พื้นที่เก็บข้อมูล บ้านหนองไทร บ้านหนองบัว บ้านน้อยพัฒนา บ้านหนองม่วง ตำบลทะเมนชัย อำเภอลำปลายมาศ จังหวัดบุรีรัมย์
บริบททั่วไปของชุมชน มีการทำการเกษตรในช่วงนี้ เนื่องจากช่วงนี้เป็นฤดูการทำนา ชาวบ้านต่างใช้เวลาส่วนมากอยู่ที่แปลงนาเป็นหลัก มีการปลูกผักสวนครัวแบบผสมผสานร่วมด้วยเพื่อใช้ในการบริโภค และเลี้ยงสัตว์เป็นส่วนใหญ่ทั้งวัว กระบือ เป็ด ไก่ เอาไว้บริโภคและจำหน่าย ชาวบ้านต่างก็ออกไปทำสวนทำไร่แต่เช้า มีทั้งไร่อ้อย ไร่ข้าวโพด แล้วกลับเข้าบ้านในตอนหัวค่ำ ทำให้ช่วงกลางวันในชุมชน เกิดสังคนผู้สูงอายุขึ้น เพราะผู้สูงอายุไม่ได้ออกไปทำงาน อยู่บ้านเลี้ยงหลานเป็นส่วนใหญ่ ทำให้เดินไปพบปะกันเพื่อไม่ให้เกิดความเครียดเวลาอยู่บ้าน เกิดเป็นบรรยากาศที่อบอุ่นขึ้นในชุมชนโดยไม่รู้ตัว
ทางทีมงานผู้ปฏิบัติงานU2T-HS08 ตำบลทะเมนชัย ได้ลงพื้นที่พัฒนาผลิตภัณฑ์อย่างต่อเนื่อง ทั้งข้าวหมาก และข้าวแต๋น มีการจัดแบ่งกลุ่มตามความสนใจของชุมชน จัดอบมเพื่อให้ความรู้แก่กลุ่มสมาชิก และลงมีปฏิบัติตามขั้นตอน จนตอนนี้แต่ละชุมชนสามารถจัดทำผลิตภัณฑ์ได้ตรงตามที่วิทยากรได้ให้ความรู้ และสามารถขยายผลไปสู่กลุ่มอื่นที่สนใจได้อย่างถูกต้อง และทางทีมงานเองก็ได้ดำเนินการอยู่ในขั้นตอนการค้นหารูปแบบของบรรจุภัณฑ์ที่เหมาะแก่ผลิตภัณฑ์ของเรา
ในส่วนของชุมชนทั้ง4 ชุมชนที่รับผิดชอบที่เลือกผลิตภัณฑ์ข้าวแต๋น ได้มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์อย่างต่อเนื่องมีการฝึกฝน ฝึกปฏิบัติ พัฒนา ปรับปรุงสูตรข้าวแต๋น จนตอนนี้ได้มีการพัฒนามาจนทำให้สูตรคงตัว และสามารถขายได้ ทำให้กลุ่มข้าวแต๋นมีการเริ่มวางจำหน่ายในชุมชนของตนเอง โดยใช้บรรจุภัณฑ์ที่ง่ายๆ หาได้ตามชุมชน และทางทีมงานได้หาวิธีพัฒนาตัวบรรจุภัณฑ์ให้น่าสนใจ เพื่อจะได้ทำการขายส่งออกไปสู่ตลาดที่ใหญ่ขึ้นได้อย่างง่ายดาย ทางทีมงานผู้รับผิดชอบทั้ง4 หมู่บ้าน คือกลุ่มนักศึกษา ได้มีการลงพื้นที่ติดตาม การพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าวแต๋น โดยได้หมู่บ้านที่สนใจและต้องการขยายผลอย่างแท้จริงมา2 หมู่บ้านหลักๆได้แก่ บ้านน้อยพัฒนา บ้านหนองม่วง ทั้งนี้อีก2 หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านหนองไทร บ้านหนองบัว เราจัดให้เป็นชุมชนเครือข่ายในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ร่วมด้วย ทางทีมงานได้มีการนำวัสดุอุปกรณ์ไปมอบให้กับกลุ่มสมาชิกในการปฏิบัติหรือลงมือจัดทำผลิตภัณฑ์ทุกครั้ง คอยให้คำปรึกษาและช่วยแก้ปัญหากับทางชุมชน และเรายังมีการรณรงค์การแพร่ระบาดของโรคโควิด19 และรณรงค์การป้องกันยุง โดยทางทีมงานได้เชิญวิทยาการมาให้ความรู้ พร้อมกับจัดทำสเปย์สมุนไพรกันยุง เพื่อให้ผู้เข้าอบรมได้นำไปใช้หรือไปลองทำในครอบครัวหรือในชุมชนตนเองได้
เรามีการลงพื้นที่ในการสำรวจข้อมูลสำคัญทั้ง 4 หมู่บ้าน โดยส่วนใหญ่ชาวบ้านทำการเกษตรจากการทำนาเป็นจำนวนมาก รองลงมามีการเลี้ยงสัตว์คือ วัว ควาย แต่ละชุมชนมีวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน แต่ไม่มากนัก เนื่องจากอยู่ในเขตพื้นที่ใกล้เคียงกัน วัฒนธรรมส่วนใหญ่จะขึ้นอยู่กับแต่ละชุมชน เช่น วัฒนธรรมการกิน วัฒนธรรมเรื่องความเชื่อ เช่น ความเชื่อเรื่องศาลปู่ตา และในทุกหมู่บ้านจะมีปราชญ์ชาวบ้านที่มีความรู้ในแต่ละศาสตร์แตกต่างกันไป เช่น บ้านน้อยพัฒนาจะมีปราชญ์ชาวบ้านที่มีความรู้เรื่องการทำพิธีกรรมต่างๆ บ้านหนองม่วงจะมีปราชญ์ชาวบ้านที่มีความรู้ในการจัดทำผ้าไหม สิ่งเหล่านี้ทำให้เกิดเป็นเอกลักษณ์หรือจุดเด่นของแต่ละชุมชนไป
จากการดำเนินงานพัฒนาผลิตภัณฑ์ข้าวแต๋นมาจนถึงตอนนี้แล้วนั้น ผู้ปฏิบัติได้มีการประชุมวางแผนอย่างจริงจังเพื่อคัดเลือกบรรจุภัณฑ์ที่เหมาะแก่การนำมาใช้กับผลิตภัณฑ์ จึงได้มีการเสนอบรรจุภัณฑ์ที่ใช้งานได้มีประสิทธิภาพและไม่ส่งผลกระทบกับสิ่งแวดล้อมมากเกินไป จึงได้แนวคิดร่วมกันคือ ใช้ถุงซิปล็อคหรือถุงคราฟท์ซึ่งทำจากกระดาษ เพราะดูเรียบง่าย กันอากาศเข้า และเหมาะสมกับผลิตภัณฑ์ข้าวแต๋น ซึ่งปัญหาในการพัฒนาผลิตภัณฑ์พบว่าในการออกแบบบรรจุภัณฑ์นั้นมีไม่มาก เนื่องจากบรรจุภัณฑ์ต้องมีการป้องกันไม่ให้ข้าวแต๋นโดนอากาศภายนอกโดยตรง เพราะจะทำให้ความกรอบของข้าวแต๋นลดลง และในอนาคตหากมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์จนเป็นที่รู้จักหรือยอมรับด้วยคุณภาพและรสชาติแล้วนั้น ก็สามารถต่อยอดเป็นแหล่งเรียนรู้และสร้างรายได้ให้กับชุมชนได้ ทั้งนี้ทีมผู้ปฏิบัติการก็ยังคงเดินหน้าที่จะพัฒนาผลิตภัณฑ์อย่างเข้มแข็ง เพื่อชุมชนจะได้มีรายได้และมีแนวทางในการพัฒนาชุมชนของตนให้มความยั่งยืนต่อไป
