ข้าพเจ้านายศิริชัย บุญธง ประเภท บัญฑิตจบใหม่ หลักสูตร ID10 : การพัฒนาผลิตภัณฑ์ตามอัตลักษณ์เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน ตำบลกระสัง อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์
สำหรับบทความในเดือนสิงหาคม หัวข้อของบทความ เกี่ยวกับการสัมภาษณ์ประวัติความเป็นมาและเอกลักษณ์การทอผ้าของสมาชิกในกลุ่มทอผ้าบ้านโนนรังในชุมชนตำบลกระสัง โดยบทความนี้ได้นำเสนอเรื่องราวและความเป็นมาในการทอผ้าของคุณป้าบุญเกิด วรรณธรรม หนึ่งในสมาชิกกลุ่มทอผ้าบ้านโนนรัง
คุณป้าบุญเกิด วรรณธรรม
1.ประวัติเบื้องต้น
ชื่อ นางบุญเกิด วรรณธรรม อายุ 59 ปี อาศัยอยู่บ้านเลขที่ 96 หมู่บ้านโพธิ์ไทร หมู่ที่ 8 ตำบลกระสัง อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์ ปัจจุบันประกอบอาชีพหลัก คือ เกษตร ค้าขายและทอผ้าเป็นหลัก คุณป้าบุญเกิดเรียกได้ว่าเป็นหนึ่งในสมาชิกหลักของกลุ่มทอผ้าบ้านโนนรัง โดยคุณป้าบุญเกิดกล่าวว่า”ตนเองได้เข้าร่วมกลับกลุ่มทอผ้าบ้านโนนรังตั้งแต่เริ่มมีการจัดตั้งกลุ่มเพื่อพัฒนาฝีมือและเพิ่มช่องทางในการขายผ้าที่ตนทอขึ้นมา เพราะเมื่อเวลาผ่านไปลายผ้าก็มีความหลากหลายยิ่งขึ้น ดังนั้นเพื่อเรียนรู้การทำลายผ้า กรรมวิธีและเทคนิคการทอผ้าใหม่ๆ จึงได้เข้าร่วมกับกลุ่มทอผ้าบ้านโนนรัง”
2.การถ่ายทอดภูมิปัญญาด้านการทอผ้า
จากการสัมภาษณ์คุณป้าบุญเกิดทำให้เราได้รู้ว่า เริ่มแรกคุณป้าบุญเกิดมีความสนใจในการทอผ้า จากการที่เห็นคุณยายและคุณแม่ทอผ้าที่บ้าน จึงเริ่มศึกษาการทอผ้า การมัดย้อมและกรรมวิธีต่างๆ จากคุณแม่และคุณยาย ในตอนเด็ก ประมาณอายุ 15 ปีก็ได้เริ่มเรียนรู้การทอผ้า ตั้งแต่ขั้นตอนการเลี้ยงไหม การต้มไหม การปั่นด้าย การมัดย้อม การทอผ้าชนิดต่างๆ โดยตอนเริ่มต้นในขั้นตอนการมัดย้อม คุณป้าบุญเกิดได้มีการใช้ต้นกกมาลองมัดย้อมก่อนที่จะได้ใช้ด้ายจริงในการมัดย้อมโดยมีคุณแม่และคุณยายดูแล หลังจากเริ่มช่วยคุณแม่และคุณยายทอผ้าก็เริ่มสนใจกรรมวิธีการทอผ้าและลวดลายใหม่ๆ จึงได้เริ่มศึกษากรรมวิธีการทอผ้าอื่นๆจากบุคคลในชุมชน เช่น คุณยายที่อยู่ข้างบ้าน คุณป้าที่ทอผ้าขาวม้า เป็นต้น และหลังจากนั้นก็เริ่มขวนขวายหาความรู้เรื่องการทอผ้ามาโดยตลอด
3.ความเชี่ยวชาญและประสบการณ์ในการทอผ้า
คุณป้าบุญเกิดได้สืบทอดกรรมวิธีการทอผ้าจากคุณแม่และคุณยาย ที่ได้ย้ายถิ่นฐานมาจากพื้นที่จังหวัดยโสธร โดยในการทอผ้าคุณป้าก็ยังคงรักษาลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์ที่สืบทอดมาตลอด หลังจากได้เรียนรู้การทอผ้ามา ส่วนใหญ่จะทอไว้ใช้งานเองหรือทอไว้เป็นของฝากสำหรับญาติที่มาหาสู่ และในอดีตได้มีโครงการส่งเสริมการจัดตั้งสมาชิกกลุ่ม OTOP เพื่อส่งเสริมสินค้าท้องถิ่นในชุมชน ทำให้คุณป้าเริ่มมีรายได้จากการทอผ้า จึงเริ่มทอผ้าเพื่อส่งให้กับกลุ่ม OTOP ในพื้นที่ แต่ด้วยเหตุผลต่างๆทำให้ผ้าที่ทอออกมาค้างสต๊อกไม่มีรายได้อยู่ช่วงเวลาหนึ่ง คุณป้าจึงได้เริ่มศึกษาความต้องการของตลาดและหาหนทางในการทำลวดลายใหม่ๆเพื่อให้เกิดรายได้ จึงได้เข้าร่วมกับกลุ่มทอผ้าบ้านโนนรังเต็มตัว เพราะกลุ่มกลุ่มทอผ้าบ้านโนนรัง เป็นกลุ่มที่มีการจัดอบรมและส่งเสริมเกี่ยวกับเรื่องการทอผ้าโดยเฉพาะ ทำให้คุณป้าได้ความรู้และประสบการณ์การทอผ้าที่หลากหลายยิ่งขึ้น หากนับจากเเรกเริ่มที่คุณป้าเกิดทอผ้าจนถึงปัจจุบัน อาจกล่าวได้ว่าคุณป้าบุญเกิดมีประสบการณ์และความเชี่ยวชาญในการทอผ้ามาถึง 40 ปี
4.ผลงาน
คุณป้าบุญเกิดสามารถถักทอชิ้นงานได้หลายประเภทหลากหลายรูปแบบตามความต้องการของลูกค้า ไม่ว่าจะเป็น ผ้าซิ่นตีนแดง ผ้าพันคอ ผ้าสไบขิด ผ้าคลุมไหล่ ผ้าขาวม้า ผ้าไหมมัดหมี่ เป็นต้น ในปัจจุบันชิ้นงานต่างๆที่คุณป้าทำออกมา จะเป็นลวดลายตามแบบที่ได้รับคำสั่งซื้อมา เนื่องจากเหตุผลด้านต้นทุนการผลิตและความต้องการสินค้า ซึ่งผลงานที่ผ่านมือคุณป้ายังคงรักษามาตรฐาน กรรมวิธีการผลิตตามแบบฉบับของกลุ่มทอผ้าบ้านโนนรังไว้ในชิ้นงานนั้นๆ โดยหลังจากที่คุณป้าได้รับคำสั่งซื้อมา หากเป็นผ้าด้ายจะใช้เวลาในการทอประมาณ 1-2 วันและหากเป็นผ้าไหมจะใช้เวลาประมาณ 3-4 วัน โดยคุณป้ากล่าวว่า “หากคุณป้าได้รับคำสั่งซื้อเป็นลวดลายเดียวกันมา 5 ผืนป้าจะทำเผื่อไว้อีก 1 ผืน เพื่อแขวนเอาไว้ขายให้กับคนที่ผ่านไปผ่านมาหน้าบ้านของคุณป้าเพื่อเพิ่มรายได้และโดยส่วนใหญ่แล้วผ้าลายที่มีการสั่งซื้อมา ลูกค้ามักจะสั่งเพิ่ม คุณป้าก็สามารถนำชิ้นงานที่ทอไว้ส่งให้ลูกค้าก่อนได้เลย ทำให้ได้รายได้เพิ่มมากกว่าสมาชิกคนอื่นๆ ที่รอคำสั่งซื้อมาก่อนถึงจะทอชิ้นงานออกมาอีกด้วย” ผลงานชิ้นล่าสุดที่คุณป้ากำลังทออยู่คือ ผ้าคลุมไหล่ ย้อมด้วยสีธรรมชาติซึ่งเป็นสีของเปลือกต้นประดู่ หากใครสนใจสามารถเข้ามาเข้ามาดูการทอผ้าและเลือกซื้อผลงานต่างๆ ของคุณป้าบุญเกิด วรรณธรรม ได้ที่บ้านของคุณป้าได้เลยครับ
