ข้าพเจ้า นางสาวกฤษณา ความรัมย์ กลุ่มบัณฑิตจบใหม่ ตำบลพระครู อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์
หลักสูตร : HS09 โครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมแบบบูรณาการ 1 ตำบล 1 มหาวิทยาลัย จากมหาวิทยาลัยสู่ตำบล เพื่อสร้างรากแก้วให้ประเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์
วันพฤหัสบดี ที่ 18 กรกฎาคม 2564 ผู้ปฏิบัติงานรวมทั้งอาจารย์ประจำหลักสูตร ได้ลงพื้นที่จัดกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาการผลิตผ้าไหมมัดหมี่ลายอัตลักษณ์ ณ บ้านหนองมะค่าแต้ ตำบลพระครู อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์ ได้รับเกียรติจาก คุณ กฤษกร แก้วโบราณ เจ้าหน้าที่ประจำศูนย์หม่อนไหมเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ จังหวัดขอนแก่น เป็นวิทยากรประจำการอบรมและสาธิตวิธีการย้อมสีลายผ้าไหมมัดหมี่อัตลักษณ์ชุมชนตำบลพระครู ซึ่งการอบรมเชิงปฏิบัติการครั้งนี้มีหมู่บ้านที่เข้าร่วม 3 หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านหนองขวาง หมู่7 บ้านหนองมะค่าแต้ หมู่9 และบ้านชุมทองพัฒนา หมู่13
การย้อมสีเส้นไหม
การย้อมสีเส้นไหม คือ กรรมวิธีทำให้ผ้าไหมมีสีต่าง ๆ โดยนำปอยหมี่ที่มัดหมี่เรียบร้อยแล้วไปย้อมสีในน้ำต้ม โดยสีย้อมไหมที่มีคุณภาพดี ถ้าหากต้องการให้ผ้าไหมมีหลาย ๆ สีเพิ่มขึ้น เมื่อย้อมหมี่ด้วยสีย้อมไหมเรียบร้อยแล้ว จะต้องนำไป “โอบหมี่” คือการใช้เชือกฟางเล็ก ๆ พันลำหมี่ตรงส่วนที่ยังไม่ถูกมัดหมี่ ตามแบบลายมัดหมี่ การโอบ (พัน) ต้องโอบ (พัน) ให้เชือกฟางแน่นที่สุดและหลาย ๆ รอบ นำหมี่ที่โอบหมี่เรียบร้อย แล้วไปล้างสีออกในน้ำเดือด (จะล้างออกเฉพาะบริเวณที่ไม่ถูกมัดหรือโอบเท่านั้น)
ขั้นตอนการย้อมสีผ้าไหมมัดหมี่
1.ตั้งไฟปลานกลาง ต้มน้ำย้อมให้พออุ่น ใส่สีที่จะย้อมลงไปพร้อมกับผงมัน ประมาณ 1 ช้อนโต๊ะ คนให้ละลายดีแล้วให้ยกลงจากเตาก่อน
2.นำไหมที่ผ่านการฟอกล้างให้สะอาด บิดให้แห้งหมาดๆ จุ่มลงในน้ำย้อมแล้วขยำให้ทั่ว
3.ยกขึ้นตั้งบนเตาใหม่ ค่อยๆ เร่งความร้อนขึ้น หมั่นพลิกไหมกลับไปกลับมาเรื่อยๆ
4.ใช้เวลาย้อมประมาณ 40-45 นาที จากนั้นให้ยกเส้นไหมขึ้นเติมเกลือแกงประมาณ 1-2 ช้อนโต๊ะ แล้วให้ย้อมต่ออีก 10 นาทีจึงเอาขึ้นล้างน้ำประมาณ 3-4 ครั้ง
การมัดหมี่ย้อมสีสังเคราะห์หรือสีเคมี
โดยทั้ง 3 หมู่บ้านได้ทำการโอบสีตามที่ได้ออกแบบไว้ เพื่อให้ได้สีที่ต้องการ โดยเริ่มต้นโดยการกำหนดสีของลวดลายที่ได้ออกแบบไว้ อย่างเช่น ลวดลายที่ออกแบบไว้จะประกอบด้วยสีทั้งหมดจำนวน 4 สี คือ สีเหลือง สีแดง สีขาว และสีน้ำตาลแดง ให้เริ่มทำการมัดเก็บส่วนของลวดลายที่เป็นสีขาวทั้งหมด จากนั้นนำไปย้อมสีเหลือง และทำการมัดเก็บสีเหลืองตามลวดลายที่ออกแบบไว้ ทำการย้อมทับสีเหลืองส่วนที่เปิดไว้ด้วยสีแดง ทำการมัดเก็บส่วนสีแดงที่ต้องการไว้ตามลวดลาย ส่วนสีแดงที่เหลือก็คือส่วนที่เป็นสีพื้นของผ้ามัดหมี่ จากนั้นให้นำหัวหมี่ไปต้มกับสารกันด่างเพื่อที่จะลดความเข้มของระดับสีแดงลง จากนั้นทำการย้อมสีเทาทับสีแดง ส่วนที่เป็นสีพื้นก็จะทำให้สีพื้นเป็นสีน้ำตาลแดง จากนั้นนำหัวหมี่ไปล้างน้ำสะอาดจนกระทั่งแน่ใจว่าน้ำสีออกหมดก็จะได้สีพื้นเป็นสีน้ำตาลแดง นำหัวหมี่ที่มัดลวดลายและย้อมครบทั้ง 4 สีตามกำหนดแล้ว ไปตากผึ่งให้แห้ง เป็นการเสร็จสิ้นการในย้อม
ภาพกิจกรรม
เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรค covid19 อาจารย์ผู้ดูแลประจำหลักสูตร ได้มอบหมายให้ผู้ปฏิบัติงานทุกท่าน เก็บแบบสำรวจข้อมูล covid19 (ประเมินรอบเดือนกรกฎาคม-สิงหาคม) โดยรายละเอียดแบบสำรวจ มี 4เรื่อง ได้แก่
1.ที่พักอาศัย
2. ตลาด
3. ศาสนสถาน
4. โรงเรียน
โดยได้สอบถามข้อมูลจากอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน พื้นที่บ้านหนองขวางน้อย บ้านหนองยาง บ้านศรีปทุม และบ้านหนองกก ตำบลพระครู อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์ ได้รับความร่วมมือจากคนในชุมนเป็นอย่างดี
