรางสาวไหม หรือม้าเดินได้ทีละเส้นโดยให้มีจำนวนเส้นไหมครบตามจำนวนช่องฟันหวีที่ต้องการจะใช้ อุปกรณ์ที่ใช้ในการสาวไหมประกอบด้วย ม้าเดินได้ ไม้ไขว้หลัง และหลักตั้งตลอด
การเข้าฟันหวีหรือการฟืม ฟันหวี หรือ ฟืม มีลักษณะเป็นซี่ ๆ คล้ายหวีสำหรับหวีผมทำด้วยไม้หรือเหล็ก เป็นเครื่องมือใช้สำหรับลางเส้นไหมให้เป็นระเบียบ และเพิ่มความสะดวกในการทอ อุปกรณ์ที่ใช้จะประกอบด้วย แท่นอัดก็อปปี้ ม้าหมุน ไม้เขี่ยเส้นไหม ไม้ขนัดสำหรับแยกไขว้และฟันหวี
การเข้าหัวม้วน การม้วนไหม นับเป็นขั้นตอนการเตรียมไหมยืนแบบต่อเนื่องที่สำคัญ ต่อจากการเดินและร้อยฟันหวีและอาจใช้ผู้ปฏิบัติคนเดียวกันเพราะต้องใช้ความ ชำนาญและประสบการณ์มากจึงจะม้วนไหมยืนได้ดีและมีประสิทธิภาพ
ขั้นตอนขอการทอ การทอเป็นขั้นตอนสุดท้ายของผ้าไหมยกดอก โดยมีกี่กระตุก เป็นอุปกรณ์ที่ใช้สำหรับทอผ้าไหม ซึ่งต้องมีความแข็งแรงได้มุมฉาก และผู้ผลิตจะต้องใช้ความรู้ความชำนาญในการผลิตผ้าไหมเพื่อให้ได้คุณภาพสูงสุด
การแช่น้ำยาและการจัดเก็บ เมื่อทอผ้าไหมเสร็จแล้วสิ่งสุดท้ายที่ต้องทำก่อนที่จะส่งขายออกสู่ตลาดคือ การตรวจสอบไหมที่ทำว่าได้ขนาดที่ลูกค้าต้องการหรือไม่ อย่างไร และตรวจสอบว่ามีรอยตำหนิหรือไม่ เพื่อให้ลูกค้าเกิดความพอใจจากนั้น นำไหมที่ทอเสร็จแล้วนั้นไปอาบน้ำยา จากนั้น ก็นำไปอบให้แห้งแล้วจึงนำไปรีดให้เรียบ แพ็คใส่ถุงให้สวยงาม ก่อนจะส่งออกสู่ตลาด
เราจะเห็นได้ว่าในการทอผ้าไหมลายขิดยกดอกแต่ละผืนจะต้องใช้ความละเอียดอ่อนและความประณีตในการทักทอเป็นอย่างมาก เนื่องจากเป็นผ้าไหมที่ทำเองกับมือตั้งแต่เริ่มขั้นตอนแรกจนถึงขั้นตอนสุดท้ายดังนี้จึงไม่แปลกที่ผ้าไหมลายขิดจะเป็นผ้าที่มีราคาและเป็นที่นิยมชมชอบของคนที่พบเห็น
วันพฤหัสบดี ที่ 16 กันยายน 2564 เวลา 09.00 น. ข้าพเจ้าได้เข้าร่วมงานพิธีพระราชทานวัคซีนซิโนฟาร์มองค์การบริหารส่วนตำบลเมืองแฝก โดยนางจุฑามาศ ซารัมย์ นายกองค์การบริหารส่วนตำบลเมืองแฝก มอบหมายให้ นางสาวลำเพย หนองยาง รองนายกองค์การบริหารส่วนตำบลเมืองแฝกและเจ้าหน้าที่องค์การบริหารส่วนตำบลเมืองแฝก ร่วมงานพิธีมอบ วัคซีนพระราชทาน “ซิโนฟาร์ม” โดย ศาสตราจารย์ ดร.สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัติยราชนารี ประธานราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯพระราชทานวัคซีนซิโนฟาร์มให้กับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองครก ตำบลเมืองแฝก อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งทางโรงพยาบาลลำปลายมาศได้ออกจัดตั้งจุดบริการฉีดวัคซีนเพื่ออำนวยความสะดวกให้กับประชาชนตำบลเมืองแฝก โดยมี นายเกรียงศักดิ์ สมจิต นายอำเภอลำปลายมาศประธานในพิธี คณะสภากิ่งกาชาดอำเภอลำปลายมาศ ข้าราชการครูและองค์กรหน่วยงานราชการในพื้นที่เข้าร่วมพิธี
การฉีดวัคซีนนี้เป็นการฉีดให้กับผู้สูงอายุ 60 ปืขึ้นไป ฉีดให้กับผู้สูงอายุในตำบลเมืองแฝกซึ่งเป็นผู้ที่ไม่สามารถเดินทางไปรับบริการที่จุดบริการของรัฐที่จัดให้ได้เพื่อความสะดวกขอลผู้สูงอายุและคนดูแล
วีดีโอประจำเดือนกันยายน
