ผักสมุนไพร (มะระขี้นก)สร้างภูมิคุ้มกันในการต้านโรคเพื่อสุขภาพ
ตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์
ข้าพเจ้า นางสาวธิวาพร แปนไมล์ บัณฑิตจบใหม่
หลักสูตร: การพัฒนาสินค้าหัตถกรรม คหกรรมในชุมชนสู่มาตรฐาน NS01
ข้าพเจ้าและทีมงานโครงการยกระดับเศรษฐกิจและสังคมรายตำบลแบบบูรณาการมหาวิทยาลัยสู่ตำบล เพื่อสร้างรากแก้วให้ประเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์ โดยรับผิดชอบตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ ได้รับมอบหมายการปฏิบัติงานเดือนกรกฎาคม ในการจัดโครงการส่งเสริมสุขภาพให้กับผู้สูงอายุ ณ วัดบ้านโนนสว่าง ตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ ร่วมกับนักศึกษาชั้นปีที่ 3 คณะพยาบาลศาสตร์ โดยให้ความช่วยเหลือผู้สูงอายุที่เข้าร่วมโครงการ และได้รับหัวข้อในการเขียนบทความเกี่ยวกับภูมิปัญญาชาวบ้านในการดูแลสุขภาพ และข้าพเจ้าได้เล็งเห็นความสำคัญของผักสมุนไพรที่มีประโยชน์หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น ขิง ข่า ตะไคร้ ใบเตย กะเทียม มะระขี้นก และอื่นๆ ที่เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านของตำบลบ้านด่าน และได้เห็นว่าในปัจจุบันน้อยมากที่คนรุ่นใหม่จะรู้จักผักสมุนไพรที่ชื่อว่า“มะระขี้นก” คนไม่นิยมนำมาทานเหมือนเมื่อก่อน รวมถึงไม่รู้ถึงสรรพคุณและประโยชน์ แต่ผักสมุนไพรชนิดนี้เป็นผักสมุนไพรที่ปลูกง่ายและเห็นได้มากในตำบลบ้านด่าน ข้าพเจ้าจึงมีแรงบันดาลใจในการเขียนบทความ “ผักสมุนไพร(มะระขี้นก)สร้างภูมิคุ้มกันในการต้านโรคเพื่อสุขภาพ ตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์” นี้ขึ้นมา
ผักสมุนไพร หมายถึงผักซึ่งเป็นพืชชนิดหนึ่งที่คนนิยมนำมาใช้รับประทาน นำมาทำเป็นอาหาร ลักษณะของผักสมุนไพร คือ ผักต่างๆตามครัวเรือน ผักเหล่านี้จะมีประโยชน์ทางสมุนไพร สามารถนำมาบำรุง และรักษาร่างกายให้แข็งแรงได้
ภูมิปัญญาไทยแต่โบราณรู้จักใช้ส่วนต่างๆ ของมะระขี้นกเป็น “ยา” ในการรักษาบรรเทาและป้องกันโรคต่างๆ ภายหลังมีผลวิจัยทางการแพทย์ที่อธิบายถึงประโยชน์และสรรพคุณของมะระ มีสารต้านอนุมูลอิสระหลายชนิดที่สามารถออกฤทธิ์ต้านเบาหวาน ช่วยลดน้ำตาลในเลือด และรักษาระดับความดันเลือดให้เป็นปกติ มีคุณค่าทางโภชนาการสูง สามารถปรุงอาหารเป็นเมนูเพื่อสุขภาพได้ และนำส่วนต่างๆของผักสมุนไพรนี้มาสร้างภูมิคุ้มกันในการต้านโรคเพื่อสุขภาพได้หลากหลาย ดังนี้
- ใบมะระขี้นก : นำใบมะระมาต้มใช้เป็นยาแก้โรคนอนไม่หลับและบรรเทาอาการปวดศีรษะได้ สามารถนำใบมาคั้นเป็นน้ำเพื่อดื่มเป็นยาแก้อาเจียน ช่วยขับลม ช่วยขับพยาธิ นอกจากนี้เมื่อนำใบมะระขี้นกมาตำให้แหลกหยาบๆ มีฤทธิ์ช่วยสมานแผล
- ผลมะระขี้นก : นำผลสดมาต้มเป็นยาที่มีสรรพคุณลดปริมาณน้ำตาลในเลือด ป้องกันโรคเบาหวาน ช่วยดับพิษร้อนในร่างกาย แก้อาการจุดเสียด อาการแน่นท้อง แก้อาการร้อนในกระหายน้ำ หรือจะนำผลไปตากแห้งแล้วนำมาต้มเป็นชาก็ได้เช่นกัน
- รากมะระขี้นก : หากมีปัญหาเรื่องท้องผูก ให้นำรากของต้นมะระขี้นกมาต้มแล้วดื่ม เพราะมีฤทธิ์ระบายอ่อนๆ ปรับสมดุลระบบทางเดินอาหารให้ทำงานปกติ บรรเทาอาการบิด ถ่ายเป็นเลือด และบรรเทาโรคริดสีดวงทวาร
- ดอกมะระขี้นก : สำหรับคนที่เป็นโรคภูมิแพ้หรือมีปัญหาทางเดินหายใจติดขัด ให้นำดอกมะระขี้นกสดมาต้มให้เป็นน้ำ แล้วดื่มเพื่อแก้อาการคัดจมูก จะช่วยให้หายใจโล่งขึ้น
แม้มะระขี้นกจะมีประโยชน์สารพัด แต่ก็มีข้อควรระวังในบางกลุ่มที่ไม่ควรกินมะระขี้นกในปริมาณที่มากเกินไป เช่น สตรีมีครรภ์และเด็กที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ เนื่องจากมะระขี้นกมีสรรพคุณช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด อาจทำให้ผู้ที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำอยู่แล้วได้รับอันตรายได้
ดังนั้น สมุนไพรพื้นบ้านเปรียบเสมือนตู้ยาริมรั้วที่มีสรรพคุณในการป้องกันโรคต่างๆ และยังคงมีในตำบลบ้านด่าน สามารถนำใบมาคั้นเป็นน้ำเพื่อดื่มเป็นยานยาแก้โรคนอนไม่หลับและบรรเทาอาการปวดศีรษะได้ นำรากของต้นมะระขี้นกมาต้มแล้วดื่ม นำผลสดมาต้มเป็นยาที่มีสรรพคุณลดปริมาณน้ำตาลในเลือด นำดอกมะระขี้นกสดมาต้มให้เป็นน้ำ แล้วดื่มเพื่อแก้อาการคัดจมูก “มะระขี้นก” ก็เป็นผักสมุนไพรและผักพื้นบ้านที่พบได้ปลูกง่าย มีประโยชน์และคุณค่าทางโภชนาการสูง สามารถปรุงอาหารเป็นเมนูเพื่อสุขภาพได้
อ้างอิง : https://www.thairath.co.th/lifestyle/food/1995836
