อบรมเชิงปฏิบัติการให้ความรู้ในการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในวัยเด็ก
ข้าพเจ้านางสาวกมลลักษณ์ ปะวะถา บัณฑิตจบใหม่
หลักสูตร: การพัฒนาสินค้าหัตถกรรม คหกรรมในชุมชนสู่มาตรฐาน NS01
ข้าพเจ้าและทีมงานได้ลงพื้นที่ ตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ ในโครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการ (มหาวิทยาลัยสู่ตำบล สร้างรากแก้วให้ประเทศ) คือ การฟื้นฟูเศรษฐกิจในระดับชุมชน การสร้างงาน สร้างอาชีพให้กับชุมชน เพื่อความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น สามารถพึ่งพาตนเองได้ ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ดำเนินการลงสำรวจข้อมูลพื้นฐานของหมู่บ้าน ปัญหาและความต้องการของชุมชน ในตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ ประจำเดือน พฤษภาคม พ.ศ. 2564
การสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในวัยเด็กเป็นสิ่งสำคัญต่อพัฒนาการของเด็กเป็นอย่างมาก เมื่อเด็กมีสุขภาพร่างกายดี ส่งผลให้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ได้เป็นอย่างดี เมื่อสุขภาพร่างกายแข็งแรงแล้วสุขภาพจิตใจก็ดีขึ้นไปด้วย การดูแลเด็ก ไม่เพียงมุ่งเน้นดูแลเมื่อเด็กเกิดเจ็บป่วยเท่านั้น แต่ควรที่จะมุ่งเน้นการสร้างเสริมสุขภาพเด็กด้วย เพื่อให้เด็กเติบโตได้ดีและมีพัฒนาการที่เหมาะสมกับวัย วัยเด็กมีพัฒนาการและการเติบโตแต่ละช่วงวัยแตกต่างกัน การส่งเสริมสุขภาพจึงเป็นสิ่งที่สำคัญมาก ควรดูแลอย่างใกล้ชิด เพื่อการเจริญเติบโตที่ดีของเด็ก ควรสร้างเสริมสุขภาพด้านร่างกาย และสร้างเสริมสุขภาพด้านจิตใจ
ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กตำบลบ้านด่าน ตั้งอยู่ที่ เทศบาลตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ปัญหาที่พบเจอในเด็กคือ เด็กเล็กติดโทรศัพท์ ทำให้สมาธิสั้น ควบคุมได้ยาก โดยมีเด็กที่ติดโทรศัพท์ค่อนข้างมากต้องใช้ยาและพัฒนาการช้าอยู่ประมาณ 2-3 คน โรคระบาดที่พบในเด็ก ได้แก่ โรคมือเท้าปาก และ ไข้หวัดใหญ่ โรคประจำตัว โรคหอบหืด และโรคภูมิแพ้ ความผิดปกติทางร่างกายคือ ปากแหว่งเพดานโหว่ และเด็กออทิสติก
การดูแลสุขภาพอนามัยของเด็กวัยก่อนเรียนเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับเด็กโดยตรง ได้แก่ การรักษาสุขอนามัยของอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น ปาก ฟัน มือและเท้า เป็นต้น การใช้ชีวิตประจำวัน ได้แก่ การกิน การนอนหลับ การขับถ่าย การดูแลเรื่องอาหารการกิน เด็กวัยก่อนเรียน เป็นช่วงวัยที่การเจริญเติบโตช้าลงดังนั้น ความต้องการอาหารลดลง ทำให้เด็กรับประทานอาหารได้น้อยลงดูเหมือนเบื่ออาหาร แต่ถือว่าเป็นภาวะปกติเพียง แต่พ่อแม่ควรดูแลให้เด็กได้รับสารอาหารที่มีคุณค่าต่อร่างกายครบถ้วนทั้ง 5 หมู่ ระมัดระวังอาหารประเภทจุบจิบ ที่ทำให้เด็กลดความอยากรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เมื่อถึงมื้ออาหารหลักควรปลูกฝังลักษณะนิสัยการกินผักและผลไม้ ตลอดจนมารยาทในการกินให้เด็กช่วยให้เด็กเจริญเติบโตดีมีสุขภาพสมบูรณ์และแข็งแรง การนอนหลับในระยะแรก ๆ ของวัยเด็กกลัวการอยู่คนเดียวต้องการคนอยู่ใกล้ชิดเมื่อได้เวลานอนควรพาเด็กไปนอนและอยู่เป็นเพื่อนเด็กอาจเล่านิทานให้ฟังก่อนนอนหรือร้องเพลงกล่อมเบา ๆ จะช่วยให้เด็กอบอุ่นและหลับง่าย เมื่อเด็กเรียนรู้การใช้ชีวิตประจำวัน เด็กจะรู้จักการปรับตัวโดยเลียนแบบจากผู้ใหญ่ที่เด็กใกล้ชิด พ่อแม่ ผู้ปกครองควรดูแลและเอาใจใส่สิ่งจำเป็นในชีวิตของเด็ก เพื่อให้เด็กเจริญเติบโตดี มีพัฒนาการสมวัย ไม่บังคับเร่งรัดเด็กในเรื่องที่เด็กยังไม่พร้อม หรือเจริญไปได้ไม่ถึง เช่น การขับถ่าย เป็นต้น เด็กจะให้ความร่วมมือเมื่อเด็กพร้อมสามารถอยู่ในครอบครัวและสังคมได้อย่างมีความสุข
กิจกรรมของโครงการในการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคในวัยเด็ก คือ
- กิจกรรมการเล่น คือ กิจกรรมที่สอดคล้องกับธรรมชาติของเด็ก เป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมการเคลื่อนไหวของร่างกาย สามารถพัฒนาการทักษะทางร่างกายได้ พัฒนาทักษะการประสานสัมพันธ์ของกล้ามเนื้อและประสาทสัมผัส เช่น กิจกรรมเล่นปีนป่าย ส่งเสริมกล้ามเนื้อแขนและขา กิจกรรมวิ่งเล่นในสนาม ส่งเสริมการเคลื่อนไหวร่างกาย กิจกรรมการเดินทรงตัวบนเส้นตรง ส่งเสริมทักษะการทรงตัว กิจกรรมการเล่นต่อบล็อก ส่งเสริมทักษะความคิด และความคิดสร้างสรรค์
- กิจกรรมการออกกำลังกาย กิจกรรมนันทนาการต่าง ๆ และกีฬาต่างๆ เช่น การวิ่งแข่ง กิจกรรมการโยนรับลูกบอล กิจกรรมโยนบอลเข้าตะกร้า ส่งเสริมทักษะทางร่างกาย และสามารถทำให้ร่างกายเคลื่อนไหวได้มากขึ้น มีการพัฒนากล้ามเนื้อแขนและขา ข้อต่อต่างๆ มีการพัฒนาความสามารถในการใช้งานของร่างกายและข้อต่อต่างๆ มากขึ้น รวมทั้งมีผลต่อการทรงตัวและการเคลื่อนไหวของเด็ก
- กิจกรรมศิลปะและกิจกรรมการสร้างสรรค์ กิจกรรมที่ส่งเสริมการแสดงออกทางความคิด เช่น การฉีก ตัด ปะ กระดาษ การวาดรูประบายสี มีการพัฒนาทักษะกระบวนการคิด การมีสมาธิ มีความคิดสร้างสรรค์ คิดเป็นระบบ สามารถเชื่อมโยงเหตุและผลได้ สามารถมีจินตนาการและสร้างภาพในใจได้
- กิจกรรมการเข้าจังหวะ คือกิจกรรมที่มีการเคลื่อนไหวส่วนต่าง ๆ ของร่างกายตามจังหวะเสียงเพลง เสียงดนตรี เช่น กิจกรรมเก้าอี้ดนตรี กิจกรรมการเต้นประกอบเพลงต่าง ๆ ช่วยพัฒนาสมองทั้งซีกซ้ายและซีกขวา ขณะฟังดนตรีจะรู้สึกสบาย ซึ่งกระตุ้นการทำงานของสมองซีกขวา ในขณะที่การจับจังหวะและเสียงตัวโน๊ต เป็นการกระตุ้นการทำงานของสมองซีกซ้าย เมื่อนำกิจกรรมดนตรีมาใช้เพื่อพัฒนาและส่งเสริมพัฒนาการเด็กพบว่าดนตรีมีส่วนช่วยส่งเสริมพัฒนาการหลายด้าน คือ ด้านร่างกายดนตรีจะกระตุ้นให้เด็กเกิดการเคลื่อนไหวร่างกายช่วยส่งเสริมการทำงานประสานกันและการใช้ประสาทสัมผัสทางกายด้วย นอกจากนี้ ดนตรียังช่วยพัฒนาด้านอารมณ์ดนตรีส่งเสริมให้เด็กเกิดสุนทรียภาพมีความสุขเพลิดเพลิน
- กิจกรรมการให้ความรู้เกี่ยวกับการป้องกันโรค เช่น เรื่องการดูแลโภชนาการ เรื่องการป้องกันฟันผุและดูแลช่องปาก เรื่องการป้องกันการบาดเจ็บ เป็นต้น แก่เด็กและคุณครูประจำชั้น เพื่อส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค ในกลุ่มวัยเด็ก และเพื่อให้เด็กมีสุขภาพและร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์ตามวัย
กลุ่มเป้าหมายหลัก คือ เด็กเล็ก จากศูนย์พัฒนาเด็กเล็กตำบลบ้านด่าน จำนวน 8 ห้อง ประกอบด้วย อายุ 3 ขวบ 4 ห้อง และอายุ 2 ขวบ 4 ห้อง ห้องละประมาณ 20-30 คน โดยมีครูดูแลประจำห้องละ 2 คน
สถานที่จัดโครงการ ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กตำบลบ้านด่าน ตั้งอยู่ที่ เทศบาลตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์
