ต้นกกทำอะไรได้มากกว่าที่คุณคิด ?
ต้นกก เป็นไม้ล้มลุกที่พบได้ทั่วไปในบริเวณที่ชื้นแฉะ เป็นพืชน้ำที่มีความเหนียวและทนทาน จึงทำให้ถูกนำมาใช้เป็นวัสดุในงานหัตถกรรมเครื่องจักสาน ที่พบเห็นมากที่สุดคือ การนำมาผลิตเสื่อ สำหรับปูนั่ง ภายหลังมีการออกแบบและพัฒนาเป็นรูปแบบต่าง ๆ อาทิ กระเป๋า หมวก กล่องบรรจุภัณฑ์ ที่รองจาน รองแก้ว ของฝากของที่ระลึกต่าง ๆ
การทอเสื่อเป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน ในชนบทที่ใช้เวลาว่างจากการทำไร่ทำนามาถักทอ บางส่วนทอเก็บไว้เพื่อทำบุญช่วงเทศกาลตามประเพณี โดยใช้วัตถุดิบที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น คือใช้ต้นกก คิดค้นลวดลายให้แปลกใหม่ เช่น ลายดอกลายน้อย ลายสมอคู่ และลายแพรวา ถักทอจนเป็นผืนสวยงาม พัฒนาต่อยอดโดยการแปรรูปให้เป็นผลิตภัณฑ์ที่ทันสมัย และสามารถใช้งานได้หลากหลายรูปแบบ
ขั้นตอนการทอเสื่อกก
นำกกหรือไหลมาตัดให้เท่ากัน ไหลที่นำมาตัดนั้นจะต้องเป็นลำที่สวยงาม ไม่แก่มาก และไม่อ่อนมากจนเกินไป หลังจากนั้นนำกกหรือไหลมาสอย (ฉีก) เอาไส้ทิ้งเอาแต่เส้น แล้วตากเป็นเวลา 1อาทิตย์
หลังจากนำต้นกกหรือไหลมาตากแห้ง 1 อาทิตย์ นำเส้นกกหรือไหนไปแช่ในน้ำเปล่าเพื่อให้กกอ่อนนุ่ม ยืดหยุ่น เหนียว และไม่ขาด ซึ่งจะง่ายต่อการทอ ทอแล้วนำไปตากแดดที่จัดจนแห้ง
วิธีการทอ
นำเชือกไนลอนหรือเชือกเอ็นขึงที่โฮมทอเสื่อให้เป็นเส้นตามโฮม
นำกกหรือไหลสอดเข้ากับไม้สอดเพื่อที่จะสอดเข้ากับโฮมทอเสื่อ เมื่อสอดกกหรือไหลเข้าไปแล้วผลักฟืมเข้าหาตัวเองให้กกหรือไหลแน่นติดกัน เป็นลายต่างๆ
โดยการตกแต่งและแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ ที่หลากหลายมากขึ้น เช่น เป็นเสื่อกกเก็บพับได้ กระเป๋าจากเสื่อกก รองเท้าจากเสื่อกก เป็นต้น
จุดเด่นของผลิตภัณฑ์
- เส้นกก ที่ใช้ในการทอเสื่อเป็นกกที่ปลูกในพื้นที่ตำบลเจริฯสุข เป็นกกซึ่งจะมีความเหนียว และทนทาน
- กระบวนการผลิตเสื่อ มีความประณีตทุกขั้นตอนเริ่มจากการคัดสรร กกที่มีคุณภาพจักกกการย้อมสีต้องย้อมให้สีเข้าถึงเส้นกกเพื่อให้สีติดทนนานและมีหลุดลอกติดเสื้อผ้ารวมถึงการตากกกต้องตากให้แห้งจัด ก่อนนำมาทอเป็นผืนเสื่อด้วยลวดลายเฉพาะประณีตสวยงามและทนทาน
- การแปรรูปผลิตจากเสื่อกก สามารถนำมาแปรรูปเป็นของใช้ได้หลากหลายประเภท มีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวและ มีคุณค่าทางจิตใจเหมาะสำหรับผู้ที่มีจิตใจเป็นนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
- เสื่อกกบ้านเจริญสุขมีความโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ในตัวเอง มีความเหนี่ยวทนทานแข็งแรง เสื่อกกมีความโดดเด่นด้วยฝีมือของผู้ทำและอีกหลายๆด้านที่เสื่อกกของบ้านเจริญสุขแตกต่างกับเสื่อกกของ ที่อื่น
จากการได้ลงพื้นที่ทำให้เห็นถึงประโยชน์ของ ต้นกก ซึ่งเป็นต้นไม้ที่สารพัดประโยชน์ที่บางคนอาจจะมองว่าเป็นวัชพืชไม่น่าสนใจและถึงขั้นทำลายทิ้งเสียด้วยซ้ำ แต่ในความจริงแล้วมันกลับสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลายอย่างจนหลายคนอาจจะอึ้งกับสิ่งที่จะได้รับรู้ในต่อไปนี้กันเลยทีเดียว
อ้างอิง
ภูมิปัญญาท้องถิ่นอำเภอหนองไผ่//(2564).//การทอกก//สืบค้นเมื่อ 13 ตุลาคม 2564,/จาก.https://www.otop-village.com/th/places_detail/
ผลิตภัณฑ์จากกก//(2564).//ผลิตภัณฑ์จากกก//สืบค้นเมื่อ13 ตุลาคม 2564,/จากhttp://www.esanpedia.oar.ubu.ac.th/localobjects/?p=826
อีสานร้อยแปด//(2564).// วิธีการทอเสื่อ ของภาคอีสาน//สืบค้นเมื่อ13 ตุลาคม 2564,/จากhttps://esan108.com/วิธีการทอเสื่อ.html
