การปฏิบัติงานตามโครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ
(มหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ)
นายศุภกร วิเศษนคร บัณฑิตจบใหม่
พื้นที่เก็บข้อมูล บ้านทะเมนชัยสอง ตำบลทะเมนชัย อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์
ข้าพเจ้านายศุภกร วิเศษนคร ประเภทบัณฑิตจบใหม่ พร้อมทีมผู้ปฏิบัติงานได้นัดประชุมพบปะกับสมาชิกใหม่ทีมทะเมนชัยที่สถานีรถไฟทะเมนชัย ซึ่งมีการแนะนำชื่อและหน้าที่ของแต่ละคนให้กับสมาชิกใหม่ได้ทราบ อีกทั้งได้มอบหมายงานและหน้าที่ในการสอบถามข้อมูลตามแบบ SROI ทั้งหมด 11 กลุ่ม ซึ่งข้าพเจ้าได้รับมอบหมายในการสอบถามกลุ่มชุมชนภายใน ซึ่งได้เลือกสอบถามเจ้าของร้านก๋วยเตี๋ยว 19 บาท ณ บ้านหนองตาด ตำบลทะเมนชัย แล้วยังได้แนะนำการทำงานให้กับสมาชิกใหม่ ชี้แนะแนวทางการทำงานของทีม พร้อมบันทึกภาพการปฏิบัติงาน โดยเจ้าของร้านก๋วยเตี๋ยว 19 บาทนั้นบอกว่าไม่ค่อยรู้จักโครงการของ U2T มากนัก แต่ก็ตอบแบบสอบถามที่เป็นประโยชน์ตรงต่อสภาพสังคมและเศรษฐกิจที่ดีขึ้นของชุมชนตัวเอง จากนั้นเมื่อเก็บรวบรวมข้อมูลตามที่ได้รับมอบหมายแล้ว จึงได้นัดรวบรวมข้อมูลที่สถานีรถไฟทะเมนชัยอีกครั้ง เพื่อทำการสรุปข้อมูล
ข้าพเจ้าได้จัดทำรายงานการดำเนินงานโครงการ U2T ตำบลทะเมนชัย บทที่ 1 เพื่อจัดทำรูปเล่ม และนำส่งรายงานหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยบทแรกข้าพเจ้าได้ทำการรวบรวมข้อมูลสภาพทั่วไปของชุมชนในการพัฒนาพื้นที่ที่รับผิดชอบ ซึ่งก็คือชุมชนบ้านทะเมนชัยสอง ข้าพเจ้าได้ติดต่อประสานงานกับผู้ใหญ่บ้านเพื่อให้ข้อมูลสภาพทั่วไปของชุมชน แล้วนำมาวิเคราะห์ร่วมกันกับชุมชนอื่นๆ สรุปเป็นสภาพทั่วไปของตำบลทะเมนชัย
ข้าพเจ้าพร้อมทีมผู้ปฏิบัติงานได้จัดกิจกรรมพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าวแต๋นและข้าวหมาก เมื่อวันที่ 16-17 ตุลาคม 2564 ณ บ้านน้อยพัฒนาและบ้านบุลิ้นฟ้า โดยได้คิดค้นสูตรการพัฒนาและวิธีการทำดังนี้
- ข้าวแต๋น
1.1) ข้าวแต๋นชาเขียว
ส่วนประกอบ
- ข้าวเหนียว 1/2 กิโลกรัม
- เกลือป่น 1 ช้อนชา
- น้ำชาเขียว (ชาตรามือ) 1 ถ้วยตวง (สำหรับทำสีของข้าว)
- น้ำชาเขียว (ชาตรามือ) 3 ช้อนโต๊ะ (สำหรับเคี่ยวน้ำตาล)
- งาดำหรืองาขาว 2 ช้อนโต้ะ
- น้ำตาลมะพร้าว/น้ำตาลอ้อย (มิตรผล) 500 กรัม
- น้ำตาลทรายแดง 2-3 ช้อนโต๊ะ
- น้ำกะทิกล่อง 1 ช้อนโต้ะ
วิธีทำ
- นำข้าวเหนียวล้างเอาสิ่งสกปรกหรือสิ่งแปลกปลอมออกให้หมด และแช่ข้าวเหนียวไว้ 1 คืน (หม่าข้าว)
- นึ่งข้าวเหนียวและพักไว้ให้คลายความร้อน (ถ้าข้าวแข็งๆ นิดนึงจะดีมาก เพราะจะทำให้ใส่พิมพ์และปั้นง่าย)
- เมื่อข้าวคลายร้อนแล้ว ให้ใส่น้ำชาเขียวที่ผ่านการกรองเหลือแต่น้ำแล้ว 1 ถ้วยตวงหรือให้เช็กดูว่าข้าวที่ใส่ชาเขียวแล้วเหนียวได้ที่กำลังดี
- ใส่เกลือป่นและงาดำหรืองาขาวก็ได้
- ใช้มือคลุกเคล้าส่วนผสมทุกอย่างให้เข้ากันเบาๆพยายามให้ข้าวกระจายเป็นเม็ดและให้สังเกตสีของข้าวว่ามีสีชาเขียวทั่วทุกเม็ด ห้ามบี้หรือบีบข้าวเพราะจะทำให้เกาะกันเป็นไตได้
- เสร็จแล้ว พักไว้ 5 นาที
- นำข้าวที่พักไว้แล้ว ปั้นใส่พิมพ์ พยายามอย่าให้ข้าวอัดกันแน่นเกินไปเพราะเวลานำมาทอดข้าวจะไม่ฟู
- นำไปตากแดดจัด 1 วัน (ครึ่งวันๆ อย่าลืมพลิกกลับด้านข้าวด้วยนะครับ)
วิธีทอดข้าวแต๋น
- ตั้งไฟรอน้ำมันเดือดจัด แล้วนำข้าวที่ตากแล้วลงทอด ตอนทอดพยายามอย่าใช้ไฟแรงจนเกินไป และให้หมั่นพลิกกลับด้านข้าวบ่อยๆ จนเหลืองสวย แล้วนำพักบนตะแกรงให้สะเด็ดน้ำมัน
วิธีทำน้ำตาลราดข้าวแต๋น
- นำน้ำกะทิ+น้ำชาเขียว+น้ำตาลมะพร้าว/น้ำตาลอ้อย+น้ำตาลทรายแดง (น้ำตาลทรายแดงจะช่วยให้น้ำตาลตกทรายง่ายขึ้นสามารถเช็กความหนึดของน้ำตาลเวลาเคี่ยวแล้วเพิ่มปริมาณได้) และเกลือ1หยิบมือ ใส่ลงไป แล้วเปิดไฟ ใช้ไฟอ่อนอย่าใช้ไฟแรง เคี่ยวส่วนผสมทุกอย่างให้เข้ากัน **ทั้งเคี่ยวและคน** ระวังน้ำตาลไหม้นะครับ เคี่ยวจนน้ำตาลเริ่มตกทรายเกาะขอบหม้อ แล้วให้ปิดไฟ และเคี่ยวต่อแบบไม่มีไฟ
- พักน้ำตาลให้คลายร้อนซักพัก แล้วค่อยนำมาราดบนหน้าข้าวแต๋น
1.2) ข้าวแต๋นมันม่วง
- มีส่วนผสมและขั้นตอนวิธีการทำคล้ายกันกับชาเขียว โดยมีปริมาณในการใช้ส่วนผสมเหมือนกัน แต่ให้เปลี่ยนจากชาเขียวเป็นมันม่วง ซึ่งน้ำสีของมันม่วงได้จากการเอามันม่วงมาปั้นกรองเอาแต่น้ำ
เคล็ดลับ : เวลาเคี่ยวน้ำตาลชาเขียว/มันม่วงให้สังเกตกลิ่นและสีของน้ำราด ถ้ายังหอมออกกลิ่นของชาเขียวไม่พอสามารถเติมน้ำชาเขียวเพิ่มได้.. แต่ห้ามเติมตอนเคี่ยวร้อนๆ เด็ดขาด ให้เติมตอนที่น้ำตาลคลายร้อนแล้วเท่านั้น เพราะถ้าเติมตอนร้อนๆ น้ำตาลจะไหม้ได้ (สูตรและเทคนิควิธีการทำสามารถปรับได้ตามความถนัดของแต่ละบุคคลนะครับ)
- ข้าวหมาก
ส่วนประกอบ
- ข้าวเหนียวหอมมะลิ 1 กิโลกรัม
- แป้งข้าวหมาก 2-3 ลูก
วิธีทำ
- นำข้าวเหนียวที่นึ่งสุกแล้วมาล้างน้ำฝนประมาณ 3 ครั้ง ใช้มือถูเบาๆ จนข้าวหมดเมือก หรือให้น้ำใส แล้วใส่ตะแกรงผึ่งให้สะเด็ดน้ำ
- นำลูกแป้งข้าวหมากมาบดให้ละเอียด โรยแป้งข้าวหมากบนข้าวเหนียว ใช้ไม้พายคลุกเคล้าข้าวเหนียวให้ทั่ว
- บรรจุข้าวเหนียวที่ได้ใส่ภาชนะ ปิดฝาให้สนิทเก็บไว้ 2-3 วัน ก็จะสามารถรับประทานได้
เคล็ดลับวิธีทำ ข้าวหมากหวาน
– ข้าวเหนียวใหม่ คือข้าวเหนียวซึ่งเพิ่งเก็บเกี่ยวในหนึ่งปี เมื่อนำไปนึ่งข้าวจะนิ่มแฉะกว่าข้าวเหนียวเก่า
– การเตรียมนึ่งข้าว ต้องให้น้ำไหลออกจากหวดจนสะเด็ดน้ำ ก่อนที่จะนำไปนึ่ง
– ห้ามล้างข้าวขณะที่ข้าวยังร้อนอยู่ ทำให้ข้าวเหนียวแฉะ ควรรอให้ข้าวคลายความร้อนก่อนล้าง หากล้างข้าวเหนียวเละและแฉะ จะมีน้ำอยู่ในข้าวมาก ทำให้ข้าวหมากที่มีรสเปรี้ยวได้
– น้ำต้อยข้าวหมากออกมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับเมล็ดข้าวที่คลุกเคล้า เมล็ดข้าวที่คลุกเคล้าลูกแป้งข้าวหมากแล้ว ค่อนข้างมีเมล็ดติดกัน น้ำต้อยจะออกมามาก แต่ถ้าเมล็ดข้าวที่คลุกเคล้าลูกแป้งข้าวหมากค่อนข้างแห้งเมล็ดไม่ติดกัน น้ำต้อยจะออกมาพอดี
– ลูกแป้งข้าวหมากต้องไม่เก่าเกินไป เพราะเชื้อจุลินทรีย์ที่อยู่ในลูกแป้งอาจตายหรือมีน้อยเกินไป ทำให้ข้าวหมากไม่หวาน
– เก็บข้าวหมากที่อยู่ระหว่างการหมักไว้ในพื้นที่ที่สะอาด
นอกจากนี้แล้วข้าพเจ้ายังได้ทำหน้าที่ประสานงาน ดูแลเพจ U2T ตำบลทะเมนชัย เป็นพี่เลี้ยงและสอนงานต่างๆ ให้กับสมาชิกใหม่ภายในทีม และบันทึกภาพการปฏิบัติงานโดยรวม และได้ติดตามพร้อมให้คำแนะนำการแปรรูปและพัฒนาคุณภาพผลิตภัณฑ์ข้าวแต๋นแก่ตัวแทนสมาชิกของชุมชนต้นแบบในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าวแต๋น ซึ่งได้แก่ 1) ชุนชนบ้านน้อยพัฒนา 2) ชุมชนบ้านบุตาริด และ 3) ชุมชนบ้านหนองม่วง
ภาพประกอบการปฏิบัติงาน
คลิปวิดีโอการปฏิบัติงาน
