การดูแลรักษาสุขภาพด้วยสมุนไพรในท้องถิ่น
ข้าพเจ้า นางสาวปรารถนา คุ้มถนอม ประเภท นักศึกษา หลักสูตร: การพัฒนาสินค้าหัตถกรรม คหกรรมในชุมชนสู่มาตรฐาน NS01
การส่งเสริมความรู้พัฒนาทักษะของชุมชนในตำบลบ้านด่านประจำเดือนกรกฎาคม พ.ศ.2564 ได้มีการร่วมมือกันของชุมชนและคณะทีมงานในการจัดกิจกรรม มีการพูดคุยกันในเรื่องต่างๆแลกเปลี่ยนความรู้ซึ่งกันและกัน ไม่ว่าจะเป็นด้านอาชีพ การดำรงชีวิต สุขภาพ วัฒนธรรมประเพณี รวมถึงภูมิปัญญาท้องถิ่น ข้าพเจ้าและคณะทีมงานได้ทำการพูดคุย สอบถาม ศึกษาหาความรู้เพิ่มเติม เพื่อที่จะได้ทราบถึงความต้องการ แนวทางการพัฒนาทักษะและการดูแลรักษาสุขภาพของสมาชิกในชุมชน โดยคณะทีมงานได้สอบถามข้อมูลกับทางผู้นำชุมชน ผู้ที่มีความเชี่ยวชาญในด้านนั้นๆ และสมาชิกในชุมชน
จากการสอบถามข้อมูลเรื่องสุขภาพของสมาชิกชุมชนในตำบลบ้านด่าน อำเภอบ้านด่าน จังหวัดบุรีรัมย์ พบว่าสมาชิกในชุมชนบางส่วนมีปัญหาด้านสุขภาพ มีการเจ็บป่วยอยู่บ่อยครั้งไม่ว่าจะเป็นการคันตามร่างกาย วิงเวียนศีรษะ ปวดขา ปวดหลัง ปวดเมื่อยตามร่างกายส่วนต่างๆ ซึ่งเป็นปัญหาในการดำเนินกิจวัตรประจำวันและการทำงานเป็นอย่างมาก การดูแลสุขภาพก็จะมีการไปรับการรักษาที่โรงพยาบาล การใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นรักษา แต่เนื่องจากสถานการณ์ปัจจุบันซึ่งมีการระบาดของโรค COVID-19 ทำให้สมาชิกในชุมชนบางส่วนเลือกที่จะใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการรักษา การใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการรักษาก็จะมีหลายวิธีแต่ที่นิยมใช้จะเป็นการใช้สมุนไพรท้องถิ่นในการดูแลรักษาสุขภาพ สมุนไพรที่ใช้ก็จะมีผิวมะกรูด ขมิ้นชัน ต้นตะไคร้ ใบมะขาม ใบส้มป่อย เหง้าไพร เป็นต้น ซึ่งสมุนไพรเหล่านี้ล้วนมีสรรพคุณบำรุงสุขภาพมากมาย ไม่ว่าจะเป็นผิวมะกรูดที่บรรเทาอาการวิงเวียนทำให้ผ่อนคลาย ขมิ้นชันบรรเทาอาการฟกช้ำ รักษาผดผื่นตามผิวหนัง รักษาอาการอักเสบเนื่องจากไขข้ออักเสบ ต้นตะไคร้บรรเทาอาการปวดเมื่อย ลดการอักเสบ ปวดบวม เหน็บชา เส้นตึง ข้อเท้าแพลง อาการผื่นคันที่เกิดจากการแพ้ ใบมะขามจะช่วยบรรเทาอาการคันตามร่างกาย ช่วยบำรุงผิวพรรณ ใบส้มป่อยจะทำให้ผิวหนังสะอาด และเหง้าไพรจะบรรเทาอาการปวดเมื่อย ลดการอักเสบของกล้ามเนื้อ แก้โรคผิวหนัง ดูดหนองและแก้ฝี และการนำสมุนไพรมาใช้ก็จะมีหลายวิธี เช่น การนำมาทำเครื่องดื่มจากสมุนไพร การนำผักสมุนไพรมาทำอาหารสำหรับรับประทาน การประคบด้วยสมุนไพร การทำยาดมสมุนไพร การทำยานวดสมุนไพร เป็นต้น ซึ่งในตำบลบ้านด่านนั้นมีผู้ที่มีความรู้เกี่ยวกับการใช้สมุนไพรหรือที่เรียกว่า ปราชญ์ชาวบ้าน ซึ่งสามารถให้ความรู้เกี่ยวกับสมุนไพรที่สามารถนำมาใช้ได้ เช่น บ้านโคกขาม หมู่ 11 นายบุญมี มณีทอง มีความรู้เกี่ยวกับพืชสมุนไพรคอยให้ความรู้และคำแนะนำเกี่ยวกับการใช้สมุนไพรต่างๆให้แก่ผู้ที่สนใจ ทำให้เป็นที่รู้จักในหมู่บ้านและหมู่บ้านข้างเคียง
จากข้อมูลที่ได้ทราบเกี่ยวกับสมุนไพรที่ใช้ในการดูแลสุขภาพ คณะทีมงานได้เล็งเห็นถึงปัญหา ความต้องการ และความสำคัญของข้อมูล จึงได้หาแนวทางการพัฒนาที่เป็นประโยชน์ต่อชุมชน โดยคณะทีมงานได้วางแผนจัดทำโครงการอบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาจิตอาสาดูแลสุขภาพคนในชุมชน ซึ่งจะมีการให้ความรู้เกี่ยวกับการใช้สมุนไพรในรูปแบบต่างๆ เช่น การทำลูกประคบจากสมุนไพรในท้องถิ่น การทำเครื่องดื่มจากสมุนไพร การทำเจลใช้บรรเทาอาการปวดเมื่อย เป็นต้น เพื่อที่จะให้สมาชิกในชุมชนมีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้อง สามารถนำไปปฏิบัติได้จริง ช่วยให้สุขภาพของคนในชุมชนดีขึ้น รวมถึงสามารถนำไปสร้างรายได้ให้แก่ตนเองและครอบครัวได้อีกด้วย
