ข้าวหมากแสนอร่อยของคุณยายยอมแห่งบ้านโคกขมิ้น
ณิชาภัทร เจริญรัมย์
ข้าวหมาก หรือภาษาท้องถิ่น เรียกว่า ละม๊าก จัดเป็นขนมหวานที่เกิดจากภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นการแปรรูปอาหารโดยกระบวนการหมัก มีการนำเอาข้าวเหนียวนึ่งมาหมักกับรา และยีสต์ในรูปของแป้ง เมล็ดข้าวที่ได้จะนิ่มมีน้ำออกมาทําให้ข้าวหมากเนื้อนุ่ม รสหวาน และหอม มีกลิ่นแอลกอฮอล์เล็กน้อย
ข้าพเจ้าและทีมงาน มีการพูดคุยกันและแบ่งเขตพื้นที่ในการเดินเก็บข้อมูลในหมู่ที่ 8 บ้านโคกขมิ้นเพื่อให้การปฏิบัติงานไม่ซ้ำเขตกัน และรวดเร็วต่อการเก็บข้อมูล ส่วนใหญ่คนในชุมชนประกอบอาชีพ ทำนา ทำสวน มีการปลูกผักเพื่อยังชีพและที่เหลือก็แบ่งขายภายในชุมชนจากการเดินเก็บข้อมูลนั้นข้าพเจ้าพบบ้านของคุณยายยอม เจียมรัมย์ มีการทำข้าวหมากหลังเดียว คุณยายยอมบอกว่าช่วงนี้ว่างเว้นจากการทำนาคุณยายยอมเลยทำข้าวหมากขาย เนื่องด้วยคุณยายยอมมีฝีมือในการทำข้าวหมากมีประสบการณ์มาหลายปี จากการสัมภาษณ์คุณยายยอม ถึงวิธีการทำข้าวหมาก หรือ ละม๊าก ซึ่งมีขั้นตอนวิธีการทำที่ไม่ยุ่งยาก วัตถุดิบที่ใช้ทำข้าวหมากก็จะมี แป้งข้าวหมาก 1 ลูก และข้าวเหนียวนึ่งสุก ขั้นตอนในการทำคุณยายยอมกล่าวว่าขั้นแรกนำข้าวเหนียวนึ่งที่เตรียมไว้แล้วไปแช่น้ำจากนั้นถูเบาๆ เพื่อให้ยางข้าวออก นำไปล้างน้ำเปล่าหลายๆรอบ จนยางข้าวออกหมด เทใส่ตะแกรงให้สะเด็ดน้ำ นำลูกแป้งข้าวหมากมาบี้จนละเอียด จากนั้นนำข้าวเทลงภาชนะที่มีขนาดใหญ่เพื่อจะได้คลุกเคล้าให้ทั่ว ขั้นตอนสุดท้ายคุณยายยอมก็จะบรรจุภาชนะโดยใช้ใบตองมาทำการห่อข้าวหมาก จากนั้นทิ้งไว้ 2-3วัน เมล็ดข้าวจะนิ่มมีน้ำหวานออกมา ทําให้ข้าวหมากนุ่ม รสหวาน และเป็นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์หารายได้มาจุนเจือครอบครัว
ในข้าวหมากนั้นยังมีสรรพคุณที่ช่วยบำรุงเลือด ผิวพรรณให้เปล่งปลั่ง และยังช่วยในเรื่องระบบการขับถ่ายอีกด้วย แต่ว่าการทานข้าวหมากนั้นควรทานในปริมาณที่พอดี คุณยายยอมกล่าวว่าควรทานวันละ 1-2 ห่อ หากรับประทานเยอะไป ก็จะทำให้เกิดโทษ เพราะอาจทำให้มีอาการมึนเมาและอาจทำให้ท้องเสียได้
