อาชีพเสริมการจักรสานตะกร้าพลาสติก
ข้าพเจ้านางสาวนภาพร นาคินชาติ บัณฑิตจบใหม่
หลักสูตร: การพัฒนาสินค้าหัตถกรรม คหกรรมในชุมชนสู่มาตรฐาน NS01
สมัยก่อนปู่ ย่า ตา ยาย ได้ทำการจักสานของใช้ในการประกอบอาชีพและการดำรงชีวิต โดยนำวัสดุจากวัสดุธรรมชาติมาใช้ในการจักสาน เช่น ไม้ไผ่ หญ้าแฝก กก ผือ และอีกหลายๆ อย่าง จนก่อให้เกิดงานอาชีพสืบต่อกันมาเป็นภูมิปัญญาสู่ลูกหลานแต่วัสดุอุปกรณ์จากธรรมชาติเหล่านั้นไม่คงทนเท่าที่ควร ปัจจุบันความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีต่างๆ เกิดขึ้นมากมาย ทำให้มีการดัดแปลงจากอุปกรณ์เหล่านี้ไปเป็นการจักรสานจากพลาสติกแทน โดยได้นำเอาเส้นพลาสติกที่มีลักษณะคล้ายตอกแต่มีสีสันลวดลายที่สวยงามและคงทนมาทำการจักรสาน ซึ่ง ณ ปัจจจุบันคนในชุมชน ตำบลบ้านด่าน ดำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ได้นิยมทำเป็นอาชีพเสริม คือ การจักรสานตะกร้าพลาสติก
การจักสานตะกร้าพลาสติกถือเป็นอาชีพที่กลุ่มผู้สูงอายุและชาวบ้าน ตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ ใช้หารายได้ ในยามที่ว่างจากการทำสวน ทำไร่ คนในชุมชนรู้จักและมีภูมิปัญญาในการทำจักสานเป็นพื้นฐานอยู่แล้ว ทั้งจากการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษที่มีการจักรสานวัสดุหวาย ไม่ไผ่อยู่แล้ว ทางหน่วยงานเทศบาลตำบลบ้านด่านได้จัดโครงการการทำตะกร้าพลาสติกโดยได้นำวิทยากรและผู้เชี่ยวชาญด้านการทำตะกร้าสานพลาสติกมาให้ความรู้กับเจ้าหน้าที่ในหน่วยงานเทศบาลและกระจายสู่คนในชุมชนจนได้เกิดเป็นกลุ่มฝึกอาชีพอยู่ที่วัดบ้านด่าน
สำหรับอุปกรณ์ที่ใช้ในการสานตะกร้าพลาสติก คือ
- กรรไกร
2.เส้นพลาสติก
3.สายยาง
4.เหล็กหลวด
และมีขั้นตอนและวิธีการทำดังนี้ ใน
- เตรียมวัสดุจะมีการเตรียมพลาสติกแม่แบบการสานตะกร้าพลาสติกตามความต้องการ
- เลือกสีเส้นพลาสติกให้เหมาะสมกัน
- เริ่มสานตะกร้าพลาสติกตามแม่แบบที่ออกแบบไว้
- จัดเส้นพลาสติกแล้วให้นำเส้นพลาสติกทุกด้านมาขัดกับลายโดยขัดเว้นเส้น
- ทำการขึ้นลายข้างตะกร้าโดยการสานจะใช้ 3 เส้นในการสาน 1 รอบ
- ดึงเส้นพลาสติกที่ขัดไว้มาสานกับ 3 เส้นที่ขึ้นลายสานสลับเส้น
- ขัดเส้นที่ขัดไว้กับลายแล้วให้สานเส้นถัดไปเหมือนเดิม
- เมื่อสานเสร็จแล้วให้บีบตามขอบของตะกร้าเพื่อทำให้เป็นทรง
สำหรับการกระจายความรู้เรื่องการสานตะกร้าพลาสติกสู่ชุมชน เป็นการส่งเสริมให้ผู้สูงอายุและชาวบ้านมีรายได้ โดยแหล่งตลาดคือหน่วยงานของเทศบาลผู้สูงอายุหรือชาวบ้านสามารถนำตระกร้าที่สานเข้ามาขายในหน่วยงานเทศบาล หรือแจ้งกับทางผู้ใหญ่บ้านให้หน่วยงานเทศบาลมารับตระกร้าสานเข้าไปขายในส่วนกลาง โดยราคาที่ทางเทศบาลรับซื้อจะอยู่ที่ 50 ถึง100 บาทเพื่อนำมาขายต่อในราคาเฉลี่ย 150- 250 บาท
ใช้เงินลงทุนประมาณ ลงทุน 700 บาท ซึ่งรายได้เฉลี่ยรายได้จะอยู่ที่ประมาณ 1,500 บาท ต่อเดือน ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับความต้องการของทางเทสบาลว่าต้องการรับซื้อตะกร้าพลาสติกจำนวนเท่าไร
สำหรับปัญหาที่พบในตอนนี้คือแหล่งตลาดที่กระจายสินค้าออกจากเทศบาลเนื่องจากการที่เทศบาลรับซื้อตะกร้าและตั้งขายไว้ในสำนักงาน กลุ่มลูกค้าก็มีเพียงผู้ที่เข้ามาเยี่ยมชมหรือผ่านไปมาในสำนักงานเทศบาลและยังขาดความคิดสร้างสรรค์เกี่ยวกับลวดลายที่ทันสมัยและสีสันของตะกร้าพลาสติกที่ควรมีลวดลายหลากหลายมากกว่านี้
ข้อเสนอแนะความต้องการเกี่ยวกับการจักรสานตระกร้าพลาสติกว่าอยากให้มีการจัดการอบรมเกี่ยวกับการจักรสานตะกร้าให้มีลวดลายและสีสันที่หลากหลายขึ้นและ และต้องการพัฒนากลุ่มการตลาดเป็นการขายสินค้าออนไลน์ มีการโฆษณาสินค้า และเพิ่มมูลค้าสินค้าจากที่มีอยู่ อาจจะทำให้ตะกร้าพลาสติกของตำบลบ้านด่านได้รับความนิยมและเพิ่มรายได้ให้กับคนในชุมชนมากขึ้น
