การดูแลสุขภาพด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น การดื่มน้ำสมุนไพรใบบัวบก

ข้าพเจ้านางสาวนภาพร นาคินชาติ บัณฑิตจบใหม่

หลักสูตร: การพัฒนาสินค้าหัตถกรรม คหกรรมในชุมชนสู่มาตรฐาน NS01

สำหรับการปฏิบัติงานของเดือนมิถุนายนที่ถึงกลางเดือนกรกฎาคม ดิฉันได้ลงพื้นที่จัดโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในชุมชนซึ่งจัดขึ้นที่ วัดบ้านโคกวัด ตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ และหลังจากจบโครงการก็เตรียมความพร้อมสำหรับโครงการเกี่ยวกับด้านคหกรรมและหัตถกรรมในสิ้นเดือนกรกฎาคม  และได้รับมอบหมายให้ เขียนบทความเรื่องภูมิปัญญากับการดูแลสุขภาพในชุมชน ซึ่งได้เขียนบทความเกี่ยวกับการดูและสุขภาพด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่น การดื่มน้ำสมุนไพรใบบัวบก สมุนไพรมีสรรพคุณและประโยชน์ที่อยู่คู่กับคนไทยมาอย่างยาวนาน ข้าพเจ้าและทีมงานให้ลงสำรวจพื้นที่ ตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ ต่างก็อุดมไปด้วยพืชพรรณนานาชนิด สมุนไพรแต่ละชนิดมีสรรพคุณที่หลากหลายสามารถนำมาเลือกใช้ได้ทันทีโดสมุนไพรที่มีสรรพคุณเหมาะกับการนำมาดื่มกินมีหลายชนิด แต่ละชนิดล้วนมีคุณประโยชน์ในตัวเองทั้งสิ้นสมุนไพรที่มีสรรพคุณสำหรับการดื่มกินโดยเฉพาะ เช่น ขิง ตะไคร้หอม ใบบัวบก มะตูมเป็นต้น และจากการลงสำรวจพื้นที่ในตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ มีสมุนไพรใบบัวบัวบกที่ปลูกบางครัวเรือน มีพื้นที่ปลูกไม่มากนัก มีคนในชุมชนบางครัวเรือนเท่านั้นที่ปลูกไว้สำหรับสกัดเป็นน้ำสมุนไพรเพื่อดื่มกิน

 

การดื่มน้ำสมุนไพรเป็นอีกหนึ่งภูมิปัญญาด้านการรักษาโรคต่างๆ อย่างเช่น น้ำใบบัวบก ช่วยแก้อาการช้ำใน ฟกช้ำและลดการอักเสบได้ เมื่อพูดถึงอาการฟกช้ำหรือช้ำในหลายคนนึงถึง ใบบัวบก พืชสมุนไพรพื้นบ้านที่มีคุณสมบัติพิเศษคือ ส่วนของใบและราก รสและสรรพคุณยาจะมีกลิ่มหอม รสขมเล็กน้อยโบราณว่าแก้อาการอ่อนเพลีย เมื่อยล้า แก้ร้อนใน แก้โรคความดันโลหิตสูง และใบบัวบกยังมีสรรพคุณทางยาช่วยผ่อนคลายความเครียดได้อีกด้วย

วิธีการทำน้ำใบบัวบกแบบง่ายๆ สามารถทำได้ 2 รูปแบบ คือ แบบคั้นน้ำ และแบบต้มน้ำ

  1. คั้นน้ำใบบัวบกสด เริ่มจากนำใบบัวบกสดมา 1 กำมือ ตำให้แหลกละเอียดแล้วเติมน้ำ 1 แก้ว คนให้เข้ากัน แล้วกรองกากออก คั้นเอาแต่น้ำยาแล้วปรุงด้วยน้ำตาล และเกลือนิดหน่อย ช่วยให้ดื่มให้ง่ายขึ้น การปรุงบัวบกแบบนี้สามารถดื่มได้ครั้งละ 1 แก้ว
  2. ต้มน้ำใบบัวบก โดยใช้ใบบัวบก 1 กำมือ ต้มกับน้ำ 3 แก้ว เมื่อยาเดือดแล้วรี่ไฟให้น้ำยาเลือดอ่อนๆ ต่อไปอีก 15 นาที น้ำยาที่ได้ใหม่ๆจะมีสีเหลือง เมื่อเย็นลงจะเปลี่ยนเป็นสีเขียว มีรสขมมากอาจเติมน้ำตาลเล็กน้อย ปรุงรสให้กินง่ายขึ้น สูตรนี้เมื่อกินเข้าไป ลมหายใจจะมีกลิ่นหอม หัวใจชุ่มชื่น

 

ข้อเสียของการรับประทานน้ำใบบัวบกมากจนเกินไป หากกินยาบางตัวอยู่ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนกินสารสกัดน้ำสมุนไพรจากใบบัวบก เนื่อจากใบบัวบกอาจทำปฏิกิริยากับยาบางชนิด อย่างเช่นยาที่ส่งผลต่อตับเนื่องจากใบบัวบกมีสารที่อาจทำร้ายตับได้ อาจก่อให้เกิดความเสียหายแก่ตับได้และ ยาเบาหวาน ใบบัวบกจะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มขึ้น เพราะฉะนั้นผู้ที่เป็นโรคเบาหวานควรปรึกษาแพทย์ก่อนการดื่มสมุนไพรใบบัวบก อ้างอิงจาก ศูนย์สารนิเทศทางอาหารสถาบันค้นคว้าและพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหาร

อยากเสนอแนะ ให้มีการจัดอบรมเพื่อถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับสมุนไพรและสรรพคุณจากสมุนไพรสดของการดื่มน้ำสมุนไพร และการทำน้ำใบบัวบกได้เองที่บ้าน เพื่อให้คนในชุมชนได้มีความรู้และนำไปปฏิบัติได้เองที่บ้านเพื่อสุขภาพที่ดีของคนในชุมชน เพราะสมุนไพรล้วนแต่เป็นสมุนไพรที่มีอยู่ในตำบลบ้านด่าน การดื่มน้ำด้วยสมุนไพรจึงถือว่าเป็นอีกทางเลือกในการดูแลสุขภาพ จากอาการช้ำใน ฟกช้ำ และอาการต่างๆ รวมถึงข้อเสียของการดื่มน้ำสมุนไพรใบบัวบกเพื่อใช้ดื่นกินได้อย่างถูกวิธี และเพื่อให้ร่างแข็งแรงปลอดภัยจากโรคที่อาจเกิดกับตนเองและคนในครอบครัวได้

อื่นๆ

เมนู