เก็บรวบรวมข้อมูลสำคัญรายตำบลตามแบบSROI และการติดตามการพัฒนาผลิตภัณฑ์แปรรูปข้าวแต๋น
ตำบลทะเมนชัย อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์
นางสาวมลฑิรา แทนคำ
ทางทีมงาน U2T ตำบลทะเมนชัยได้มีการออกสำรวจ เก็บรวบรวมข้อมูลสำคัญรายตำบลตามแบบSROI อาทิเช่น ข้อมูลเอกชนในพื้นที่ ข้อมูลลูกจ้างโครงการ ข้อมูลชุมชนภายนอก ข้อมูลครอบครัวลูกจ้างโครงการ ข้อมูลร้านค้าในตำบล โดยนักศึกษาได้รับผิดชอบในเรื่องของการลงข้อมูลในระบบ
นอกจากนี้ ยังได้จัดทำรายงานผลการดำเนินงาน HS08 บทที่ 1 ซึ่งจะเป็นเรื่องของสภาพทั่วไปของพื้นที่พัฒนา จะมีในเรื่องของประวัติทั่วไป แผนที่ชุมชน ข้อมูลสำคัญรายตำบล (หมู่บ้าน) ได้แก่ ปราชญ์ชาวบ้านและภูมิปัญญา เกษตรที่ขึ้นทะเบียน ร้านค้าชุมชน วัด โรงเรียน แหล่งน้ำ ป่าชุมชน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอื่น ๆ อาชีพ กลุ่มวิสาหกิจชุมชน ผลิตภัณฑ์ในชุมชน เส้นทางคมนาคม ข้อมูลสมาชิกชุมชน ได้แก่ ผู้สูงอายุ ทารกแรกเกิด เด็กและเยาวชน สตรีมีครรภ์ ผู้พิการ สมาชิก อสม. ข้อมูลทุนทางวัฒนธรรม ได้แก่ จารีต ประเพณี ภูมิปัญญา และพืชสมุนไพรในชุมชน
ในวันที่ 17 ตุลาคม 2564 ได้จัดกิจกรรมการอบรมพัฒนาผลิตภัณฑ์แปรรูปข้าวแต๋น ณ บ้านน้อยพัฒนา มีผู้เข้าร่วมทั้งหมด 54 คน จำแนกเป็นชาวบ้าน 21 คน และทีมผู้ปฏิบัติงาน 33 คน โดยนักศึกษารับผิดชอบทั้งหมด 2 หมู่บ้าน คือ บ้านน้อยพัฒนา และบ้านหนองม่วง มีสูตรและขั้นตอนวิธีการทำข้าวแต๋น ดังนี้
- ข้าวแต๋นชาเขียว
ส่วนผสม
ข้าวเหนียว 1/2 กก.
เกลือป่น 1 ชช.
น้ำชาเขียว(ชาตรามือ) 1 ถ้วยตวง(สำหรับทำสีของข้าว)
น้ำชาเขียว(ชาตรามือ) 3 ช้อนโต๊ะ(สำหรับเคี่ยวน้ำตาล)
งาดำหรืองาขาว 2 ช้อนโต้ะ
น้ำตาลมะพร้าว/น้ำตาลอ้อย(มิตรผล) 500 กรัม
น้ำตาลทรายแดง 2-3 ช้อนโต๊ะ
น้ำกะทิกล่อง 1 ช้อนโต๊ะ
วิธีการทำ
- นำข้าวเหนียวล้างเอาสิ่งสกปรกหรือสิ่งแปลกปลอมออกให้หมด และแช่ข้าวเหนียวไว้ 1 คืน(หม่าข้าว)
- นึ่งข้าวเหนียวและพักไว้ให้คลายความร้อน (ถ้าข้าวแข็งๆนิดนึงจะดีมากเพราะจะทำให้ใส่พิมพ์และปั้นง่าย)
- เมื่อข้าวคลายร้อนแล้ว ให้ใส่น้ำชาเขียวที่ผ่านการกรองเหลือแต่น้ำแล้ว 1 ถ้วยตวงหรือให้เช็กดูว่าข้าวที่ใส่ชาเขียวแล้วเหนียวได้ที่กำลังดี
- ใส่เกลือป่นและงาดำหรืองาขาวก็ได้
- ใช้มือคลุกเคล้าส่วนผสมทุกอย่างให้เข้ากันเบาๆพยายามให้ข้าวกระจายเป็นเม็ดและให้สังเกตสีของข้าวว่ามีสีชาเขียวทั่วทุกเม็ด ห้ามบี้หรือบีบข้าวเพราะจะทำให้เกาะกันเป็นไตได้
- เสร็จแล้ว พักไว้ 5 นาที
- นำข้าวที่พักไว้แล้ว ปั้นใส่พิมพ์ พยายามอย่าให้ข้าวอัดกันแน่นเกินไปเพราะเวลานำมาทอดข้าวจะไม่ฟู
- นำไปตากแดดจัด 1 วัน (ครึ่งวัน ๆ อย่าลืมพลิกกลับด้านข้าว)
วิธีทอดข้าวแต๋น
- ตั้งไฟรอน้ำมันเดือดจัด แล้วนำข้าวที่ตากแล้ว ลงทอด ตอนทอดพยายามอย่าใช้ไฟแรงจนเกินไป และให้หมั่นพลิกกลับด้านข้าวบ่อย ๆ จนเหลืองสวย แล้วนำพักบนตะแกรงให้สะเด็ดน้ำมัน
วิธีทำน้ำตาลราดข้าวแต๋น
- นำน้ำกะทิ+น้ำชาเขียว+น้ำตาลมะพร้าว/น้ำตาลอ้อย+น้ำตาลทรายแดง(น้ำตาลทรายแดงจะช่วยให้น้ำตาลตกทรายง่ายขึ้นสามารถเช็กความหนึดของน้ำตาลเวลาเคี่ยวแล้วเพิ่มปริมาณได้) และเกลือ1หยิบมือ ใส่ลงไป แล้วเปิดไฟ ใช้ไฟอ่อนอย่าใช้ไฟแรง เคี่ยวส่วนผสมทุกอย่างให้เข้ากัน
**ทั้งเคี่ยวและคน** ระวังน้ำตาลไหม้นะคะ เคี่ยวจนน้ำตาลเริ่มตกทรายเกาะขอบหม้อ แล้วให้ปิดไฟ และเคี่ยวต่อแบบไม่มีไฟ
- พักน้ำตาลให้คลายร้อนซักพัก แล้วค่อยนำมาราดบนหน้าข้าวแต๋น
ข้าวแต๋นมันม่วง
- มีส่วนผสมและขั้นตอนวิธีการทำคล้ายกันกับชาเขียว โดยมีปริมาณในการใช้ส่วนผสมเหมือนกัน แต่ให้เปลี่ยนจากชาเขียวเป็นมันม่วง ซึ่งน้ำสีของมันม่วงได้จากการเอามันม่วงมาปั้นกรองเอาแต่น้ำ
เคล็ดลับ : เวลาเคี่ยวน้ำตาลชาเขียว/มันม่วงให้สังเกตกลิ่นและสีของน้ำราด ถ้ายังหอมออกกลิ่นของชาเขียวไม่พอสามารถเติมน้ำชาเขียวเพิ่มได้ แต่ห้ามเติมตอนเคี่ยวร้อน ๆ เด็ดขาด ให้เติมตอนที่น้ำตาลคลายร้อนแล้วเท่านั้น เพราะถ้าเติมตอนร้อน ๆ น้ำตาลจะไหม้ได้(สูตรและเทคนิควิธีการทำสามารถปรับได้ตามความถนัดของแต่ละบุคคล)
สูตรโดย นางสาวสิรินภา ทะกาเนนะ
ผู้ปฏิบัติงานโครงการมหาวิทลัยสู่ตำบล(U2T)
ปัญหาหลัก ๆ ที่พบ คือ สภาพอากาศไม่เอื้ออำนวย อากาศแปรปรวน ทำให้ต้องใช้เวลาตากหลายวัน ไม่ทันต่อความต้องการของลูกค้า
วันที่ 18 ตุลาคม 2564 ได้จัดกิจกรรมติดตามการพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าวหมาก ณ บ้านบุลิ้นฟ้า มีผู้เข้าร่วมทั้งหมด 54 คน จำแนกเป็นชาวบ้าน 21 คน และทีมผู้ปฏิบัติงาน 33 คน โดยมีสูตรและขั้นตอนวิธีการทำข้าวหมาก ดังนี้
ส่วนประกอบและอัตราส่วน : ข้าวเหนียวหอมมะลิ 1 กก. แป้งข้าวหมาก 2-3 ลูก
วิธีทำ :
1.นำข้าวเหนียวที่นึ่งสุกแล้วมาล้างน้ำฝน ประมาณ 3 ครั้ง ใช้มือถูเบาๆ จนข้าวหมดเมือกหรือให้น้ำใส แล้วใส่ตะแกรงผึ่งให้สะเด็ดน้ำ
2.นำลูกแป้งข้าวหมากมาบดให้ละเอียด โรยแป้งข้าวหมากบนข้าวเหนียว ใช้ไม้พายคลุกเคล้าข้าวเหนียวให้ทั่ว
3.บรรจุข้าวเหนียวที่ได้ใส่ภาชนะ ปิดฝาให้สนิทเก็บไว้ 2-3 วัน ก็จะสามารถรับประทานได้
เคล็ดลับวิธีทำ ข้าวหมากหวาน
- ข้าวเหนียวใหม่ คือข้าวเหนียวซึ่งเพิ่งเก็บเกี่ยวในหนึ่งปี เมื่อนำไปนึ่งข้าวจะนิ่มแฉะกว่าข้าวเหนียวเก่า
- การเตรียมนึ่งข้าว ต้องให้น้ำไหลออกจากหวดจนสะเด็ดน้ำ ก่อนที่จะนำไปนึ่ง
- ห้ามล้างข้าวขณะที่ข้าวยังร้อนอยู่ ทำให้ข้าวเหนียวแฉะ ควรรอให้ข้าวคลายความร้อนก่อนล้าง หากล้างข้าวเหนียวเละ และแฉะ จะมีน้ำอยู่ในข้าวมาก ทำให้ข้าวหมากที่มีรสเปรี้ยวได้
- น้ำต้อยข้าวหมากออกมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับเมล็ดข้าวที่คลุกเคล้า เมล็ดข้าวที่คลุกเคล้าลูกแป้งข้าวหมากแล้ว ค่อนข้างมีเมล็ดติดกัน น้ำต้อยจะออกมามาก แต่ถ้าเมล็ดข้าวที่คลุกเคล้าลูกแป้งข้าวหมากค่อนข้างแห้งเมล็ดไม่ติดกันน้ำต้อยจะออกมาพอดี
- ลูกแป้งข้าวหมากต้องไม่เก่าเกินไป เพราะเชื้อจุลินทรีย์ที่อยู่ในลูกแป้งอาจตายหรือมีน้อยเกินไป ทำให้ข้าวหมากไม่หวาน – เก็บข้าวหมากที่อยู่ระหว่างการหมักไว้ในพื้นที่ที่สะอาด
