ข้าพเจ้า นายสุพศิน ช่วงไธสง ประเภท บัณฑิตจบใหม่ ตำบลลำดวน MS02 อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์ โดยมีอาจารย์ผู้รับผิดชอบหลักสูตร ได้แก่ 1. อาจารย์ปิติวรรณ ฝ้ายโคกสูง 2. อาจารย์วณิชา แผลงรักษา 3. อาจารย์ปัทมาวดี วงษ์เกิด และ 4. ดร.วิษณุ ปัญญายงค์ ได้ลงพื้นที่ปฏิบัติงานกับทีมงานและอาจารย์ประจำหลักสูตร ในเดือนกันยายน 2564 ณ. ต.ลำดวน อ.กระสัง จ.บุรีรัมย์ ดังนี้
ข้าพเจ้าและทีมผู้ปฏิบัติงาน ได้ลงพื้นที่เก็บข้อมูลประเพณีความเชื่อและขนมในท้องถิ่นของชุมชนตำบลลำดวน ซึ่งเป็นคนไทยเชื้อสายเขมร ในพื้นที่ตำบลลำดวน อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งเป็นชุมชนเชื้อสายเขมรขนาดใหญ่ที่ยังมีการอนุรักษ์และสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน โดยข้อมูลที่ได้จากการสอบถามเป็นข้อมูลเกี่ยวกับประเพณีประจำปีของชุมชนตำบลลำดวน ดังนี้
🔺เดือน 1 แข เมียก – เดือน 2 แขเบาะ : การเล่นแม่มด, เล่นบังบ็อด เป็นการละเล่นที่มีความเชื่อในเรื่องการรักษาโรคภัยไข้เจ็บขับไล่สิ่งไม่ดีที่เราไม่สามารถมองเห็นได้
🔺เดือน 3 แข เมียกทม : แซนเนียะตา เป็นการเซ่นไหว้สิ่งที่เคารพนับถือประจำหมู่บ้าน เพื่อให้ชาวบ้านอยู่ร่มเย็นเป็นสุข
🔺เดือน 4 แข ประกุน : นิยมแต่งงาน เป็นเดือนที่ชาวบ้านส่วนใหญ่นิยมแต่งงานกันภายในเดือนนี้
🔺เดือน 5 แข แจด : การเล่นตรุษ วันขึ้นปีใหม่ เป็นเดือนแห่งงานหยุดงาน หยุดเพื่อเล่น เล่นการละเล่นทุกอย่างให้เต็มที่ ชุมชนตำบลลำดวนจะมีการตีฆ้องเป่าประกาศให้หยุดงาน โดยส่วนใหญ่นิยมหยุด 2 ครั้ง คือช่วงต้นเดือน หยุด 3 วันและช่วงเกือบสิ้นเดือน หยุดอีก 7 วัน หลังจากนั้นจะมี
การสรงน้ำพระ(ซรองตึกเปรียะ)และรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ เพื่อขึ้นศกใหม่ ถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ของคนไทยเชื้อสารเขมร
🔺เดือน 6 แข ปิสาข : แซนเนียะตา นิยมบวชลูกหลาน เป็นเดือนที่ชาวบ้านส่วนใหญ่นิยมบวชลูก บวช หลานกันมาก
🔺เดือน 7 แข เจส : ฤดูไถว่าน ปลูกข้าว
🔺เดือน 8 แข อาสาท : เข้าพรรษา ทำบุญ
🔺เดือน 9 แข สราบ : ฤดูกาลทำนา
🔺เดือน 10 แข พอระบ็อท : บุญเดือน 10 เป็นการทำบุญอุทิศให้กับผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว ถือเป็นประเพณีที่แสดงถึงความกตัญญูกตเวทีต่อบรรพบุรุษ ซึ่งจะมีการรวมญาติพี่น้องกัน วงศ์ตระกูล ในสมัยก่อนจะไม่ให้ขาดใครคนใดคนหนึ่งในครอบครัวอย่างเด็ดขาด แต่ปัจจุบันด้วยการงานหน้าที่ ทำให้อาจจะมีสาเหตุที่มารวมกันทั้งหมดมิได้
🔺เดือน 11 แข อาสุจ : บุญออกพรรษา การตักบาตรเทโว
🔺เดือน 12 แข กระเดิก: บุญลอยประทีป, ปังออกเปรียะแข เป็นเดือนแห่งการลอยกระทง รวมไปถึงเป็นเดือนแห่งการไหว้พระจันทร์อีกด้วย
จากข้อมูลประเพณีทั้ง 12 เดือน ซึ่งเป็นประเพณีประจำปีของชุมชนตำบลลำดวนที่มีมาอย่างยาวนานนั้น จะมีความเชื่อ บริบทและวิธีการเล่นแตกต่างกันออกไปตามประเพณีทั้ง 12 เดือน ทั้งนี้ในส่วนของการเรียกชื่อเดือนนั้น คนไทยเชื้อสายเขมรในพื้นที่ตำบลลำดวนจะไม่นิยมเรียกตามสากล แต่จะนิยมเรียกชื่อเดือนตามวาระ
นอกจากประเพณีที่สำคัญแล้วนั้น สิ่งที่ขาดไม่ได้ในงานประเพณีก็คือ “ขนม” ขนมที่ชุมชนตำบลลำดวนนิยมทำกันมีหลากหลายอย่าง เช่น นมเนียล , อันสอมออบ, ข้าวต้มมัดใบมะพร้าว (อันสอมโดง), อันสอมกะบ็อง, นมโก, นมตะลาจ, นมตะนอด, นมเนียงเล็ด, นมเลือจ, นมก็อบสะกอ, นมลวด, นมโชค, นมกันตางตาง, นมมุก, นมปวด, นมโกรจ, นมกรก, นมทะเลิมกระแบ็ย, นมรันเจก, นมดอกจอก, เป็นต้น
จากข้อมูลข้างต้น ทำให้ข้าพเจ้าและทีมงานได้เรียนรู้วิถีความเป็นอยู่ ทราบถึงประเพณีอันดีงามที่มีมาอย่างยาวนาน คงความเป็นเอกลักษณ์ตำบลลำดวนต่อไป
