ปราสาทละลมทม เป็นศาสนสถานในศาสนาฮินดู จากการสอบถามผู้นำชุมชนและประชาชน พบว่า เป็นปราสาทที่มีโคปุระครบทั้ง ๔ ด้าน แต่ มีซุ้มประตูโคปุระที่เข้าออกได้จริง ทั้งหมด ๒ ด้าน คือ ด้านทิศตะวันออก และ ทิศตะวันตก ของปราสาท ปราสาทมีขนาดความกว้างยาว และ ความสูงของปราสาทประธาน มีขนาดใกล้เคียงกับ ปราสาทสด๊กก๊อกธม จึงกำหนดอายุปราสาทในราวต้นพุทธศตวรรษที่ ๑๖ เป็นศิลปะแบบปาปวนตอนต้น อนึ่ง ปราสาทละลมทม นี้ อยู่ไม่ห่างจากลำน้ำชี ซึ่ง เป็นรอยต่อระหว่างอำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ และ อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์ คำว่า”ละลม” นั้นปรากฎในภาษาถิ่นโคราช หมายถึง ลำน้ำสาขาย่อยที่แยกย่อยออก จาก แม่น้ำใหญ่ ส่วน คำว่า”ทม” หรือ “ธม” เป็นคำไทยที่ยืมมาจากภาษาเขมร แปลว่าใหญ่ ปราสาทละลมทม ตั้งอยู่ บริเวณบ้านศรีสุข ตำบลเขาดินเหนือ อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์ อนึ่งถ้ามีการขุดแต่งปราสาทหลังนี้ อย่างจริงจัง จึงจะรู้ยุคสมัยที่แท้ของปราสาทอย่างละเอียด ซึ่งต้องใช้งบประมาณอย่างมหาศาล และ ถ้าบูรณะแล้ว จะกลายเป็น “มณีรัตนชาติ” เม็ดงาม อีกแห่งของประเทศไทย ในอนาคต บริเวณปราสาท พบ มีห้องของปราสาทประธาน จำนวนสองห้อง คือ ห้องบรเวณมุขปราสาททิศตะวันออก และ ห้องครรภคฤหะ ซึ่งอยู่นสุด เป็นหลุม ลึก ลงไป พบหินถล่มลงในห้อง สำหรับบรรณปราสาทละลมทมจะมี อยู่ด้วยกันสองหลังเรียงตามแนวเหนือใต้ แต่อยุู่ เฉียงหน้าปราสาทประธาน แนวตะวันออกเฉียงเหนือง และตะวันออกเฉียงใต้ จากสอบถามพบว่า มีสภาพชำรุดพังลงมาทั้งหลัง ยังไม่ได้รับการบูรณะซ่อมแซม
เขียนโดย นางสาวพรรณศิตา พึ่งพักษ์
