สุฑามนต์ อะรัญ
บ้านเมืองฝาง ตำบลเมืองฝาง อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นหมู่บ้านที่เก่าแก่ซึ่งตำบลเมืองฝางเป็นหมู่บ้านที่แยกจากตำบลสองห้อง ส่วนใหญ่ชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในบ้านเมืองฝางจะเป็นคนไทยที่ใช้ภาษาเขมรในการสื่อสารและนับถือศาสนาพุทธ บ้านเมืองฝางเป็นชุมชนที่มีประเพณีและวัฒธรรมที่หลากหลาย อาทิ ประเพณีสงกรานต์ การเทศน์มหาชาติ เข้าพรรษา แซนโดนตา ออกพรรษา งานกฐิน งานผ้าป่ามหาชาติ แห่นางแมว ฯลฯ
จากการที่ได้ศึกษาและสัมภาษณ์คนในพื้นที่ในหมู่บ้านเมืองฝาง ได้มีประเพณีและวัฒนธรรมที่น่าสนใจ คือ การเทศน์มหาชาติประจำปีที่วัดบ้านเมืองฝาง ตำบลเมืองฝาง อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งจัดขึ้นทุกปีในเดือนมีนาคม ปีนี้ตรงกับวันที่ 13-14 มีนาคม ที่ผ่านมา การเทศน์มหาชาติ คือ เทศนาเวสสันดรชาดก จัดเป็นการทำบุญที่สำคัญและมีความหมายมากที่สุดของชาวบ้านเมืองฝางเนื่องจากเป็นประเพณีของชาวพุทธที่ทำสืบเนื่องมาแต่โบราณจนถึงปัจจุบัน ในงานจะมีการจัดทำตุงมงคล ธงทิว ประดิษฐ์ปลา นกแก้ว นำต้นกล้วย ต้นอ้อย ต้นมะม่วง มาประดับในบริเวณวัดและศาลา และนำผ้าขาวม้า ผ้าไหมมาประดับตามเสา มีการก่อเจดีย์ข้าวเปลือก และวันที่ 13 ตอนบ่ายมีการเทศคาถาพัน วันที่ 14 ตอนเช้ามีการทำบุญรำแห่กันเทศโดยมี พระครูสุเทพ กิติวัณโณ นายกไพศาล เอี่ยมรัมย์ กำนันโชค อะรัญ และทีมงาน นำทีมขบวนแห่รอบโบสถ์ 3 รอบแล้วหลังจากนั้นก็เอากัณเทศขึ้นบนศาลา ตอนบ่ายมีการเทศพระเวสสันดร 13 กัณฑ์ ดังนี้
- กัณฑ์ที่ 1 ทศพร
- กัณฑ์ที่ 2 หิมพานต์
- กัณฑ์ที่ 3 ทานกัณฑ์
- กัณฑ์ที่ 4 วนปเวศน์
- กัณฑ์ที่ 5 ชูชก
- กัณฑ์ที่ 6 จุลพน
- กัณฑ์ที่ 7 มหาพน
- กัณฑ์ที่ 8 กัณฑ์กุมาร
- กัณฑ์ที่ 9 กัณฑ์มัทรี
- กัณฑ์ที่ 10 สักกบรรพ
- กัณฑ์ที่ 11 มหาราช
- กัณฑ์ที่ 12 ฉกษัตริย์
- กัณฑ์ที่ 13 นครกัณฑ์
ก นอกจากนี้ชาวบ้านเมืองฝางเชื่อว่าการได้ฟังพระเทศน์ทำให้ผู้ฟังได้บุญมาก และในขณะที่ฟังก็ได้รับความสนุกสนานเพลิดเพลินไปด้วย ถ้ายิ่งพระเทศน์เสียงดี ๆ ก็ยิ่งทำให้ฟังซาบซึ้งยิ่งขึ้น เทศน์มหาชาติเป็นงานใหญ่ ไม่มีใครสามารถจัดให้มีขึ้นมาได้โดยลำพังวัดใดจะจัดให้มีเทศน์มหาชาติจะต้องเริ่มด้วยการระดมกำลังคน ประชุมปรึกษาหารือแบ่งหน้าที่กันรับผิดชอบ วางแผนดำเนินงานไว้แต่เนิ่น ๆ จึงเป็นประเพณีที่สร้างสรรค์ความสมานสามัคคีของชาวบ้านเมืองฝางรู้จักการทำงานเป็นหมู่คณะ รู้จักแบ่งหน้าที่และรับผิดชอบร่วมกัน
