แซนโฎนตา
วุฒินันท์ แจ่มสิริกุล
แซนโฎนตาของชาวโคกเหล็กเป็นประเพณีเซ่นไหว้ผีและบรรพบุรุษของชาวไทยเชื้อสายเขมร เป็นการรำลึกและอุทิศส่วนกุศลแด่บรรพบุรุษผู้ล่วงลับ โดยประเพณีแซนโฎนตา จะจัดขึ้นทุกปีในช่วง แรม 15 ค่ำ เดือน 10 หรือเป็นประเพณีรวมญาติกันของคนที่มีเชื้อสายเขมร คนในตำบลโคกเหล็กจะมีการจัดประเพณีแซนโฎนตากันทุกปี
แซนโฎนตา ประเพณีเซ่นไหว้ผีและบรรพบุรุษ ของชาวไทยเชื้อสายเขมร อาจเรียกว่า เป็นประเพณีในเทศกาลสารท บางคนก็เรียกว่า “สารทเขมร” (คล้ายๆ กับสารทจีน สารทไทย) แต่อาจแตกต่างในรายละเอียดพิธีกรรม โดยประเพณีแซนโฏนตา บูชาบรรพบุรุษ ตำนานที่สืบทอดนานกว่า 1,000 ปีของชุมชนชาวเขมร แซนโฎนตาเป็นภาษาเขมร คำว่า “แซน” ภาษาไทยตรงกับคำว่า “เซ่น” หมายถึงการเซ่นไหว้ ส่วนคำว่า “โฎนตา” แปลว่า ยายตา ใกล้เคียงกับคำว่าบรรพบุรุษ ญาติโกโหติกา แซนโฎนตา ก็คือการทำบุญเพื่ออุทิศส่วนกุศล ให้กับผู้ล่วงลับไปแล้ว โดยเฉพาะบรรพบุรุษหรือญาติที่ใกล้ชิด และหมายรวมทั้งผู้ที่ล่วงลับไปแล้วโดยไม่เจาะจงว่าเป็นใครด้วย แซนโฎนตาของชาวบ้านตำบลโคกเหล็กในทุกครอบครัวจะมีการแซนโฎนตาทุกบ้านจะมีการทำพิธีที่บ้าน ปู่ ย่า ตา ยาย หรือบรรพบุรุษที่อายุมากที่สุดมาการจัดเตรียมของ จะมีเสื้อผ้าใหม่ ผ้าโสร่ง และผ้าซิ่นไหม ที่ยังไม่ได้ใช้ 1 สำรับ พร้อมแป้งหอม น้ำหอม น้ำอบ หวี กระจก เตรียมสำรับกับข้าว 1 สำรับ เป็ดต้ม 1 ตัว ไก่ต้ม 1 ตัว หรืออาจมีหัวหมูด้วย และมีขนมต่างๆ เช่น ข้าวต้มห่อด้วยใบมัพร้าวอ่อน ขนมเทียน ขนมต่างๆ รวมทั้งเหล้า เบียร์ น้ำดื่มด้วย
แซนโฎนตาของชาวบ้านตำบลโคกเหล็กจะเวียนกันไปแซนโฎนตาหรือไปพร้อมกันหรือมีการนัดรวมตัวกันเพื่อที่จะแซนโดนตาพร้อมกันในหลายครอบครัว เมื่อเสร็จพิธี จะมีการกินเลี้ยงกันต่อ ทำให้คนที่ไม่ได้พบปะกันมานานก็จะมีโอกาสได้พูดคุยกัน เป็นประเพณีรวมญาติของชาวตำบลโคกเหล็กอีกประเพณีหนึ่ง
