ถอดบทเรียนการแปรรูปกระป๋องเครื่องดื่มให้เป็นตะกร้าสินค้า เพื่อถ่ายทอดความรู้แก่ชุมชน

 

โครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ 1 ตำบล 1 มหาวิทยาลัย

จากมหาวิทยาลัยสู่ตำบลเพื่อสร้างรากแก้วให้ประเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์

(มหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ : U2T)”

ชื่อบทความ :ถอดบทเรียนการแปรรูปกระป๋องเครื่องดื่มให้เป็นตะกร้าสินค้า เพื่อถ่ายทอดความรู้แก่ชุมชน

       ดิฉัน นางศิริพร บุตรสุด ประเภทประชาชน หลักสูตร MS03 การบริหารจัดการขยะและการเพิ่มมูลค่าเพื่อสร้างอาชีพเสริมให้กับชุมชนตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์

เมื่อวันที่ 13 พฤศจิกายน 2564 ได้มีการนัดหมายประชุมออนไลน์จากอาจารย์ประจำโครงการและผู้ปฏิบัติงานประจำหลักสูตร เพื่อแจ้งการปฏิบัติงานและแจ้งกำหนดการฝึกอบรมถ่ายทอดความรู้การแปรรูปกระป่องเครื่องดื่มแก่ชุมชนตำบลในเมือง

จากปัญหาขยะที่เกิดจากบรรจุภัณฑ์ประเภทแก้วกระดาษ แก้วพลาสติก และกล่องอาหารพร้อมทานที่ซื้อจากร้านสะดวกซื้อ ร้านขายกาแฟและเครื่องดื่มต่างๆ ถึงแม้บรรจุภัณฑ์บางชนิดจะสามารถย่อยสลายตามธรรมชาติได้แต่ก็ต้องใช้เวลานาน ทำให้เกิดการกำจัดขยะอย่างผิดวิธีโดยเฉพาะในพื้นที่ชนบท เช่น การเผาทำให้กลายเป็นปัญหามลภาวะเป็นพิษ

การนำบรรจุภัณฑ์ที่ใช้แล้วมาใช้ซ้ำอีก หรือนำมาสู่กระบวนการผลิตใหม่เช่นการ รีไซเคิล การนำบรรจุภัณฑ์ที่ใช้แล้วมาเพิ่มมูลค่าด้วยการทำเป็นงาน DIY ซึ่งเป็นงานที่ได้รับความนิยมหากมีการออกแบบและดีไซน์อย่างสร้างสรรค์ การส่งเสริมให้ผู้ประกอบการใช้บรรจุภัณฑ์ที่สามารถย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมสร้างจิตสำนึกให้ผู้ผลิตเลือกใช้วัตถุดิบจากธรรมชาติในการผลิตแก้วกระดาษ จานกระดาษ หรือถ้วยกระดาษ  ส่งเสริมการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ที่เป็นนวัตกรรมใหม่ๆ ให้สามารถย่อยสลายตามธรรมชาติได้รวดเร็วยิ่งขึ้น เช่น นำเส้นใยจากกล้วยมาพัฒนาเป็นบรรจุภัณฑ์ เพื่อลดปัญหาสิ่งแวดล้อม

ทั้งนี้ทางผู้จัดทำยังเล็งเห็นว่าขยะประเภทกระป๋องยังสามารถนำมาแปรรูปเพื่อให้เป็นวัสดุที่มีประโยชน์และนำกลับมาใช้ได้อีกครั้ง โดยการนำกระป๋องมาแปรรูปนี้นอกจากจะเป็นการสร้างสรรค์สิ่งประดิษฐ์เพื่อนำมาใช้สอยให้เป็นประโยชน์ ยังเป็นการเพิ่มมูลค่าให้ขยะจากบรรจุภัณฑ์ ทางผู้จัดทำกลุ่ม 2 ได้มีการสืบค้นข้อมูลวิธีการนำขยะประเภทกระป๋องมารีไซเคิลในรูปแบบต่าง ๆ และได้ข้อสรุปว่าจะทำการแปรรูปกระป๋องให้เป็นตะกร้าเนื่องจากสามารถใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย มีความแข็งแรงและสามารถใช้งานได้ทุกเพศทุกวัย นอกจากนั้นการแปรรูปขยะให้เป็นตะกร้านี้ยังสามารถนำไปประกอบเป็นอาชีพเพื่อสร้างรายได้ให้กับชุมชนได้อีกด้วย

วัสดุอุปกรณ์ในการทำตะกร้า

• กระป๋องเครื่องดื่ม
• กระดาษแข็ง
• เสื่อน้ำมัน
• กาวยาง
• ลวดเล็ก (เบอร์ 7)
• ลวดใหญ่ (เบอร์ 11)
• ริบบิ้นลวด (ลวดสี)
• เหล็กตอกเจาะรู (ตุ๊ดตู่)
• เครื่องเจาะกระดาษ 2 รู
• คัตเตอร์/กรรไกร
• ดินสอ/ยางลบ/ไม้บรรทัด
• ค้อน
• คีมตัดลวด
• คีมดัดลวด
• เคเบิ้ลไทร์
• หมุดย้ำสายกระเป๋า

 ขั้นตอนการทำตะกร้า

1.นำกระป๋องมาตัดส่วนฝาด้านบนและด้านล่างให้เปิดออก ใช้กรรไกรตัดกระป๋องผ่าออกแล้วใช้มือกางแผ่นกระป๋องให้เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า (อาจมีการนำของหนักมาวางทับไว้ให้กระป๋องไม่โค้งงอเพื่อง่ายต่อการนำกระป๋องไปติดกับแผ่นกระดาษแข็ง

                           

        2.สร้างต้นแบบของชิ้นส่วนตะกร้าโดยวัดลงในกระดาษแข็ง แล้วตัดกระดาษออกเป็นชิ้นส่วนต่าง ๆ (ชิ้นส่วนด้านข้างตะกร้า, ฐานตะกร้า, สายตะกร้า) เพื่อเตรียมไว้ติดกระป๋องและเสื่อน้ำมัน

 

        3.ติดกระป๋องและเสื่อน้ำมันลงในกระดาษแข็งที่ตัดเตรียมไว้ นอกจากนั้นทำการวัดความห่างของรูและเจาะรูตามการวัดให้เรียบร้อย

        

       4.พันริบบิ้นลวดรอบเส้นลวดเพื่อใช้เป็นขอบของตะกร้า (ขอบบน ขอบฐาน และขอบสาย)

                         

         

       5.นำลวดที่พันด้วยริบบิ้นลวดเรียบร้อยแล้วมาประกอบเข้ากับขอบของสาย ขอบของฐาน และขอบด้านบนของตะกร้า

6.นำส่วนประกอบตัวตะกร้าที่เตรียมไว้มาสานแต่ละด้านเพื่อให้ตะกร้าเกิดเป็นรูปทรงตามที่เรากำหนดไว้

7.นำตัวแบบตะกร้ามาประกอบเข้ากับชิ้นส่วนต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นสายหรือฐานของตะกร้าให้เรียบร้อย

ปัญหาและอุปสรรคในการทำงาน

• • • การพันริบบิ้นลวดเข้ากับเส้นลวดควรมีการกะขนาดความยาวของริบบิ้นลวดให้มีความยาวพอดีหรือมากกว่าความยาวของเส้นลวด เพราะว่าหากริบบิ้นลวดยาวไม่พอ การจะพันริบบิ้นลวดต่อจากเดิมจะทำให้เกิดเป็นปมและเกิดรอยต่อระหว่างของลวดขึ้นเล็กน้อยซึ่งส่งผลให้ตะกร้าไม่สวยงาม
    • การสร้างแบบของตะกร้าแต่ละชิ้นมีการวัดขนาดชิ้นส่วนของตะกร้าไม่เท่ากัน
    • การทากาวลงบนกระดาษแข็ง หากทามากเกินไปจะทำให้ปริมาณกาวแปื้อนกระป๋องและเสื่อน้ำมัน
    • การประกอบตะกร้า ในจุดที่มีความโค้งงอ ควรใช้อุปกรณ์ช่วยดัดโค้งและเก็บมุม
    • การใช้ริบบิ้นถักส่วนประกอบของตะกร้า ควรถักให้แน่น เพราะถ้าหลวมจนเกินไป อาจทำให้ตะกร้าเบี้ยว ควรดึงให้แน่น และควรเลือกซื้อลวดถักแบบแข็งจะทำให้การถักหรือสานส่วนประกอบต่างๆมีความแน่นและตะกร้ามีความแข็งแรง
    • รอยต่อระหว่างตัวตะกร้าและฐานของตะกร้ายังไม่สวยงามเท่าที่ควร เนื่องจากขนาดและรูของชิ้นส่วนตะกร้ามีการวัดที่ไม่แน่นอน ดังนั้นควรวัดขนาดชิ้นส่วนของตะกร้าให้เท่ากันทุกตะกร้า และควรทำต้นแบบสำรองไว้

              ต้นแบบตะกร้า (แบบที่ 1)

ต้นแบบตะกร้า (แบบที่ 2)

ต้นแบบตะกร้า (แบบที่ 3)