ข้าพเจ้านาย ปรัชญา คุ้มกลาง
ประเภท นักศึกษา
ในเดือนเมษายน 2564 นี้ข้าพเจ้าและทีมงานได้ทำตามเป้าหมายที่ 8 ฝึกอบรมทักษะอาชีพ โดยการอบรมเชิงปฏิบัติงานเครื่องปั้นดินเผาเบื้องต้น ให้แก่ชาวบ้านที่สนใจ ในวันที่ 7 – 9 เมษายน 2564 สาเหตุที่ต้องอบรมอาชีพเรื่องเครื่องปั้นดินเผานั้นเพระว่าเครื่องปั้นดินเผาบ้านกรวด เป็นเครื่องเคลือบดินเผาโบราณที่มีอยู่กระจัดกระจายในพื้นที่ในแถบอีสานตอนใต้ โดยเฉพาะในเขตอำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ ที่พบในบริเวณนี้เป็นจำนวนมาก และในพื้นที่ตำบลหินลาดยังมี แหล่งเตาเผาโบราณนายเจียน ตั้งอยู่ที่บ้านถนนน้อย ต.หินลาด อ.บ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นเตาเผาโบราณอายุประมาณ 1,000 ปี มี 2 เตา ชื่อเตาเผานายเจียน และเตาเผาสวาย และได้พบเครื่องเคลือบโบราณจำนวนมาก คนโบราณใช้เผาเครื่องปั้นดินเผา หม้อ ไห ต่างๆ ลักษณะพื้นที่ที่พบเครื่องปั้นดินเผาพบหนาแน่นในเขตจังหวัดบุรีรัมย์ และยังพบกระจายตัวในเขตพื้นที่อีสานตอนใต้ ที่มีภูมิประเทศติดอยู่กับประเทศกัมพูชา ทำให้เครื่องปั้นดินเผาเหล่านี้ได้รับอิทธิพลจากศิลปะเขมร หรือศิลปะลวปุระหรือลพบุรี มีลักษณะสำคัญคือ หนาและหนัก เนื้อแกร่ง นิยมตกแต่งด้วยการขูดขีดเป็นลวดลายต่างๆ และปั้นเป็นรูปสัตว์ เช่น นก ช้าง ไก่ เป็นต้น และนิยมเคลือบด้วยสีน้ำตาล
วัตถุดิบในการเตรียมเนื้อดินปั้นดินที่ใช้ในการสร้างสรรค์ผลงานในครั้งนี้มีส่วนประผสมของดินในตำบลหินลาด อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ โดยนำมาผสมกับดินดำ (ดินคอมพาวด์เค) ในอันตราส่วน ดินพื้นบ้าน 50% ดินดำ (ดินคอมพาวดฺ์เค) 50% เพื่อลดต้นทุนในการผลิต และยังได้ใช้วัตถุดิบในตำบล เพื่อต่อยอดให้ประชาชนที่สนใจในผลิตเครื่องปั้นดินเผา การขึ้นรูปเครื่องปั้นดินเผา นับว่ามีความจำเป็นและสำคัญมาก โดยการขึ้นรูปของเครื่องปั้นดินเผาเบื้องต้นนั้นก็ยังมีหลายวิธี ได้แก่ การขึ้นรูปแบบบีบกด การขึ้นรูปแบบเส้นขด การขึ้นรูปแบบแผ่น การขึ้นรูปแบบจุด และการขึ้นรูปแบบแป้นหมุน
การขึ้นรูปที่จะแนะนำเป็นการขึ้นรูปอิสระ
การปั้นอิสระ เป็นวิธีขึ้นรูปที่อิสระที่สุด มีอยู่ 3 วิธี คือ
1) การบีบ โดยเริ่มต้นจากตรงกลาง และค่อย บีบขยายขึ้นรูปไปเรื่อยๆ ตามรูปทรงภาชนะที่ต้องการ
2) การขด โดยนำดินมาคลึงให้เป็นเส้นยาวๆ และขดขึ้น ไปเรื่อยๆ เหมาะสำหรับชิ้นงานที่ต้องการความสูง เช่น แจกัน และ
3) การรีดให้เป็นแผ่น โดยใช้ไม้กลิ้งแป้งมา กลิ้งไปกลิ้งมา ให้ได้ความหนาที่สม่ำเสมอ จากนั้นจึงหารูปทรงที่ต้องการ เช่น จาน ก้นหม้อ มาทาบลงไปบน แผ่นดิน และตัดตามขนาดที่ต้องการ โดยวิธีการปั้นมือทั้ง 3 รูปแบบ จะเกิดการทิ้งร่องรอยจากมือเราไว้บน ชิ้นงาน เป็นการบอกเล่าเรื่องราวระหว่างคนปั้นกับชิ้นงาน ซึ่งเป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งของการปั้นเซรามิกส์การปั้น อิสระนับเป็นอีกหนึ่งวิธีที่นิยมใช้ขึ้นรูปผลิตภัณฑ์เซรามิกส์ในปัจจุบัน
สรุปผลการอบรมเชิงปฏิบัติงานเครื่องปั้นดินเผาเบื้องต้นในวันที่ 7-9 เมษายน 2564 ในครั้งนี้ได้เรียนรู้และฝึกทักษะการขึ้นรูปเบื้องต้นให้แกชาวบ้าน โดยการขึ้นรูปแบบบีบกด การขึ้นรูปแบบเส้นขด การขึ้นรูปแบบแผ่น และการขึ้นรูปด้วยแป้นหมุน ข้าพเจ้าและทีมการได้ทำการสอนและถ่ายทอดเทคนิคการปั้นเครื่องปั้นดินเผาให้แกชาวบ้าน เพื่อรังสันชิ้นงานน้อยใหญ่ ตามความสนใจและความถนัดของชาวประชาชน ซึ่งประชาชนก็ให้ความสนใจและตั้งใจฝึกปั้นเครื่องปั้นดินเผา จึงได้รังสรรค์ชิ้นงานออกมามากมาย ทั้งแก้วชากาแฟ จานรองแก้ว ทั้งยังมีกระถ่างต้นไม้ แจกันใส่ดอกไม้อีกด้วย ข้าพเจ้าหวังว่าการอบรมเชิงปฏิบัติงานเครื่องปั้นดินเผาเบื้องต้นในครั้งนี้จะทำให้ประชาชนได้ต่อยอดเพื่อสร้างเป็นอาชีพต่อไป
