เกษตรกรการเลี้ยงโค-กระบือ ตำบลบ้านด่าน
ได้ลงพื้นที่ ในการสำรวจเขตตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์มี ทำการเกษตรกรรม ส่วนใหญ่จะปลูก กล้วย ร้อยละ80% ของพื้นที่ และอีก10%จะเป็นเกษรตกรเลี้ยงโค-กระบือ จากสอบถาม นายชัยพร สวัสดิ์รัมย์ คนบ้านหัวถนน ผู้ประกอบอาชีพเลี้ยงโค-กระบือ การเลี้ยงโคของตนเองนั้นก็มีการรับซื้อมาบ้างและเพาะพันธุ์บ้าง ซึ่งส่วนใหญ่นั้นก็จะเน้นไปในทางการพัฒนาสายพันธุ์มากกว่า เพื่อให้ได้เนื้อโคที่มีคุณภาพ ก็เลยนำเอาโคหลายๆ สายพันธุ์มาผสมกันหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า โคสายพันธุ์ลูกผสม เพราะถ้าจะให้ผสมโคสายพันธุ์บราห์มันเลือดร้อย ก็คงสู้ราคาตลาดไม่ไหว จึงต้องหันมาพัฒนาสายพันธุ์อื่นแทน ซึ่งสายพันธุ์ที่นำมาผสมส่วนใหญ่นั้นก็เป็นสายพันธุ์บราห์มัน ชาโรเลส์ แองกัส ฉะนั้น ไม่แปลกที่จะเห็นฝูงโคในคอกมีหลากหลายสายพันธุ์รวมอยู่ด้วยกัน
การเลี้ยงโคนั้นก็เริ่มตั้งแต่เช้าปล่อยให้โคออกไปกินหญ้าที่แปลงหญ้าแล้วพอช่วงตกเย็นก็กลับมาให้น้ำให้เกลือแร่ หรืออาจจะมีฟางให้กินหรือถ้ามีเวลาว่างก็จะบดหญ้าให้กิน จนกว่าจะได้อายุของโคที่สามารถผสมเทียมได้สำหรับอายุของโคผสมเทียมได้นั้นต้องรอ 2 ปีขึ้นไป โดยการผสมเทียมนั้นอาจจะใช้น้ำเชื้อที่ได้จากกรมปศุสัตว์หรือจากสายพันธุ์ต่างประเทศมาผสมเทียมกัน หรือบางครั้งถ้าเห็นโคที่สายพันธุ์สวยๆ ก็อาจจะซื้อมาเพื่อนำมาผสมเทียมซึ่งขั้นตอนการดูแลโคช่วงตั้งท้องก็ดูแลเหมือนเดิมปกติ ให้กินหญ้า ให้กินน้ำ แต่ถ้าเห็นว่าโคมีอาการผอมลงกว่าปกติ อาจจะต้องนำอาหารข้นให้โคกิน คิดเป็นจำนวนตัวละ 2 กิโลกรัม ต่อวัน ส่วนหญ้าสดก็ยังคงให้กินเต็มที่เหมือนเดิม และเมื่อได้เวลาครบ 9 เดือนก็ต้องทำคลอด เพราะว่าโคที่ผ่านการผสมเทียมก็อาจจะคลอดยากกว่าโคปกติทั่วไป และถ้ามีปัญหาฉุกเฉินขึ้นมาก็ต้องมีการเรียกสัตวแพทย์มาดูทันที เช่น สะดืออักเสบถึงขั้นต้องมีการผ่าตัด แต่ถ้าไม่มีปัญหาอะไรโคแข็งแรงดี ก็ไม่ต้องไปดูแลอะไรมากมาย ต้นทุน การเลี้ยงโคแบบประหยัดต้นทุนของตนเองนั้นเริ่มจากปลูกหญ้าเอง อีกทั้งยังเป็นแปลงหญ้าธรรมชาติ เมื่อถึงเวลาก็ไล่ให้โคออกไปกินโดยที่ไม่ต้องไปซื้ออาหารจากที่อื่น เพียงแค่นี้ก็สามารถประหยัดต้นทุนได้มากมาย เพราะอาหารหลักของวัวส่วนใหญ่นั้นคือหญ้า สำหรับตลาด มีพ่อค้าเข้ามาซื้อ ก็เรียกราคาไป อาจจะมีการต่อรองราคาไม่มากก่อนที่จะตัดสินใจซื้อ อายุขั้นต่ำของโคที่สามารถขายได้นั้นก็คือ 2 ปี นอกจากนี้ ยังมีกรณีที่โคไม่มีปัญหาเรื่องโรคภัยไข้เจ็บและแข็งแรง ก็สามารถขายได้ในช่วงที่อายุไม่ถึง 1 ปี เจ้าของขายได้แล้ว โดยราคาของโคส่วนใหญ่นั้นจะเริ่มต้นที่ 17,000-40,000 บาท ทั้งนี้ ก็แล้วแต่ขนาดไซซ์และชนิดสายพันธุ์
อาชีพเลี้ยงโค…เป็นอาชีพที่อิสระ สามารถเป็นกระปุกออมสินในการส่งเสียลูกเรียนได้ เช่น วันไหนที่ต้องมีค่าใช่จ่ายการเรียนการสอนของลูกก็ต้องพึ่งหวังการขายหญ้าเนเปียร์เพื่อนำไปใช้จ่ายได้คุณชัยพรอยากจะฝากถึงเกษตรกรที่กำลังอยากเลี้ยงโคว่า ต้องมีใจรักในอาชีพนี้เท่านั้นถึงจะอยู่กับมันได้ ต้องศึกษาว่าโคชอบอะไร กินอะไร แล้วอยู่แบบไหน เพราะว่าถ้าให้เริ่มมาทำเป็นอาชีพหลักเลยก็คงไม่ได้ ดังนั้น ต้องเริ่มจากอาชีพเสริมแล้วค่อยๆ พัฒนาไปเรื่อย ๆ จากที่ซื้อมาทีละตัวสองตัวก็ค่อยๆ พัฒนาไต่ไปจากอาชีพเสริมสู่อาชีพหลักในอนาคต
