การลงพื้นที่ปฏิบัติงานกิจกรรมโครงการแปรรูผลิตภัณฑ์จากข้าวอินทรีย์ ข้าวหมากและข้าวแต๋น
ตำบลทะเมนชัย อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์
ประจำเดือนมิถุนายน 2564
(HS 08 )
การฝึกอบรมการทำข้าวหมากและข้าวแต๋น ตำบลทะเมนชัย อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์
นายวีรชน จันทะนาม กลุ่มประชาชน
ในช่วงเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน เป็นช่วงที่ชุมชนบ้านบุตาริด ได้เตรียมไถ่นา หว่านข้าว ทำการเกษตรเพื่อหารายได้ในการเลี้ยงชีพ และที่สำคัญสถานการณ์โควิด 19 ยังไม่ดีขึ้นจึงทำให้รายได้ลดลง และในชุมชนก็ได้มีจุดคัดกรองสำหรับผู้ที่เดินทางเข้า-ออกในชุมชน
ผมและผู้นำชุมชน ร่วมถึง อสม.ได้ประชาสัมพันธ์และรณรงค์การป้องกันการแพร่ระบาดของโควิด 19 ภายในชุมชน มีการแจกเจลล้างมือ แมส สบู่ และสเปรแอกอฮอล์ให้กับชุมชน รวมทั้งเชิญชวนให้ชาวบ้านได้ร่วมกันลงทะเบียนรับวัคซีน เพื่อความปลอดภัยของคนในชุมชน และได้พากันทำความสะอาดบริเวณพื้นที่สาธารณะตามแหล่งชุมชน ได้แก่ ศาลากลางบ้านหนองหญ้าปล้อง ม.5 และศูนย์ข้าวบ้านบุลิ้นฟ้า ม.13 พร้อมทั้งแปะสติ๊กเกอร์รณรงค์ให้หมั่นล้างมือบ่อยๆ สวมแมสทุกครั้งเวลาเดินทาง
การฝึกอบรบการทำข้าวแต๋น ณ บ้านม่วงน้อยพัฒนา วิทยากรชื่ออาจารย์ธารินี วงศ์ศิริศักดิ์ อาจารย์จากโรงเรียนบ้านบุ อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์ ได้มาสอนวิธีการทำข้าวแต๋น เริ่มตั้งแต่การตากข้าว จนไปถึงการเขี้ยวน้ำตาล เพราะการทำข้าวแต๋นจะใช้วัสดุอุปกรณ์ในการทำหลายอย่าง บ้านบุตาริดมีผู้เข้าร่วมฝึกอบรม 2 ท่าน ได้แก่ 1.นางจำรัส พิศเพ็ง 2.นางสาวจุรีวรรณ กองฉลาด จากผู้ฝึกอบรมทั้งหมด 7 หมู่บ้าน ชาวบ้านให้ความร่วมมือดีและมีความกระตือรือร้นในการฝึกอบรม
การฝึกอบรมให้กับสมาชิกกลุ่มย่อย ณ บ้านม่วงน้อยพัฒนา โดยมีผู้นำชุมชนคอยดำเนินการในการจัดสถานที่ ตรวจเช็คความเรียบร้อยก่อนทำการฝึกอบรม โดยครั้งนี้สมาชิกกลุ่มย่อยจำนวน 3 คน ได้แก่ 1.นางสาววงศ์วิไล สุขแสง 2.นางอำไพ สุขแสง 3.นายสุริยัน ภูเขียว การฝึกอบรมครั้งนี้ได้เรียนรู้มาจากผู้ฝึกอบรมรอบแรก เป็นการลงมือปฏิบัติเอง ผลการปฏิบัติคือข้าวแต๋นมีขนาดใหญ่และหนากว่ารอบแรก รสชาติการเขี้ยวน้ำตาลยังไม่เหนียวพอ ดูภาพรวมแล้วสามารถรับประทานได้
การทำข้าวหมาก
ส่วนประกอบ
1. ข้าวเหนียว 1 กิโลกรัม
2. ลูกแป้งข้าวหมาก 2-3 ลูก
วิธีทำข้าวหมากหวาน
1. เลือกข้าวเหนียวที่ไม่ใหม่หรือเก่าเกินไป นำข้าวเหนียวล้างน้ำเปล่า 1-2 ครั้ง แล้วแช่น้ำประมาณ 3 ชั่วโมง
2. รินน้ำแช่ข้าวเหนียวออก ล้างข้าวเหนียวอีกครั้ง และสะเด็ดน้ำออก
3. นำข้าวเหนียวไปนึ่งประมาณ 10 นาทีแล้วกลับข้าวเหนียวและนึ่งต่อเพื่อให้ข้าวสุกทั่วถึง ข้าวไม่เป็นไต (ใช้เวลาทั้งหมดประมาณ 20-30 นาที) แล้วนำข้าวออกผึ่งในภาชนะจนข้าวคลายความร้อน
4. นำข้าวเหนียวมาล้างในน้ำสะอาด 2-3 ครั้ง ใช้มือถูเบาๆ จนข้าวหมดเมือกหรือให้น้ำใส แล้วใส่ตะแกรงผึ่งให้สะเด็ดน้ำ
5. นำลูกแป้งข้าวหมากที่เตรียมไว้ (ลูกแป้งข้าวหมาก 2-3 ลูก ต่อข้าวเหนียว 1 กิโลกรัม) มาบดให้ละเอียด โรยแป้งข้าวหมากบนข้าวเหนียว ใช้ไม้พายคลุกเคล้าข้าวเหนียวให้ทั่ว
6. บรรจุข้าวเหนียวที่ได้ใส่ภาชนะ ปิดฝาให้สนิทเก็บไว้ 2 วัน (ประมาณ 48 ชั่วโมง) ก็จะได้ข้าวหมากหวาน ไว้รับประทาน
– เมื่อหมักข้าวหมาก 2-3 วันแล้ว สามารถเก็บไว้ในตู้เย็นช่องธรรมดาหรือช่องแช่แข็งก็ได้ จะช่วยให้เก็บข้าวหมากไว้รับประทานได้นาน มีรสหวานเหมือนเดิม
วิธีการทำข้าวแต๋น
ส่วนผสม
1.ข้าวเหนียว (นึ่ง) 1 กิโลกรัม
2.น้ำแตงโม 1 ถ้วย
3.น้ำตาลทรายแดง 1 ช้อนโต๊ะ
4.น้ำมันรำข้าว1 ลิตร
5.น้ำเปล่า 1/4 ถ้วย
6.น้ำตาลปี๊บ 1 ถ้วย
7.น้ำตาลทราย 1 ช้อนโต๊ะ
8.เกลือ 1 ช้อนชา
วิธีทำข้าวแต๋นน้ำแตงโม
1.ผสมข้าวเหนียว น้ำแตงโม กับน้ำตาลทรายแดงเข้าด้วยกัน ใช้มือขยำจนข้าวเหนียวร่วนซุย
2.ตักข้าวใส่พิมพ์วงกลม อัดข้าวให้แน่นแล้วดึงแม่พิมพ์ออก จากนั้นก็นำไปตากแดด 1 วัน เสร็จแล้วก็นำมาทอดให้เหลืองกรอบ
3.เคี่ยวน้ำตาลปี๊บกับน้ำเปล่า ใส่น้ำตาลทรายและเกลือลงไป คนให้เข้ากัน และเคี่ยวจนน้ำตาลเป็นเนื้อคาราเมล
4.ตักคาราเมลราดลงบนข้าวแต๋นเป็นเส้น วนเป็นวงกลม
ข้อเสนอแนะ อยากให้ชาวบ้านทุกคนได้ลงมือปฏิบัติจริงทุกคนเพื่อที่จะได้เรียนรู้จริง สามารถลองผิดลองถูกได้ด้วยตนเอง ผิดตรงไหนจะได้เข้าใจมากขึ้น และเนื่องด้วยอุปกรณ์การทำอาจจะมีไม่มากพอในการลงมือปฏิบัติจริง แต่ก็สามารถนำไปปฏิบัติได้ด้วยตนเองที่บ้าน
