แนวคิดและประเภทของผลิตภัณฑ์หนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์
ข้าพเจ้านางสาวพรนัชชา แฉล้มรัมย์ บัณฑิตจบใหม่
หลักสูตร: การพัฒนาสินค้าหัตถกรรม คหกรรมในชุมชนสู่มาตรฐาน NS01
ในการปฏิบัติงานประจำเดือนพฤศจิกายน ข้าพเจ้าได้มีส่วนร่วมในการช่วยปรับภูมิทัศน์วัดระหานเกาะแก้วธุดงคสถาน โดยเน้นไปที่การดูแลนกยูงให้มีความสวยงาม ซึ่งผู้ปฏิบัติงานประจำตำบลบ้านด่าน ได้ร่วมมือกันจับนกยูงเพื่อหยอดยากำจัดไร และติดแท็กที่ขา เพื่อที่จะได้รู้จำนวนและให้ยาไม่ซ้ำตัว ทั้งยังมีการให้ความรู้คนในพื้นที่เกี่ยวกับการดูแลและอาหารของนกยูง เพื่อให้คนในชุมชนได้มีส่วนร่วมในการช่วยดูแลนกยูงให้มีสุขภาพที่ดี และนอกจากจะได้มีส่วนร่วมในการปรับภูมิทัศน์ ทางผู้ปฏิบัติงานยังได้ทำการเสริมสร้างสัมมาชีพในครัวเรือนให้แก่คนในชุมชนตำบลบ้านด่าน ทั้งการสอนให้คนในพื้นที่ได้รู้จักการทำข้าวแต๋นเพื่อขาย และการยกระดับตะกร้าพลาสติกให้มีความน่าสนใจและได้มาตรฐานอีกด้วย
หนึ่งในการสนับสนุนและส่งเสริมผลิตภัณฑ์ในแต่ละหมู่บ้านเพื่อสร้างรายได้ให้แต่ละชุมชน คือการนำภูมิปัญญาในท้องถิ่นมาพัฒนาให้เป็นสินค้าของหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ (One Tambon One Product: OTOP) ซึ่งเป็นโครงการที่ดำเนินมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2544 ทั่วภูมิภาคและทั่วประเทศ โดยมีการแต่งตั้งคณะกรรมการตรวจสอบผลิตภัณฑ์ให้มีคุณภาพได้ตามมาตรฐาน โดยหวังจะเป็นการสร้างงานและเพิ่มรายได้ให้แก่ชุมชน เสริมสร้างความเข้มแข็งให้แก่ชุมชน ส่งเสริมการใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ส่งเสริมการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ และส่งเสริมความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ของชุมชน เมื่อผลิตภัณฑ์นั้นที่มีจุดเด่นตามความต้องการของตลาด โดยใช้ทรัพยากรในท้องถิ่นที่สอดคล้องกับวัฒนธรรมและวิถีชีวิต นำเสนอให้รัฐที่พร้อมช่วยเหลือในด้านความรู้สมัยใหม่และการบริหารจัดการ เชื่อมโยงสินค้าชุมชนสู่ตลาดทั้งในและต่างประเทศ โดยสินค้า OTOP นั้นแบ่งออกเป็น 5 ประเภท
- ประเภทอาหารคือผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปจากผลผลิตทางการเกษตรและอาหารแปรรูป ซึ่งจะต้องได้รับมาตรฐานและมีบรรจุภัณฑ์เพื่อการจำหน่ายทั่วไป แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ ผลผลิตทางเกษตรที่ใช้บริโภคสด ผลผลิตทางการเกษตรที่ใช้จำหน่ายเป็นวัตถุดิบ และผลิตภัณฑ์ที่ผ่านกระบวนการแปรรูปเบื้องต้น เช่น อาหารแปรรูปกึ่งสำเร็จรูป/สำเร็จรูป เป็นต้น
- ประเภทเครื่องดื่ม โดยจะแบ่งออกเป็น เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และเครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอล์ เช่น น้ำสมุนไพร ไวน์ เป็นต้น
- ประเภทผ้า เครื่องแต่งกาย เช่น ชุดผ้าไหมทอมือ ผ้าคลุมผ้าฝ้าย หมวก เป็นต้น
- ประเภทของใช้/ของตกแต่ง/ของที่ระลึก เช่น ตะกร้าสานพลาสติก เสื่อกก กระด้งไม้ไผ่ เป็นต้น
- ประเภทสมุนไพรที่ไม่ใช่อาหาร เช่น ยาดม ลูกประคบสมุนไพร สมุนไพรพอกหน้า เป็นต้น
ซึ่งในตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์นั้น มีสินค้าซึ่งอยู่ในโครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์คือ ข้าวแต๋นด่านทิพย์ ที่หมู่บ้านโยนช้า โดยมีการรวมกลุ่มทำผลิตภัณฑ์นี้ขึ้นมาจนสามารถยกระดับให้กลายเป็นสินค้า OTOP ประจำตำบลได้ แสดงให้เห็นถึงความสามารถของคนในตำบลที่สามารถทำให้สินค้าในชุมชนมีมูลค่าเพิ่มมากขึ้นได้ ซึ่งทางทีมงานผู้ปฏิบัติงานก็ได้มีความสนใจที่จะยกระดับสินค้าอื่นภายในตำบลให้มีความสนใจและเพิ่มมูลค่าการซื้อขาย โดยการเข้าไปช่วยพัฒนาตะกร้าสานพลาสติกให้มีความน่าสนใจ คุณภาพ และเตรียมตัวสำหรับการยื่นขอมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน (มผช.) เพื่อให้ได้เป็นสินค้าขึ้นชื่ออีกอย่างหนึ่งของตำบลบ้านด่าน
