ภูมิทัศน์และเอกลักษณ์ของวัดบ้านระหาน
ข้าพเจ้านางสาวชลิตา ฤทธิรงค์ บัณฑิตจบใหม่
หลักสูตร: การพัฒนาสินค้าหัตถกรรม คหกรรมในชุมชนสู่มาตรฐาน NS01
ข้าพเจ้าและคณะทีมงานได้ลงไปสำรวจข้อมูลพื้นฐาน และสถานที่ท่องที่ยวพบแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่น่าสนใจได้แก่ วัดระหาน หรือวัดเกาะแก้วธุดงคสถาน ตั้งอยู่ที่ บ้านระหาน ต.บ้านด่าน อ.บ้านด่าน จ.บุรีรัมย์ ดำริการก่อสร้างโดยพระครูเขมคุณโสภณ (หลวงปู่จันทร์แรม) บนที่ดินของคุณสมพงษ์ พูนผล ซึ่งเป็นหลานของหลวงปู่ ด้วยเห็นว่าพื้นที่ดังกล่าวมีสภาพเป็นเกาะกั้นคลองลำตะโคง จำนวน 3 เกาะ รวมพื้นที่ 140 ไร่ เป็นสถานที่เงียบสงบเหมาะแก่การบำเพ็ญภาวนาคณะศรัทธาซึ่งเป็นลูกหลานๆ ของหลวงปู่ จึงพร้อมใจกันถวายที่ดิน เพื่อดำเนินการสร้างวัดในปี พ.ศ. 2536 โดยต่อมาในปี 2539 ได้รับอนุญาตสร้างวัดตามประกาศจากกระทรวงศึกษาธิการ หลังจากนั้นได้มีพระภิกษุสามเณรเข้ามาอยู่จำพรรษาอย่างต่อเนื่องเสมอมาและต่อมาได้ดำเนินการขออนุญาตตั้งวัดในพระพุทธศาสนา ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เมื่อวันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2543 ด้วยความเห็นชอบของ มหาเถรสมาคม นามว่า “วัดระหาน” (คณะกรรมการสภาวัฒนธรรมจังหวัดบุรีรัมย์, 2553)
ผลจากการสำรวจพบว่าปูชนียสถานที่สำคัญของวัดระหานซึ่งเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญ คือ พระมหาธาตุรัตนเจดีย์ ศรีบุรีรัมย์ เป็นพุทธเจดีย์ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ แห่งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าอัญเชิญมาจากสามประเทศ ได้แก่ ไทย พม่า ศรีลังกา (สมเด็จพระสังฆราชประทาน) ที่หลวงปู่จันทร์แรม เขมสิริ ได้มีปรารถให้มีการสร้างขึ้นมา โดยมีเจตนารมณ์ให้เป็นพุทธเจดีย์ประจำจังหวัดบุรีรัมย์ ที่ยังไม่มีเจดีย์ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุเลย และเพื่อให้พุทธศาสนิกชนที่ทั่วไปได้มีโอกาสมากราบสักการบูชา เพื่อเป็นเครื่องหมายการระลึกถึงองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าอีกทั้ง เพื่อเป็นสักขีพยานว่าหลวงปู่และผู้ที่มีส่วนแห่งบุญทุกคนได้ร่วมกันสร้างพระมหาเจดีย์นี้ เพื่อน้อมถวายเป็นพุทธบูชา ธรรมบูชา สังฆบูชา ทุกคนได้มีส่วนร่วมในการบำเพ็ญบารมี ซึ่งภายในเป็นศิลปะประยุกต์ร่วมสมัยความสูง ๖๐ เมตร มี ๔ ชั้น ชั้นที่ ๑ ใช้ประโยชน์เป็นศาลาอเนกประสงค์ ชั้นที่ ๒ เป็นสถานที่ปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน ชั้นที่ ๓ เป็นอุโบสถ พิพิธภัณฑ์และที่ประดิษฐาน รูปเหมือนของพระสงฆ์ผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ ชั้นที่ ๔ เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ ซึ่งสมเด็จพระสังฆนายกฝ่ายสยามวงศ์ และพระอัครมหาบัณฑิต วิมละรัตนะ เจ้าอาวาสวัดศรีเวฬุวนาราม ประเทศศรีลังกา ได้ประทานพระบรมสารีริกธาตุและหน่อพระศรีมหาโพธิ์ แก่พระครูเขมคุณโสภณ (หลวงปู่จันทร์แรม เขมสิริ)
ภูมิทัศน์ภายในวัดระหาน สงบร่มรื่น รายล้อมไปด้วยต้นไม้ใหญ่นาๆ ชนิด ลมพัดโกรกทำให้เย็นตลอดทั้งวัน อีกทั้งยังมีสัตว์มากมาย โดยเฉพาะนกยูงอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก และนกอีกหลากหลายชนิด จึงเหมาะสำหรับพุทธศาสนิกชนที่ต้องการความสงบร่มเย็บ สามารถไปกราบไหว้บูชาพระบรมสารีริกธาตุ กราบไหว้หลวงปู่จันทร์แรม ทำบุญและปฏิบัติธรรม เพราะนอกจากสถานที่จะร่มรื่นแล้วก็ยังมีพระมหาธาตุเจดีย์ที่เหมาะแก่การเข้าไปปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน สามารถเข้ามาทำกิจกรรมได้ทุกวัน ซึ่งเป็นอีกหนึ่งแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ของตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ ที่น่าสนใจ
