ข้าพเจ้านางสาวสิดาพร จิตไทย (นักศึกษา) ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์
ในเดือนกันยายนได้รับมอบหมายให้ศึกษาเรื่องปุ๋ยหมักจากเศษขยะจากอาหาร จากพืช และใบไม้แห้งเพื่อที่จะได้ถ่ายทอดความรู้ให้ชุมชนที่ยังไม่ได้เคยทำปุ๋ยหมัก ทางกลุ่มเราจึงต้องลงสำรวจพื้นที่ว่ามีชุมชนไหนบ้างที่เรารับผิดชอบยังไม่ได้ทำปุ๋ยหมัก
ปุ๋ยหมัก คือ ปุ๋ยอินทรีย์ หรือปุ๋ยธรรมชาติ ชนิดหนึ่งที่ได้มาจากการนำเอาเศษซากพืช เช่น ฟางข้า ซังข้าวโพด ต้นถั่วต่าง ๆ หญ้าแห้ง ผักตบชวา ของเหลือทิ้งจากโรงงานอุตสาหกรรม ตลอดจนขยะมูลฝอยตามบ้านเรือนมาหมักร่วมกับมูลสัตว์ ปุ๋ยเคมีหรือสารเร่งจุลินทรีย์เมื่อหมักโดยใช้ระยะเวลาหนึ่งแล้ว เศษพืชจะเปลี่ยนสภาพจากของเดิมเป็นผงเปื่อยยุ่ยสีน้ำตาลปนดำนำไปใส่ในไร่นาหรือพืชสวน เช่น ไม้ผล พืชผัก หรือไม้ดอกไม้ประดับได้
จากที่กลุ่มเราได้ลงพื้นที่พบว่ามีชุมชนฝั่งละลมได้ทำปุ๋ยหมักจากขยะเปียกและขยะแห้ง โดยมีสูตรดังนี้
1.ขยะเปียกจะนำขยะเปียกที่แยกประเภทไว้แล้ว เช่น เศษผลไม้ เศษอาหาร มาทำเป็นน้ำหมักเพื่อทำปุ๋ยบำรุงต้นไม้และบำรุงดิน โดยมีวิธีการทำดังต่อไปนี้ ส่วนผสม : ผัก ผลไม้หรือเศษอาหารเหลือทิ้ง 1 ส่วน + กากน้ําตาล หรือน้ําตาลทรายแดง 1 ส่วน
วิธีผสม : ผสมส่วนผสมเข้าด้วยกันทิ้งไว้ 7 วัน (น้ําหมักจะเริ่มเป็นสีน้ําตาลไหม้มีกลิ่นหอมอมเปรี้ยว ถ้าน้ําหมักมีสีน้ําตาลอ่อน และกลิ่นบูดแสดงว่าใส่น้ําตาลไม่พอให้เพิ่มกากน้ําตาลลงไปอีก กลิ่นบูดจะค่อยๆหายไปหมักต่อไป ตวงน้ําหมักใส่ขวดหรือภาชนะเก็บในที่มืด ในห้องธรรมดาจะเก็บไว้ได้นาน 6 เดือน ถึง1 ปี 2.ปุ๋ยหมักจากเปลือกไข่ โดยแต่ละครัวเรือนจะนำเศษเปลือกไข่มารวมกัน สูตรเร่งดอก เร่งผลอย่างด่วน
1 เครื่องดื่มชูกำลังยี่ห้อใดก็ได้
2 ผงชูรส
3จุลินทรีย์สังเคราะห์แสง
4 น้ำเปล่า 5 ลิตร
วิธีทำ
นำเครื่องดื่มชูกำลัง 1 ฝา ผงชูรส 1 ช้อนชา จุลินทรีย์สังเคราะห์แสง 1 ฝา ไม่มีใช้ em แทน หรือไม่ต้องใส่ก็ได้ นำส่วนผสมทั้งหมดใส่ลงในน้ำเปล่า 5 ลิตร คนให้เข้ากัน นำไปฉีดพ่นใส่พืชทางใบเพื่อเร่งดอก เร่งผล ช่วงที่เหมาะคือควรพ่นตอนเช้า
3.ปุ๋ยหมักจากใบไม้ โดยการคลุกเคล้าใบไม้แห้ง ปุ๋ยคอก และสารเร่งเชื้อจุลินทรีย์ หรือเชื้ออีเอ็ม ให้เข้าด้วยกันเสียก่อน (ก่อนใช้ควรปรึกษานักวิชาการเกษตร หรือผู้รู้ในท้องถิ่นเสียก่อน) รดน้ำให้มีความชื้นในระดับที่พอดี ไม่เปียกโชกไป ไม่แห้งเกินไป เพื่อสร้างสภาวะที่ดีให้กับจุลินทรีย์บรรจุลงในภาชนะที่ใช้หมักหรือนำไปกองรวมบริเวณที่จัดเอาไว้
ประโยชน์ของปุ๋ยหมัก
1. ช่วยเพิ่มปริมาณอินทรีย์วัตถุให้แก่ดิน ทำให้ดินอุดมสมบูรณ์
2. ช่วยเปลี่ยนสภาพของดินจากดินเหนียวหรือดินทรายให้เป็นดินร่วนทำให้สะดวกในการไถพรวน
3. ช่วยสงวนรักษาความชุ่มชื้นในดินได้ดีขึ้น
4. ทำให้การถ่ายเทอากาศในดินได้ดี
5. ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ปุ๋ยเคมีและสามารถลดการใช้ปุ๋ยเคมีลงได้
6. ช่วยกระตุ้นให้ธาตุอาหารพืชบางอย่างในดินที่ละลายน้ำยากให้ละลายน้ำง่ายเป็นอาหารแก่พืชได้ดีขึ้น
7. ไม่เป็นอันตรายต่อดินแม้จะใช้ในปริมาณมาก ๆ ติดต่อกันนาน ๆ
8. ช่วยปรับสภาพแวดล้อม เช่น กำจัดขยะมูลฝอยและวัชพืชน้ำทั้งหลายให้หมดไป
